Η ιστορία του οικοδομικού τετραγώνου μπροστά από το αρχαίο θέατρο της Λάρισας που γκρεμίζεται – Τα ιστορικά καταστήματα που φιλοξενούσε

Με την ευκαιρία της επικείμενης (επιτέλους) κατεδάφισης του προ του Αρχαίου Θεάτρου οικοδομικού τετραγώνου, το οποίο ορίζεται μεταξύ των οδών Απόλλωνος-Βενιζέλου-Παπαναστασίου-Ύδρας, στο σημερινό μας σημείωμα θα κάνουμε μια περιήγηση στα διάφορα καταστήματα που υπήρχαν στο σημείο αυτό τα παλιά χρόνια. Το κείμενο βασίζεται κατά ένα μεγάλο μέρος σε δημοσιεύματα του παλιού δημοσιογράφου Κώστα Περραιβού, ο οποίος με το ψευδώνυμο «Ολύμπιος» κατέγραφε ιστορικά και άλλα γεγονότα πάνω από μια δεκαετία στην εβδομαδιαία εφημερίδα «Λάρισα», κατά τη δεκαετία του ‘70. Εμείς θα σταθούμε στους δρόμους Ύδρας και Ακροπόλεως (Παπαναστασίου) και θα αναφερθούμε σε ορισμένα καταστήματα τα οποία λειτούργησαν κατά τη διάρκεια του μεσοπολέμου και είχαν κάνει αισθητή την παρουσία στους κατοίκους της Λάρισας.

* Στη γωνία των οδών Ακροπόλεως και Ύδρας, νότια της μικρής πλατειούλας που διαμορφώνεται στο σημείο αυτό, υπήρχε ένα από τα παλαιότερα φαρμακεία-φαρμακαποθήκη της Λάρισας, του Γεωργίου Μαυρομάτη. Τα προπολεμικά φαρμακεία ήταν διαφορετικά απ’ ό,τι τα σημερινά, καθώς η μορφή τους άλλαξε τελείως. Τα εργαστήρια σχεδόν καταργήθηκαν και τα φάρμακα προσφέρονται προκατασκευασμένα από τις φαρμακοβιομηχανίες. Την εποχή του Μεσοπολέμου το φαρμακείο Μαυρομάτη έκλεισε και μίσθωσε το δίπλωμά του στον Δημήτριο Σολωμό, ο οποίος διατηρούσε ως τότε φαρμακαποθήκη. Στη συνέχεια το κατάστημα αυτό στέγασε το Γραφείο Ασφαλειών του Αρτανιάν Κουρσούμη.

* Στην ίδια πλευρά, αλλά στη γωνία των οδών Απόλλωνος και Ύδρας, βρισκόταν το κατάστημα το οποίο στέγαζε το ποτοποιείο των αδελφών Κατσάρου. Πριν μετακομίσουν στο σημείο αυτό το ποτοποιείο τους στεγαζόταν σε άλλο κατάστημα επί της οδού Ακροπόλεως, ανάμεσα στο φαρμακείο του Νίκου Ζησιάδη (Σεντράλ) και του αρτοποιείου του Αντωνιάδη. Βασικό ποτό παραγωγής ήταν το ούζο. Οι προπολεμικές εφημερίδες το διαφήμιζαν συχνά: «Πίνετε ούζο Τυρνάβου αδελφών Κατσάρου».

* Στην απέναντι από το ποτοποιείο αδελφών Κατσάρου γωνία Ύδρας και Απόλλωνος είχε το συμβολαιογραφείο του ο Επαμεινώνδας Φαρμακίδης. Στους σημερινούς Λαρισαίους είναι περισσότερο γνωστός σαν ο «Ιστορικός της Λάρισας», παρά σαν συμβολαιογράφος. Γεννήθηκε στη το 1861. Πατέρας του ήταν ο εμποροτραπεζίτης Γεώργιος Φαρμακίδης, άτομο που είχε ενεργό συμμετοχή στην επανάσταση της Θεσσαλίας του 1878. Μητέρα του ήταν η Μαριγώ Λεονάρδου, κόρη του Ιωάννη Λεονάρδου, ιατρού από τα Αμπελάκια και συγγραφέα του βιβλίου «Νεωτάτη της Θεσσαλίας Χωρογραφία». Όταν σταμάτησε να εργάζεται ως συμβολαιογράφος, παρέδωσε το συμβολαιογραφείο και το πλούσιο αρχείο του στον συνάδελφό του Χρήστο Μαλάκη, ο οποίος προπολεμικά συνεργάσθηκε και με άλλα συμβολαιογραφεία.

Παράλληλα με τις επαγγελματικές ενασχολήσεις του, ο Επαμεινώνδας Φαρμακίδης αφιέρωνε πολλές ώρες της ημέρας στην ιστορική έρευνα και στη συγκέντρωση υλικού, με το οποίο συνέθεσε τη συνοπτική ιστορία της Λάρισας από τον καιρό της αρχαιότητος, μέχρι το τέλος της τουρκοκρατίας [1].

