Γυναίκες παίρνουν θέση στο ψαλτήρι και μαγεύουν στα Τρίκαλα – Η Χρύσα Καλαντζή, η πρώτη γυναίκα βασική Ιεροψάλτης καταθέτει την εμπειρία της

Δεν έχουν περάσει πολλά χρόνια από την εποχή που διαχωρίζαμε τα επαγγέλματα σε ανδρικά και γυναικεία κι εκθειάζαμε τις γυναίκες που τολμούσαν να τα «καταλάβουν» μιλώντας για μία ακόμη νίκη του γυναικείου φύλλου. Τις τελευταίες δεκαετίες φαίνεται ότι τα πάντα έχουν αλλάξει κι ο ρόλος των γυναικών είναι πλέον ισχυρός κι αδιαμφισβήτητος. Δεν υπάρχει τίποτα το οποίο δεν μπορούν να πετύχουν και το έχουν αποδείξει. Η θέλησή τους, η δύναμή τους και οι ευκαιρίες που τους δίνονται πλέον έχουν αλλάξει τη θέση των γυναικών οι οποίες τολμούν να διεκδικούν και να δοκιμάζουν. Μία από αυτές τις γυναίκες είναι και η Χρύσα Καλαντζή την οποία συναντήσαμε στον Ιερό Ναό Μεταμορφώσεως Σωτήρος στη Σωτήρα Τρικάλων στη θέση του βασικού Ιεροψάλτη. Σε κάθε λειτουργία ανεβαίνει στο ψαλτήρι και μαγεύει με την εντυπωσιακή φωνή της. Μία παρουσία που εξ αρχής δέχθηκαν με χαρά οι πιστοί καθώς, εκτός από την υπέροχη φωνή, έχει και το υπόβαθρο που απαιτείται έχοντας κάνει σπουδές πάνω στην βυζαντινή εκκλησιαστική μουσική. Ένα τραγικό περιστατικό στη ζωή της ήταν εκείνο που της έδειξε το δρόμο και της έδωσε διέξοδο στην ψαλτική. Αγάπησε τη Βυζαντινή Μουσική, τελείωσε σχολή Ιεροψαλτών και σήμερα βρίσκεται ως βασική ιεροψάλτης στο ψαλτήρι του Ιερού Ναού Μεταμορφώσεως Σωτήρος στη Σωτήρα Τρικάλων. Πως νιώθετε πάνω στο ψαλτήρι; τη ρωτάω, «Μεγάλο μεγαλείο. Το ζω πραγματικά. Δεν μπορώ να περιγράψω με λόγια τα συναισθήματά μου. Αγαλλιάζει η ψυχή μου. Νιώθω σαν να ξαναγεννήθηκα με αυτό που κάνω» είναι η απάντησή της.

Συνέντευξη στη Βιβή Μαργαρίτη-κ. Χρύσα πως αποφασίσατε να ανεβείτε στο ψαλτήρι;

–Πιστεύω πως ήτανε θέλημα Θεού. Έχασα τον γιο μου σε νεαρή ηλικία σε ένα τραγικό δυστύχημα στο Πολεμικό Ναυτικό και αυτό με σημάδεψε. Έχασα ένα παλικάρι 22 ετών αξιωματικό στο Πολεμικό Ναυτικό. Κόντεψα να τρελαθώ τότε. Έπρεπε να βρω ένα διέξοδο ειδικά όταν αργότερα έχασα και τον άντρα μου. Πιστεύω ότι ο Θεός μου έδειξε το δρόμο, μου έδωσε τη δύναμη μέσα από την ψαλτική για να συνεχίσω… Εάν ο Θεός δεν με οδηγούσε νομίζω ότι δεν θα μπορούσα συνεχίσω.

-Πως κάνατε την αρχή;

–Πήγαινα στην Εκκλησία στο Διαλεκτό κι άναβα τα καντήλια. Εκείνη την περίοδο δεν υπήρχε ψάλτης. Άρχισα να βοηθάω τον Ιερέα τον Παπα-Γιώργη Χλωρό, με την καθοδήγησή του. Μαζί με την πρεσβυτέρα Γεωργία κάναμε μία λειτουργία. Όμως το αποτέλεσμα δεν μας ικανοποιούσε.

