Οι 12 άθλοι του μπαμπά και άλλες περιπέτειες-Για… μπαμπάδες σε θέση υπερήρωα συνομιλούμε με τον Ηλία Γκάρλα

Μια νύχτα που δεν έλειπε κανένας απ’ το σπίτι μια σκέψη τρύπωσε. Και έκανε γονείς και παιδιά να ενώσουν τις δυνάμεις τους και να συν-δημιουργήσουν… οικογενειακά. Έμπνευση, συνεργασία, συγγραφή γονιών και παιδιών από κοινού –για πρώτη φορά στο βόρειο ημισφαίριο της γης– με αποτέλεσμα κάτι φανταστικό, με παιδικές ζωγραφιές, αφτιασίδωτες ιδέες, αφιλτράριστη ροή ανάμεσα στις όχθες του ποταμού, ο οποίος ποτίζει την εύφορη γη της εκπαίδευσης και φέρνει πάντα πλούτο. Διδάγματα, παραδείγματα, αξίες με το πενάκι των μικρών κι ένα χεράκι των μεγάλων. «Οι 12 άθλοι του μπαμπά και άλλες περιπέτειες…» (εκδόσεις «κάκτος») είναι ένα φανταστικό παραμύθι για μικρούς και μεγάλους, φτιαγμένο από μικρούς και μεγάλους. «Δεν έχει υπάρξει ποτέ πριν σε κυκλοφορία ένα βιβλίο φτιαγμένο από γονείς και παιδιά» αναφέρει ο Ηλίας Γκάρλας. Πρόκειται για το δεύτερο βιβλίο του Ηλία Γκάρλα. Ένα παιδικό βιβλίο που ο συγγραφέας το δημιούργησε μαζί με την οικογένειά του και στάθηκε αφορμή για την πολύ ενδιαφέρουσα συζήτηση που είχαμε μαζί του.

Συνέντευξη στη Βιβή Μαργαρίτη

-Οι 12 άθλοι του μπαμπά και άλλες περιπέτειες… Ένα φανταστικό παραμύθι για μικρούς και μεγάλους, φτιαγμένο από μικρούς και μεγάλους;  

-Φανταστικό είναι σίγουρα αλλά το πιο φανταστικό είναι ότι συμβαίνει για πρώτη φορά στην εκδοτική ιστορία. Όταν γεννήθηκε η ιδέα γεμίσαμε ενθουσιασμό αλλά δεν υποψιαζόμασταν ότι είναι μια ιδέα τόσο μοναδική. Σκεφτήκαμε ότι θα φτιάξουμε όλοι μαζί ένα βιβλίο, οκ, δεν θα φτιάξουμε διαστημόπλοιο. Όμως στην πορεία ανακαλύψαμε με δέος ότι δεν έχει υπάρξει ποτέ πριν σε κυκλοφορία ένα βιβλίο φτιαγμένο από γονείς και παιδιά. Και δεν μιλάω μόνο για την Ελλάδα. Βέβαια το υπερ-φανταστικό σε όλα αυτά είναι η θερμή υποδοχή του κόσμου όταν βγήκε στα βιβλιοπωλεία. Φαίνεται ότι προκαλεί ιδιαίτερη συγκίνηση σε όποιον το πιάνει στα χέρια του. Ήδη από τις πρώτες μέρες μας προσκάλεσαν σε ορισμένα σχολεία να το παρουσιάσουμε και πραγματικά μας τιμά και θα το προσπαθήσουμε αν και δεν είμαστε επαγγελματίες. Μακάρι να το επιτρέψουν οι συνθήκες…

-κ. Γκάρλα, πώς προέκυψε η συγγραφή του βιβλίου;

–Ήταν μια μαγική στιγμή σε μια αμμουδιά της Μάνης καλοκαίρι, με τις καρδιές ανοιχτές και τις ψυχές γαληνεμένες. Κάποιες ζωγραφιές των παιδιών μάς γέννησαν ιστορίες. Σαν ένα αυθόρμητο παιχνίδι μεταξύ μας. Και οι ιστορίες ζήτησαν κι άλλες ζωγραφιές. Τότε το βιβλίο ξεπήδησε στη φαντασία μας μεμιάς. Τα παιδιά ρωτήσανε: «Γίνεται;». Και είπαμε: «Ναι, ας το φτιάξουμε!».  Όλοι μαζί ανακατέψαμε ιδέες, συναισθήματα, εμπειρίες. Χωρίς να κρίνει ο ένας τον άλλον, με ελευθερία εκφράσεων και απόψεων. Οι μεγάλοι γίναμε μικροί και οι μικροί μεγάλοι, με ισότιμο ρόλο στη δημιουργία. Γι’ αυτό νομίζω ότι κουβαλάει στις σελίδες του ένα ατόφιο αίσθημα ερχόμενο κατευθείαν απ΄ τη χώρα της αθωότητας για να μας θυμίζει ότι: «το παιδί είναι ο πατέρας του ανθρώπου». Η συνεργασία ήταν ο 13^ος άθλος.  Ίσως για αυτό εμφανίζεται πρώτη φορά στα εκδοτικά δρώμενα ένα βιβλίο συν-δημιουργία παιδιών και γονιών.