* Δίπλα από το συμβολαιογραφείο του Φαρμακίδη είχε το κατάστημά του ο υποδηματοποιός Στέργιος Σακελλαρίου, πατέρας του μετέπειτα προϊσταμένου της Τεχνικής Υπηρεσίας του Δήμου Λάκη Σακελλαρίου. Το υποδηματοποιείο του ήταν ένα από τα καλύτερα της Λάρισας και δούλευε μόνο με παραγγελία. Η ειδικότητά του, όμως, η οποία τον έκανε γνωστό και τον προτιμούσαν ιδιαίτερα, ήταν ότι κατασκεύαζε γυναικείες παντόφλες με ιδιαίτερη τέχνη. Επιπλέον, εκτελούσε με παραγγελία τις νυφιάτικες και γαμπριάτικες παντόφλες. Ο Στέργιος Σακελλαρίου έφυγε από τη ζωή πρόωρα, γιατί έπεσε μεταπολεμικά θύμα δυστυχήματος.

* Στη γωνία ακριβώς λειτούργησε αρχικά το φαρμακείο του Ηρακλή Καραθάνου. Καταγόταν από την Καρδίτσα, αλλά όταν πήρε το πτυχίο του προτίμησε να ανοίξει φαρμακείο στη Λάρισα. Ο Ηρακλής Καραθάνος δεν κάθισε για μεγάλο διάστημα στο κατάστημα αυτό και μεταστεγάστηκε στη γωνία των σημερινών οδών Παπαναστασίου και Βενιζέλου, εκεί που πριν την αποκάλυψη του Αρχαίου Θεάτρου στεγαζόταν το ζαχαροπλαστείο του Έξαρχου. Ήταν πατέρας του μετέπειτα δημάρχου Δημητρίου Καραθάνου, ο οποίος τον διαδέχθηκε επαγγελματικά στο φαρμακείο.

Όταν άφησε ο Ηρακλής Καραθάνος το κατάστημα αυτό, ο Γιώργος Χριστιανός στέγασε την αντιπροσωπεία τσιγάρων Καραβασίλη και ύστερα απ’ αυτόν συνέχισαν οι αδελφοί Γιάννης και Μένιος Αγραφιώτης, που το κράτησαν μέχρις ότου άρχισε ο πόλεμος του 1940.

* Δίπλα του, επί της οδού Ακροπόλεως (Παπαναστασίου), στεγαζόταν το κουρείο του Φώκου Μαλιχόβα. Όπως σχεδόν οι περισσότεροι κουρείς, έτσι και ο Φώκος απασχολούσε τους πελάτες του με γενικότερα εγκυκλοπαιδικά θέματα, αν και δεν ήταν μορφωμένος.

* Στη συνέχεια βρισκόταν το καφενείο του Μπακάλμπαση, το οποίο εξυπηρετούσε με καφέδες όλα τα μαγαζιά της οδού Ακροπόλεως από την Κύπρου μέχρι τη Βενιζέλου. Όταν ο Μπακάλμπασης έκλεισε το καφενείο, το ενοικίασε η «Υφαντουργική Βιομηχανία Γ. Πατσάλης» για να το χρησιμοποιήσει ως πρατήριο του εργοστασίου της, το οποίο αρχικά λειτούργησε στον «Ξενώνα των Ζαρκινών» επί της οδού Κραννώνος. Όταν το 1925 το εργοστάσιο αυτό κάηκε, στεγάστηκε σε νέες κτιριακές εγκαταστάσεις στην περιοχή ανάμεσα στον Μύλο του Παππά και το Δημοτικό Νοσοκομείο.

* Ακολουθούσε το ζαχαροπλαστείο «Κυβέλεια», το οποίο συγχρόνως πρόσφερε και ποτά με διάφορους μεζέδες. Ιδρυτές του υπήρξαν οι αδελφοί Βρεττόπουλοι [2].

* Στη γωνία των οδών Βενιζέλου και Παπαναστασίου βρισκόταν ένα από τα παλαιότερα και μεγαλύτερα παντοπωλεία της παλιάς Λάρισας, του Ξεφτέρη.

Δεν αναφέραμε σήμερα τα καταστήματα επί της οδού Απόλλωνος. Επιφυλασσόμαστε σε προσεχές σημείωμά μας.

——————————————————-

[1]. Ο πλήρης τίτλος του βιβλίου ήταν: «ΛΑΡΙΣΑ. Από των Μυθολογικών χρόνων μέχρι της προσαρτήσεως αυτής εις την Ελλάδα (1881). Τοπογραφική και Ιστορική μελέτη», τυπώθηκε το 1926 στον Βόλο και επανεκδόθηκε το 2001 από το βιβλιοπωλείο «Γνώση», με εισαγωγή και σχόλια του Κώστα Σπανού.

[2]. Παπαθεοδώρου Νικόλαος: Το Ζαχαροπλαστείο «Κυβέλεια» των αδελφών Βρεττόπουλου, εφ. «Ελευθερία», Λάρισα, φύλλο της 25ης Ιουλίου 2018.

Από τον Νίκο Παπαθεοδώρου / nikapap@hotmail.com / Φωτοθήκη Λάρισας