Το ζαχαροπλαστείο Doree (Ντορέ) του Δημητρίου Α. Πάλτσου, στο ισόγειο του μεγάρου Κατσαούνη, στη νότια πλευρά της Κεντρικής πλατείας. Στους εξώστες του άνω ορόφου διακρίνονται Γάλλοι στρατιωτικοί. Φωτογραφία του Υπουργείου Πολιτισμού της Γαλλίας. Ιούνιος 1917.
Κατά τη διάρκεια του Μεσοπολέμου η Λάρισα άλλαξε εντελώς μορφή. Αυξήθηκε πληθυσμιακά, απέβαλε σταδιακά την αισθητική όψη της τουρκόπολης, γνώρισε εποχές πνευματικής, επιστημονικής, επαγγελματικής και κοινωνικής ανάπτυξης και γενικά προόδευσε σε πολλούς τομείς. Ειδικά στον τομέα της ψυχαγωγίας κρατούσε τα σκήπτρα μεταξύ πολλών επαρχιακών πόλεων. Αναδιφώντας τις παλιές κιτρινισμένες εφημερίδες της εποχής και τις λίγες, αλλά σπάνιες φωτογραφίες που διασώθηκαν, αποκαλύπτoνται μεταξύ των άλλων και ψήγματα της καθημερινής ζωής των προγόνων μας.
Η διασκέδαση των περισσότερων Λαρισαίων περιοριζόταν μόνο κατά τις Κυριακές ή τις εορτάσιμες μέρες με μια έξοδο στην πόλη, η οποία κατέληγε σε κάποιο ζαχαροπλαστείο, για να απολαύσουν ένα γλυκό, συνήθως μια πάστα. Τα ζαχαροπλαστεία αυτά για να επιβιώσουν ονομάζονταν και καφεζαχαροπλαστεία, γιατί πρόσφεραν και καφέ στην ανδρική πελατεία που είχαν τις υπόλοιπες ημέρες.
Στην ιστορική διαδρομή της Λάρισας κατά τη διάρκεια του Μεσοπολέμου συναντάμε δύο καφεζαχαροπλαστεία με την ίδια γαλλική ονομασία «Ντορέ» [Doree]. Και τα δύο στεγάστηκαν σε διαφορετικά κτίρια της νότιας πλευράς της Κεντρικής πλατείας, επιχειρηματίες ήταν δύο αδέλφια, ο Δημήτριος και ο Κωνσταντίνος Πάλτσος, και δε λειτούργησαν συγχρόνως, αλλά το ένα διαδέχθηκε το άλλο. Θα επιχειρήσουμε να τα περιγράψουμε και τα δύο στο σημερινό μας σημείωμα.
Η οικογένεια Πάλτσου είχε καταγωγή από το Τρίλοφο Καστοριάς, αλλά λίγο μετά την προσάρτηση της Θεσσαλίας το 1881 μετακόμισε οικογενειακώς στα Τρίκαλα. Η οικογένεια είχε τρία τέκνα, τον Δημήτριο, τον Κωνσταντίνο και την Ευγενία που ήταν η μικρότερη. Τη δεκαετία του 1910 τα δύο αδέλφια ήλθαν στη Λάρισα για αναζήτηση καλύτερης τύχης. Εδώ ασχολήθηκαν σε διάφορες εργασίες και το 1914 ο Δημήτριος νοίκιασε μέρος από το ισόγειο του διώροφου κτιρίου Κατσαούνη, το οποίο βρισκόταν σε επαφή με τον χώρο των Δικαστηρίων. Το επίπλωσε με γούστο και το λειτούργησε σαν ζαχαροπλαστείο, του έδωσε δε για άγνωστους λόγους τη γαλλική ονομασία «Doree».
Έχει εντοπιστεί στα αρχεία του Υπουργείου Πολιτισμού της Γαλλίας φωτογραφία, στην οποία απεικονίζεται ο στρατηγός των στρατευμάτων της Αντάντ Maurice Sarrail να βρίσκεται στον εξώστη του άνω ορόφου της οικοδομής Κατσαούνη. Ήταν αρχές Ιουνίου 1917, όταν ο στρατηγός επισκέφθηκε τη Λάρισα για να επιθεωρήσει τα γαλλικά στρατεύματα που είχαν καταλάβει την πόλη κατά τη διάρκεια του εθνικού διχασμού. Στη φωτογραφία αυτή διακρίνεται στο ισόγειο ο τίτλος του καταστήματος: ΖΑΧΑΡΟΠΛΑΣΤΕΙΟΝ DOREE Δ. Α. ΠΑΛΤΣΟΥ.
