Τα Χριστούγεννα έχουν μια ιδιαίτερη θέση στην καρδιά της υφηλίου, όπου οι πολίτες περιμένουν με ανυπομονησία να στολίσουν το Χριστουγεννιάτικο Δέντρο, να τοποθετήσουν τα φωτάκια και τα στολίδια αλλά και να διακοσμήσουν σπίτια, πλατείες και δρόμους ώστε η κάθε πόλη, το κάθε χωριό και το κάθε νησί να «μυρίσει»… Χριστούγεννα.

Η λατρεία των δέντρων, που ήταν συνηθισμένο φαινόμενο στους ειδωλολάτρες Ευρωπαίους, επιβίωσε και μετά τον εκχριστιανισμό τους σε διάφορα έθιμα.

Το δέντρο των Χριστουγέννων απoτελεί σήμερα διεθνές χριστουγεννιάτικο έθιμο. Ως χριστουγεννιάτικο σύμβολο έρχεται από τον 8ο αιώνα, όταν ο Άγιος Βονιφάτιος θέλησε περί το 750 μ.Χ. να εξαλείψει την μέχρι τότε αποδιδόμενη ιερότητα των «ειδωλολατρών» στη βελανιδιά, αντικαθιστώντας την με το έλατο, δηλαδή το δέντρο των Χριστουγέννων.

Το Χριστουγεννιάτικο Δέντρο στα νεότερα χρόνια

Το Χριστουγεννιάτικο Δέντρο στα νεότερα χρόνια προέρχεται από τη Γερμανία. Οι πολίτες της Ευρωπαϊκής χώρας έστησαν το δέντρο του Παραδείσου μέσα στα σπίτια τους στις 24 Δεκεμβρίου, στη θρησκευτική γιορτή του Αδάμ και της Εύας.

Στην αρχή κρεμούσαν πάνω τους λεπτά μπισκότα, τα οποία συμβόλιζαν την όστια, το χριστιανικό σύμβολο της σωτηρίας. Αργότερα τα γλυκίσματα έγιναν σε διάφορα σχήματα ενώ στη συνέχεια στη διακόσμηση προστέθηκαν κεριά που συμβόλιζαν τον Χριστό.

Στο ίδιο δωμάτιο υπήρχε εκείνη την περίοδο και η πυραμίδα των Χριστουγέννων, μια τριγωνική ξύλινη κατασκευή με ράφια, πάνω στην οποία τοποθετούσαν χριστουγεννιάτικα ειδώλια, κλαδιά, κεριά και ένα αστέρι. Τον 16ο αιώνα είχε ήδη συντελεστεί η συγχώνευση της πυραμίδας των Χριστουγέννων και του δέντρου του Παραδείσου, από την οποία προήλθε το δέντρο των Χριστουγέννων.

Σύμφωνα με ερευνητές το πρώτο στολισμένο δέντρο φαίνεται να ήταν εκείνο της Γερμανίας το 1539 και εκτός από μπισκότα, το στόλιζαν με είδη ρουχισμού ή άλλα χρήσιμα είδη, τα οποία με το πέρας των χρόνων εξελίχθηκαν μόνο σε διακοσμητικά αντικείμενα.

Κατά την παράδοση ο πρώτος που στόλισε δέντρο ήταν ο Μαρτίνος Λούθηρος.

Η διάδοση του εθίμου του Χριστουγεννιάτικου Δέντρου

Το έθιμο του Χριστουγεννιάτικου Δέντρου έφτασε στην Αγγλία στις αρχές του 19ου αιώνα και έγινε γνωστό στα μέσα της ίδιας εκατονταετίας χάρη στον Γερμανό πρίγκιπα Αλβέρτο και τη Βασίλισσα Βικτωρία. Το Βικτωριανό δέντρο στολιζόταν με κορδέλες, χάρτινες αλυσίδες, διάφορα κεριά, γλυκά και εντυπωσιακά κέικ.

Στη Βόρεια Αμερική το Χριστουγεννιάτικο Δέντρο έγινε γνωστό από τους Γερμανούς αποίκους στις αρχές του 17ου αιώνα ενώ απέκτησε ιδιαίτερη φήμη από τον 19ο αιώνα και μετά.

Το ίδιο δημοφιλή ήταν τα Χριστουγεννιάτικα Δέντρα στην Αυστρία, την Ελβετία, την Πολωνία και την Ολλανδία.

Τον 19ο και 20ό αιώνα οι Αμερικανοί ιεραπόστολοι εισήγαγαν τα Χριστουγεννιάτικα δέντρα στην Κίνα και την Ιαπωνία, τα οποία επέλεξαν να τα στολίζουν με περίπλοκα σχέδια από χαρτί.

Αξίζει να σημειωθεί ότι στις 22 Δεκεμβρίου του 1882, ο Τόμας Έντισον ηλεκτροφώτισε το πρώτο Χριστουγεννιάτικο Δέντρο στη Νέα Υόρκη, αντικαθιστώντας τα κεριά με ηλεκτρικούς λαμπτήρες, που ο ίδιος είχε ανακαλύψει.

Το Χριστουγεννιάτικο Δέντρο στην Ελλάδα

Το έθιμο στολισμού του Χριστουγεννιάτικου Δέντρου ήρθε στην Ελλάδα την περίοδο της Βαυαροκρατίας όταν τα Χριστούγεννα του 1834 η κατοικία του Βαυαρού Βασιλιά Όθωνα στο Ναύπλιο στολίστηκε με δέντρο, ενώ τα επόμενα χρόνια συνεχίστηκε στο παλάτι των Αθηνών. Στις 24 Δεκεμβρίου 1843 για πρώτη φορά στήθηκε το Χριστουγεννιάτικο Δέντρο σε ελληνικό σπίτι, συγκεκριμένα στο αρχοντικό του Ναξιώτη Ιωάννη Παπαρρηγόπουλου, γενικού Προξένου της Ρωσίας στην Αθήνα.

Η αλήθεια είναι ότι το έθιμο αυτό δεν έφτασε στη χώρα μας το ίδιο γρήγορα με την υπόλοιπη Ευρώπη. Τη δεκαετία του ’30 κάποια σπίτια στην πόλη άρχισαν να στολίζουν, ενώ μεταπολεμικά το έθιμο διαδόθηκε γρήγορα τόσο στις πόλεις όσο και στην επαρχία.

Αξίζει να σημειωθεί ότι η προσπάθεια να αντικατασταθεί το χριστουγεννιάτικο δέντρο με το ελληνικό καραβάκι δεν απέδωσαν στα μέσα της δεκαετίας του 1970.

Τα εμβληματικότερα Χριστουγεννιάτικα Δέντρα

Τα πιο σημαντικά Χριστουγεννιάτικα Δέντρα στον κόσμο είναι εκείνα που στολίζονται στα Ανάκτορα του Μπάκιγχαμ στο Λονδίνο και στον Λευκό Οίκο στις ΗΠΑ. Αν και κάποιες από τις χώρες δεν είναι χριστιανικές, για καθαρά εμπορικούς και τουριστικούς λόγους τα δέντρα στολίζονται την περίοδο των εορτών.

Το πιο ακριβό Χριστουγεννιάτικο Δέντρο στον κόσμο σήμερα είναι αυτό στο ξενοδοχείο Emirates Palace στο Αμπού Ντάμπι, στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα. Εκεί όλα τα στολίδια είναι πανάκριβα κοσμήματα με πολύτιμες πέτρες, οι οποίες διατίθενται για πώληση και η συνολική τους αξία φθάνει τα 11 εκατομμύρια δολάρια.