Βρίσκεται δίπλα από το καμποχώρι των Λογγάδων στις ανατολικές όχθες της λίμνης Παμβώτιδας απέναντι από τα Γιάννινα, στους πρόποδες του όρους Μιτσικέλι και είναι αφιερωμένη στο Γενέσιον της Θεοτόκου.
 |
| Άποψη της Μονής πηγή φωτογραφίας: logades.gr |
Η παράδοση λέει πως το μοναστήρι της Ντουραχάνης είναι κτισμένο από έναν Τούρκο στο σημείο ακριβώς που υπήρχε ένα εικονοστάσι ταμένο στην χάρη της Παναγίας.
Τον χειμώνα του 1434, ο μπέης της Ρούμελης, ο Ντουραχάν Πασάς, πηγαίνοντας με τον στρατό του για πολεμική επιχείρηση, πέρασε από εκεί και άναψε ένα κερί, γιατί ήταν από γονείς χριστιανούς.
Στη συνέχεια, μέσα στην ομίχλη και το χιόνι, έχασε τον προσανατολισμό του και πέρασε με τον στρατό του πάνω από την παγωμένη λίμνη, χωρίς απώλειες και το τι είχε συμβεί, το αντιλήφθηκε όταν πάτησε στη στεριά. Συνέχισε την αποστολή μέχρι το Αργυρόκαστρο, όπου κέρδισε τη μάχη και κατά την επιστροφή, πήγε στο εικονοστάσι και έκτισε το μοναστήρι της Ντουραχάνης (Δουραχάνης) ή της Παναγίας Ντουραχανιώτισσας όπως είναι επίσης γνωστό.
 |
| Άποψη της Μονής πηγή φωτογραφίας: www.vimaorthodoxias.gr |
Άλλοι αποσυνδέουν οποιαδήποτε φάση οικοδόμησης της μονής από τον στρατηγό Ντουραχάν, λέγοντας ότι η επωνυμία Δουραχάνη προέρχεται από κάποιον Δουρ, κατώτερο αξιωματούχο, που μετονομάσθηκε σε Δουραχάν επειδή έκτισε κοντά στη μονή κάποιο χάνι.
Είναι άγνωστο πότε πήρε τη σημερινή της μορφή η Ιερά Μονή της Παναγίας Ντουραχάνης, καθώς το 1611 έγιναν από τους Τούρκους καταστροφές στα θρησκευτικά μνημεία της Ηπείρου, λόγω των πρώτων επαναστατικών προσπαθειών των υπόδουλων.
 |
| Η Είσοδος στην Μονή πηγή: www.dourachani.gr |
 |
| Η Είσοδος στο Καθολικό πηγή: www.epirus-tv-news.gr |
 |
| Το εξαιρετικό τέμπλο του Καθολικού στο οποίο διακρίνεται και η θαυματουργή εικόνα της Παναγίας Δουραχανιώτισσας πηγή φωτογραφίας: www.dourachani.gr |
Επίσης, παρόλο που κάηκε ολοσχερώς το 1825, το 1830 κτίσθηκε εκ θεμελίων και εξακολούθησε να λειτουργεί μέχρι το 1933, χρονιά κατά την οποία το μοναστήρι λεηλατήθηκε και ερημώθηκε.
Το Καθολικό είναι ένας απλός τρίκλιτος ναός με κεντρικό τρούλο και υπερυψωμένο κλειστό νάρθηκα, με αγιογραφημένους τοίχους και σκαλιστό ξύλινο τέμπλο, με την εικόνα της Παναγίας γεμάτη τάματα, να προκαλεί δέος και θαυμασμό στον προσκυνητή, που έρχεται να ασπαστεί την αγία και θαυματουργό εικόνα της Παναγίας της Δουραχάνης.
Τις τελευταίες δεκαετίες, η μονή έγινε σημείο αναφοράς λόγω της παρουσίας του σε αυτό του χαρισματικού γέροντος Αθανασίου Χατζή, ο οποίος έδωσε ξανά ζωή στο μοναστήρι και το έκανε κέντρο αγάπης και προσφοράς, με τα λόγια του να είναι αφοπλιστικά: «Στο δίλημμα, αν θα είμαι κοντά στον κόσμο ή να φύγω σε ησυχαστήριο, υπερίσχυσε η κοινωνική αποστολή. Ήθελα, να έχω τη χαρά της δημιουργίας, να είμαι κοντά στον άνθρωπο, να προσφέρω».
 |
| Άποψη του τέμπλο του Καθολικού πηγή φωτογραφίας: www.dourachani.gr |
Με απλά λόγια, ο υπερήλικας καλόγερος, πατέρας Αθανάσιος, αποτυπώνει το στίγμα για τη μεγάλη απόφαση ζωής, που πήρε ως νέος μοναχός το 1974.
Τότε, το εγκαταλειμμένο μοναστήρι της Παναγίας της Ντουραχάνης που παραχωρήθηκε στον καλόγερο, είχε μόνο βράχια και πέτρες. και ο πατέρας Αθανάσιος το ανέστησε με τα χέρια του.
Εδωσε πνοή στα χαλάσματα, όπου, πριν από 34 χρόνια, φύτρωσε το «’Ανθος», ένα Φιλανθρωπικό Ίδρυμα μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα με οικοτροφείο – καταφύγιο, ένα Δημοτικό Σχολείο και ένα Γυμνάσιο, που λειτουργούν με πολύ κόπο αλλά ισχυρή θέληση, σε χώρο δίπλα από τη μονή και προσφέρουν τη ζεστασιά και τη φροντίδα σε παιδιά, ηλικίας 6 έως 18 ετών.
 |
| Ο γέροντας Αθανάσιος Χατζής |
Στις εγκαταστάσεις λειτουργούν, επίσης, βιβλιοθήκες, αναγνωστήρια, αίθουσες ψυχαγωγίας.
Δάσκαλοι, καθηγητές, εργάτες, μάγειροι, απλοί πολίτες, προσφέρουν καθημερινά, ακούραστα τις υπηρεσίες τους με το κοινωνικό τους έργο ακόμη, να εξασφαλίζει φαγητό για τους κρατούμενους.
Ο πατέρας Αθανάσιος, κατά κόσμον Σωτήρης Χατζής, γεννήθηκε στην ορεινή Βοβούσα, στο Ανατολικό Ζαγόρι, ο ίδιος έλεγε ότι ήτανε αγράμματος, όμως με τη φώτιση του Αγίου Πνεύματος, κατάφερε να διαβάσει αρχικά την Αγία Γραφή και στη συνέχεια όλα τα εκκλησιαστικά βιβλία.
Το 1972, ένας βοηθός Επισκόπου στα Ιωάννινα, προέτρεψε τον Σωτήρη Χατζή, αναγνωρίζοντας την επιθυμία του, να γίνει μοναχός, στη συνέχεια, χειροτονήθηκε διάκονος και την επόμενη χρονιά ιερέας.