-Έμπνευσή σας οι ζωγραφιές των παιδιών;

 –Η έμπνευση είναι ένας επισκέπτης ο οποίος δικαιούται να έρχεται και χωρίς πρόσκληση. Οι ζωγραφιές των παιδιών εκείνη τη συγκεκριμένη στιγμή για πρώτη φορά φανέρωσαν έναν ολόκληρο κόσμο. Σαν να συντονίστηκαν οι ψυχές μας σε αυτή την παραλία. Γυρίζοντας σπίτι ψάξαμε ζωγραφιές περασμένων χρόνων στο αρχείο μας και πραγματικά ανακαλύψαμε έναν θησαυρό. Δεν μπορούσαμε να δούμε ζωγραφιές πια, βλέπαμε ιστορίες. Εν τέλει η εικονογράφηση όλου του βιβλίου περιλαμβάνει δημιουργίες από όλες τις τάξεις του δημοτικού αλλά και όσες καινούργιες χρειάστηκε να φτιαχτούν από τα παιδιά για τις ανάγκες των νέων ιστοριών και χαρακτήρων οι οποίες προκύπταν.

-Ήταν εύκολη και διασκεδαστική η συνδημιουργία με ολόκληρη την οικογένεια; Υπήρξαν δυσκολίες; Σας έφερε κοντά η διαδικασία;

–Το μεγαλύτερο κέρδος από αυτή την εμπειρία είναι ότι γονείς και παιδιά ήρθαμε πολύ κοντά. «Οι 12 άθλοι του μπαμπά» ως διαδικασία ήταν ένα ταξίδι αναψυχής, κι εμένα προσωπικά θα μου θυμίζει πάντα το πρόσωπο της ευτυχίας. Ως βιβλίο είναι ένα καταφύγιο συναισθημάτων αλλά κι ένα σύμβολο ενότητας το οποίο θα υπάρχει για πάντα στις βιβλιοθήκες. Ανοίγει μια νέα κατηγορία ως ένα «χειροποίητο» βιβλίο φτιαγμένο από μικρούς και μεγάλους… για όλους. Για πρώτη φορά εμφανίστηκε ένα βιβλίο συν-δημιουργία γονιών και παιδιών και πολύ περισσότερο των παιδιών αφού υφολογικά το καθόρισαν μιας και όλη η εικονογράφηση, όλες οι ζωγραφιές, είναι δικές τους. Είχαν υπέροχες τρελές ιδέες τις οποίες ένας μεγάλος μπορεί να μην σκεφτότανε ποτέ ή να μην είχε την τόλμη να τις εφαρμόσει. Κάθε παιδί είναι καλλιτέχνης. Το θέμα είναι πως θα παραμείνει μεγαλώνοντας. Ενθαρρύνω όλους τους γονείς να δημιουργούν μαζί με τα παιδιά τους με κάθε αφορμή. Είναι πλούτος. Οτιδήποτε κι αν είναι αυτό. Αρκεί να είναι παρόντες στη στιγμή. Οι εκδόσεις Κάκτος μας το έκαναν εύκολο διότι αγκάλιασαν την ιδέα από την πρώτη στιγμή.

-Να αγαπάς τον εαυτό σου περισσότερο από το εγώ σου;

-Ξέρετε ένας από τους λόγους για τους οποίους ο άνθρωπος δυσκολεύεται να αντιληφθεί, αποδεχτεί, ανακαλύψει την θεϊκή του υπόσταση είναι η κοιλιά του και όσα ταπεινά ένστικτα εκείνη υπαγορεύει μεταφορικά και κυριολεκτικά στο μικρό μας εγώ. Μας κυριεύει, μας ελέγχει, μας υποτάσσει. Όμως φανταστείτε να χορταίναμε πρώτα το πνεύμα μας, να καλλιεργούσαμε θετικά συναισθήματα, να σεβόμασταν τον κόσμο και τον άνθρωπο. Άλλωστε η χριστιανική φράση: «αγάπα τον πλησίον σου ως εαυτόν», τον εαυτό φωτίζει στην πρώτη γραμμή. Να τον γνωρίσεις, να τον φροντίσεις και να τον προσφέρεις.

