Από το ξέσπασμα της πανδημίας Covid-19 συλλέγονται κλινικά δεδομένα τα οποία δείχνουν μια συσχέτιση της λοίμωξης από τον SARS-CoV-2 με νευρολογικές παρενέργειες όπως «ανοσμία» ή «αγευσία» (απώλεια της όσφρησης ή της γεύσης) και νευροανοσολογικά σύνδρομα.

Έρευνες έχουν δείξει ότι ένας στους τρεις από τους ανθρώπους που νόσησαν, παρουσίασε κάποιο νευρολογικό ή ψυχιατρικό πρόβλημα έξι μήνες μετά τη νόσησή του, ένας στους 50 έπαθε εγκεφαλικό επεισόδιο και ένας στους 11 εμφάνισε σοβαρές διαταραχές των εγκεφαλικών του λειτουργιών.

Τι γνωρίζουμε μέχρι τώρα

Πριν τον SARS-CoV-2 ήταν γνωστοί έξι κορονοϊοί που προσβάλλουν τον άνθρωπο. Οι τέσσερεις από αυτούς προκαλούν ήπιες λοιμώξεις του αναπνευστικού, ενώ οι δύο, ο MERS-CoV το 2012 και ο SARS-CoV το 2002-03 έχουν προκαλέσει πανδημίες και έχουν γίνει αιτία θανάτων.

Με τη βοήθεια πειραματικών μοντέλων έχει βρεθεί ότι αυτοί οι δύο κορονοϊοί (MERS-CoV και SARS-CoV) μπορούν να εισβάλλουν στο νευρικό σύστημα και να προκαλέσουν ποικίλα νευρολογικά προβλήματα τόσο στο κεντρικό (ΚΝΣ) όσο και στο περιφερικό (ΠΝΣ) σύστημα.

Ο ιός, μέσω της ακίδας του, της γλυκοπρωτεΐνης S συνδέεται στον υποδοχέα του μετατρεπτικού ενζύμου της αγγειοτενσίνης 2 (ACE2). Το ένζυμο ACE2 ανιχνεύεται σε πολλά όργανα και συστήματα του σώματος: στη μύτη, τους πνεύμονες, τα νεφρά, το ήπαρ, τα αιμοφόρα αγγεία, το ανοσοποιητικό σύστημα και τα αγγεία του εγκεφάλου (αλλά όχι στον εγκέφαλο). Σε αυτό το στάδιο της προσβολής οι ασθενείς παρουσιάζουν υποσμία, ανοσμία και αγευσία οι οποίες είναι αναστρέψιμες.

Μετά τη δέσμευση του ACE2 πρώτα στα αναπνευστικά επιθηλιακά κύτταρα και στη συνέχεια στα επιθηλιακά κύτταρα των αιμοφόρων αγγείων, ο ιός πυροδοτεί μια «καταιγίδα κυτοκινών». Τα υψηλά επίπεδα αυτών των κυτοκινών αυξάνουν την αγγειακή διαπερατότητα και προκαλούν εκτεταμένες φλεγμονώδεις αλλοιώσεις και υπερπηκτικότητα του αίματος με αποτέλεσμα μικρούς και μεγάλους θρόμβους αίματος.

Αυτός ο συνδυασμός εκτεταμένης φλεγμονής, αγγειακών βλαβών και υπερπηκτικότητας οδηγεί σε σύνδρομο οξείας αναπνευστικής δυσχέρειας (ARDS), νεφρική ανεπάρκεια, ηπατική βλάβη, καρδιακή ανεπάρκεια, έμφραγμα του μυοκαρδίου, αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο με πολλαπλά νευρολογικά επακόλουθα.

Στη συνέχεια, προκαλεί παρατεταμένη νευροφλεγμονώδη αντίδραση που οδηγεί σε διάσπαση των εγκεφαλικών φραγμών (αιματοεγκεφαλικού, μηνιγγικού) και άμεση είσοδο του SARS-CoV-2 και διαφόρων συστατικών του αίματος στο κεντρικό νευρικό σύστημα με πιθανό αποτέλεσμα επιληπτικές κρίσεις, εγκεφαλοπάθεια, αγγειακά εγκεφαλικά επεισόδια, κώμα.

Οι επιπτώσεις της προσβολής του κεντρικού και του περιφερικού νευρικού συστήματος από τον κορoνοϊό που έχουν καταγραφεί, περιλαμβάνουν: νευρολογικά συμπτώματα, νευρολογικές διαταραχές και όψιμες νευρολογικές εκδηλώσεις.

Τα συχνότερα νευρολογικά συμπτώματα είναι: ζάλη (9%), κεφαλαλγία (6-13%), καταβολή, υπογευσία – αγευσία (5-30%), υποσμία – ανοσμία (5-70%), μυαλγία (14,9%).

Οι συχνότερες νευρολογικές διαταραχές είναι: αγγειακά επεισόδια (ισχαιμικά, αιμορραγικά), θρόμβωση, εγκεφαλοπάθεια, πυρετικοί σπασμοί, αιμορραγική νεκρωτική εγκεφαλίτιδα, μυασθένεια, σύνδρομο Guillain-Barre.

Οι συχνότερες όψιμες νευρολογικές εκδηλώσεις είναι: νόσος Αlzheimer, νόσος Parkinson, νόσος κινητικού νευρώνα, νερομυϊκες διαταραχές με αναπνευστική δυσχέρεια, αυτοάνοσα νοσήματα, πολλαπλή σκλήρυνση, οπτική νευρομυελίτις, μυασθένεια, σύνδρομο Guillain-Barre, αυτοάνοσες νευροπάθειες.

Ο ιός SARS-CoV-2 προκαλεί έντονη φλεγμονώδη αντίδραση με «καταιγίδα κυτταροκινών», διαταραχές πηκτικότητας και πολυοργανική ανεπάρκεια.

Το νευρικό σύστημα προσβάλλεται από τον ιό με αιματογενή ή νευρογενή διασπορά ενώ η άμεση επίδραση στο νευρικό παρέγχυμα δεν έχει πλήρως τεκμηριωθεί.

ΠΗΓΗ: www.onmed.gr