Το ζαχαροπλαστείο «Doree» δούλευε καλά, αλλά στα τέλη του 1917 ο Δημήτριος Πάλτσος και η κόρη του προσβλήθηκαν από φυματίωση και πέθαναν. Εν τω μεταξύ, ο αδελφός του Κώστας όλα αυτά τα χρόνια γνωρίστηκε με τον βουλευτή Αγιάς Αγαμέμνονα Σλήμαν, γιο του διάσημου αρχαιολόγου Ερρίκου Σλήμαν και ασπάστηκε την ιδεολογία του. Ανήκαν και οι δύο στο Λαϊκό κόμμα και ήταν φανατικοί αντιβενιζελικοί. Έτσι, κατά τη διάρκεια του εθνικού διχασμού συνελήφθηκαν και εξορίστηκαν μαζί για δύο περίπου χρόνια στη Μυτιλήνη, όπου μοιράζονταν το ίδιο δωμάτιο. Αυτό το γεγονός στάθηκε αφορμή να δημιουργηθεί μεταξύ τους μια ακατάλυτη φιλία. Όταν επέστρεψαν από την εξορία, ο μεν Σλήμαν εκλέχθηκε βουλευτής το 1920, ο δε Κώστας Πάλτσος, με την οικονομική βοήθεια του Σλήμαν, νοίκιασε το 1919 το ισόγειο του τριώροφου κτιρίου «Πανελλήνιον», ιδιοκτησίας των αδελφών Μποσινιώτη και άλλαξε τελείως τη φυσιογνωμία του καταστήματος. Το ανακαίνισε εσωτερικά με μια θαυμάσια ταπετσαρία. Τοποθέτησε τεράστιους καθρέπτες, βιεννέζικες καρέκλες, πολυελαίους, το ομόρφυνε με γύψινες διακοσμήσεις και το μετονόμασε σε «Ντορέ», όπως και το προηγούμενο κατάστημα του αδελφού του, στο διπλανό κτίριο Κατσαούνη. Τα δύο κτίρια τα χώριζε ένα άλλο, το οποίο στέγαζε το υποκατάστημα της Εμπορικής Τράπεζας. Χάρη στην πολυτελή του εμφάνιση συγκέντρωνε όλη την καλή κοινωνία της Λάρισας. Με τη μορφή αυτή είναι αυτονόητο ότι το «Ντορέ» ήταν προσιτό μόνο σε μεγαλοαστούς.
Επίσης, ο Κώστας Πάλτσος είχε την οξυδέρκεια να αξιοποιήσει μέρος της μεγάλης αυλής που υπήρχε στο πίσω μέρος του κτιρίου του «Πανελλήνιου» και με ελαφρά δόμηση κατασκεύασε θεατρική σκηνή και αίθουσα βωβού κινηματογράφου. Η αίθουσα αυτή γνώρισε μεγάλες δόξες και απ’ αυτήν παρέλασαν όλα τα μεγάλα ονόματα του θεάτρου και της μουσικής των Αθηνών. Επίσης, στη μεγάλη κυρίως αίθουσα δίνονταν χοροεσπερίδες των διάφορων σωματείων και οργανώσεων της Λάρισας.
Την ημέρα το «Ντορέ» λειτουργούσε σαν ζαχαροπλαστείο και καφενείο για εκλεκτή πελατεία. Για τα βράδια, όταν δεν υπήρχαν θίασοι ή μουσικά σχήματα από την Αθήνα, μετακαλούσε πολλές φορές βιεννέζικη ορχήστρα, η οποία με τη μουσική των συνθετών της κεντρικής Ευρώπης διασκέδαζε την καλή κοινωνία της Λάρισας, η οποία προσέρχονταν οικογενειακά. Τα καλοκαίρια άπλωνε τα τραπεζάκια του στον δρόμο μπρος από το κατάστημα και στον αναλογούντα σ’ αυτόν χώρο της πλατείας. Σ’ όλο αυτό το διάστημα ο Κώστας Πάλτσος αποδείχθηκε ένα χαρισματικός επιχειρηματίας, ο οποίος δε δίστασε να ανταγωνιστεί τον «Κήπο Χαλήμαγα», ένα αμιγώς ψυχαγωγικό κέντρο, το οποίο βρισκόταν στον ωραίο και καταπράσινο κήπο των ανακτόρων, εκεί όπου σήμερα βρίσκεται το Δημοτικό Ωδείο και η πλατεία του Αγίου Βησσαρίωνος. Τελικά ο ανταγωνισμός αυτός δεν ωφέλησε και τους δύο. Τα πολλά έξοδα γονάτισαν τον Πάλτσο, ο οποίος αναγκάσθηκε το 1930 να πωλήσει την επιχείρησή του. Ο Μήτσος Βρεττόπουλος ήταν ο νέος επιχειρηματίας, που αγόρασε όλη την όμορφη επίπλωση και τα σκεύη του καταστήματος, επαναφέροντας συγχρόνως και την παλιά του ονομασία «Πανελλήνιον». Η ονομασία αυτή του κέντρου διατηρήθηκε μέχρι και την κατεδάφιση του κτιρίου τον Απρίλιο του 1976.
Από τον Νίκο Παπαθεοδώρου / [email protected] / Φωτοθήκη Λάρισας