-Ο μπαμπάς ο ήρωας των παιδιών που όλα τα καταφέρνει;

–Είναι άθλος να είσαι γονιός. Άθλος είναι για τον μπαμπά και τη μαμά να μάθουν στα παιδιά τους πως να συμπεριφέρονται σε μια καλή κοινωνία και άθλος είναι να βρουν μια τέτοια κοινωνία. Άθλος είναι η τηλεόραση να μην γίνει ο τρίτος γονιός. Άθλος είναι συνολικά το μεγάλωμα τους. Είναι ένα διαρκές παιχνίδι με όλα τα συναισθήματα. Με ένα παιδί είσαι γονιός, με 2 είσαι και διαιτητής, με 3 κάνεις τρίαθλο και πάει λέγοντας. Βέβαια είναι αλήθεια ότι ένα παιδί μπαίνει στο σπίτι σου και κάνει τόσο θόρυβο για 20 χρόνια, ώστε δύσκολα το αντέχεις. Όμως, μετά φεύγει για 20 χρόνια και αφήνει το σπίτι τόσο σιωπηλό, που νομίζεις πως θα τρελαθείς. Γρήγορα το παιδί που φοβόταν το σκοτάδι είναι πια ένας έφηβος που θέλει να μένει έξω όλη νύχτα. Να κρατάτε τα παιδιά από το χέρι σε κάθε ευκαιρία, γιατί πολύ γρήγορα θα έρθει ο καιρός που δεν θα σας αφήνουν να το κάνετε.

-Πάντα θα υπάρχει κάτι που θα ξεπερνά αυτό που ξέρεις, για να σου αποδεικνύει ότι αξίζει να συνεχίσεις το ψάξιμο;

–Όλα σχεδόν έχουν γίνει κατανοητά εκτός από το πως να ζούμε. Η αναζήτηση της αλήθειας και η ερμηνεία της μεγάλης εικόνας είναι το θεμελιώδες κενό στην τραγική ανθρώπινη ύπαρξη. Μια φορά υπάρχουμε, δεν υπάρχει τρόπος να υπάρξουμε δυο φορές και μάλλον δεν θα υπάρξουμε ξανά ποτέ. Κι εσύ που δεν εξουσιάζεις το αύριο, αναβάλλεις τη χαρά. Και η ζωή πάει χαμένη με τις αναβολές και ο καθένας πεθαίνει απασχολημένος.

-Καμιά φορά ο καλύτερος τρόπος για να βρεις τον εαυτό σου είναι να πας κάπου όπου δεν μπορείς να είσαι τίποτα άλλο;

–Χθες ήμουν έξυπνος και ήθελα να αλλάξω τον κόσμο. Σήμερα είμαι σοφός και θέλω να αλλάξω τον εαυτό μου. Βέβαια το να αλλάζεις και να βελτιώνεσαι είναι 2 διαφορετικά πράγματα. Πραγματική αξία έχει να είσαι ανώτερος από τον προηγούμενο εαυτό σου.

-Δεν είναι μόνο η φύση η οποία καθορίζει τη φύση μας αλλά και την τύχη μας. Είναι και οι γύρω μας;

–Πόσο μα πόσο μεγάλη σημασία έχει το περιβάλλον στο οποίο μεγαλώνουμε. Το σπίτι μας, η γειτονιά μας, το σχολείο μας, οι δάσκαλοι, οι φίλοι. Ο Δημόκριτος έχει πει: «πλείονες εξ ασκήσεως αγαθοί γίνονται ή από φύσεως». Ξέρετε στην παιδική ηλικία υπάρχει μια στιγμή όπου ανοίγει μια πόρτα κι εμφανίζεται το μέλλον. Μακάρι αυτή η πόρτα για όλα τα παιδιά να οδηγούσε σε ένα φωτεινό μονοπάτι της ζωής τους.

-Οτιδήποτε υπάρχει σε αυτόν τον κόσμο υπάρχει ανεξάρτητα από τη γνώμη σου για αυτό;

-Οτιδήποτε υπάρχει στη φύση ναι σίγουρα. Σε κάθε κλίμακα. Ο άνθρωπος αντιμετωπίζει τον πλανήτη σαν να του ανήκει ενώ είναι απλά φιλοξενούμενος. Πληγώνει, καταστρέφει, σκοτώνει και προσπαθεί να επιβάλλει τη γνώμη του. Και δεν το κάνει μόνο απέναντι στη φύση αλλά συντηρεί έναν μόνιμο εμφύλιο της ανθρωπότητας λες και ξεχνάμε ότι όλοι μα όλοι είμαστε μέλη της ίδιας οικογένειας διασκορπισμένοι στην επιφάνεια της Γης.

-Ποιο είναι το μήνυμα που θέλετε να περάσετε με το βιβλίο σας;

Το βιβλίο υμνεί την ισότητα φυλών και φύλων, εγκωμιάζει την διαφορετικότητα, χαμογελάει τρυφερά στην πατρότητα. Αν κάποιος το διαβάσει με την καρδιά του και αφήσει τον εαυτό του ανοιχτό θα συναντηθεί με πολλά μηνύματα και αξίες της ζωής: αυτοσεβασμός, ελευθερία, αισιοδοξία, δικαιοσύνη, τιμιότητα, οικολογία, ανεκτικότητα, αυτοκριτική, πρωτοβουλία, ειρήνη, διάλογος, συνεργασία, συμπόνια, καλοσύνη, ευαισθησία, απλότητα, ευγένεια, γενναιοδωρία, αγάπη, φιλία, χαρά. Κυρίως χαρά γιατί είναι αυτή που κινεί τους δείκτες του μεγάλου ρολογιού του κόσμου.

-Θα ακολουθήσουν και οι «12 άθλοι της μαμάς»;

Να σας πω, πιστεύω ότι ο θεός δεν μπορεί να είναι πανταχού παρών γι΄ αυτό έπλασε τις μητέρες. Προς τιμήν της δικής μας μάνας-μητέρας-μαμάς Ρόης αλλά και αφιερωμένο σε κάθε μαμά του κόσμου, η φυσική συνέχεια νομίζω θα πρέπει να είναι ένα δεύτερο φανταστικό παραμύθι με τίτλο: «Οι 12 άθλοι της μαμάς και άλλες περιπέτειες». Ως ομάδα -αν πουν ναι τα παιδιά- η επόμενη πρόκληση είναι να εξελίξουμε αυτή την πρωτότυπη ιδέα για την οποία δεχθήκαμε τόση αγάπη και προσοχή από τον κόσμο και ο μπαμπάς να βρει το λογοτεχνικό του ταίρι.

Από το οπισθόφυλλο

«Ένοχος», απεκρίθη το Ηλιοδικείο και αποφάσισε την ποινή του μπαμπά: «Για να γυρίσει ο Ήλιος θέλει δουλειά πολλή. Θέλει 12 άθλους μεταμέλειας να κάνει ο μπαμπάς, για να βγει ο ήλιος απ’ την προσωπική του φυλακή». Και ο μπαμπάς σκορπίστηκε στα ύστερα του κόσμου για να φέρει σε πέρας την αποστολή, για να φέρει πίσω τον ήλιο, για να φέρει πίσω τα χαμόγελα, για να φέρει το φέρι που θα τους πέρναγε απέναντι, ώστε να γυρίσουν οικογενειακώς σπίτι τους και να μπορέσουν να πάνε τα παιδιά σχολείο να φέρουνε καλούς βαθμούς.

Λίγα λόγια για τον συγγραφέα:

Ο Ηλίας Γκάρλας γεννήθηκε άνοιξη στην Αθήνα πολλά χρόνια μετά την ανακάλυψη της τυπογραφίας. Το 1ο βιβλίο του κυκλοφόρησε το 2006 με τίτλο: «Πού είναι το σύνθημα, οέο;» σκαρφαλώνοντας στη λίστα με τα ευπώλητα. Θήτευσε στη σχολή Μηχανολόγων-Μηχανικών για να κατανοήσει τη λειτουργία των ανεμόμυλων του Δον Κιχώτη, αλλά εν τέλει έγινε δημοσιογράφος ψάχνοντας την αλήθεια της ιστορίας. Δημοσίευσε εκατοντάδες άρθρα και ρεπορτάζ σε εφημερίδες, ώσπου ένα καλοκαίρι, στον δρόμο για Κυκλάδες, άφησε τα Μέσα κι έπιασε την τέχνη της διαφήμισης, μόλις είδε έναν γλάρο να πετά όπως ο Ιωνάθαν. Από τότε η επαγγελματική του κάρτα γράφει creative director. Βραβεύεται ανελλιπώς τα τελευταία 15 χρόνια στα φεστιβάλ δημιουργικότητας διαφήμισης. Το φανταστικό παραμύθι «Οι 12 άθλοι του μπαμπά και άλλες περιπέτειες» το έφτιαξε μαζί με τα παιδιά του.