-Έτσι πήρατε την απόφαση να πάτε στη σχολή;

-Στεναχωριόμασταν που το αποτέλεσμα δεν ήταν αυτό που θα έπρεπε. Έτσι, αποφασίσαμε να πάμε στη Βυζαντινή Σχολή Ιεροψαλτών. Μας βοήθησαν πάρα πολύ στη Σχολή. Θα ήθελα να ευχαριστήσω την Σχολή, τους καθηγητές της και ιδιαίτερα τον καθηγητή τον Παπαθανάση Τύμπα, φυσικά τον Παπαγιώργη Χλωρό, τον Ιερέα του Διαλεκτού ο οποίος είχε πολλές γνώσεις πάνω στη βυζαντινή μουσική και με έμαθε να μπαίνω στους ήχους κλπ. Του οφείλω μεγάλη ευγνωμοσύνη και σεβασμό. Μετά τελείωσα τη σχολή και πήγαινα στο Διαλεκτό στον Ιερό Ναό κι έψελνα μόνο τις καθημερινές.

-Γυναίκα βασική Ιεροψάλτης;

-Υπάρχουν πολλές γυναίκες στα Τρίκαλα που κάνουν λειτουργίες, αλλά μόνο τις καθημερινές. Αυτή τη στιγμή είμαι η μοναδική γυναίκα που κάνω και Κυριακή λειτουργίες.

-Η αρχή ως βασική Ιεροψάλτης έγινε στον Ιερό Ναό Μεταμορφώσεως Σωτήρος;

-Κάποια στιγμή ήρθα τυχαία στον Ιερό Ναό Μεταμορφώσεως Σωτήρος κι έψαλα στους χαιρετισμούς. Ο  Παπα-Χρήστος με άκουσε, μου είπε ότι άρεσε και στον κόσμο κι έτσι ξεκίνησε αυτό το ταξίδι. Όταν ο ναός χρειάστηκε ψάλτη τότε επικοινώνησε μαζί μου για να έχουμε μόνιμη συνεργασία. Ακολούθως ο Παπα-Κώστας συνέχισε τη συνεργασία μας. Ο κόσμος με αγκάλιασε με αγάπη. Θεωρώ ότι ήτανε θέλημα Θεού!!!

Πάντως θέλω να ευχαριστήσω πάρα πολύ τον πατέρα Χρήστο γιατί με πήρε και μου έδωσε αυτή την ευκαιρία. Σε μία περίοδο που ήμουν σε μία πολύ δύσκολη φάση της ζωής μου κι έψαχνα τις ισορροπίες μου. Όταν με πήρε τηλέφωνο και μου είπε «μπορείτε να ‘ρθείτε να μας εξυπηρετήσετε;» εκείνη την ώρα ένιωσα ότι άνοιξε ο ουρανός κι άπλωσε το χέρι του ο Θεός για να με ευλογήσει. Τον ευγνωμονώ αυτόν τον άνθρωπο και μετά και τον Παπακώστα ο οποίος συνέχισε τη συνεργασία μας. Εύχομαι όλοι οι ιερείς των Τρικάλων να έχουν την καλοσύνη και την ψυχή που έχουν αυτοί οι άνθρωποι.

–Πως νιώθετε όταν ψέλνετε; Ποια είναι τα συναισθήματά σας

-Μεγάλο μεγαλείο. Το ζω πραγματικά. Δεν μπορώ να περιγράψω με λόγια τα συναισθήματά μου. Αγαλλιάζει η ψυχή μου. Νιώθω σαν να ξαναγεννήθηκα με αυτό που κάνω.

-Προετοιμάζεστε για κάθε λειτουργία

-Βέβαια, χρειάζεται προετοιμασία. Διαβάζω πάρα πολύ. Η Βυζαντινή Μουσική θέλει μελέτη κι εγώ θέλω να μαθαίνω.

-Είσαστε μέλος σε κάποιο σύλλογο Ιεροψαλτών;

– Μας έχει δεχθεί αυτή τη στιγμή ο Σύλλογος Ιεροψαλτών Ιωάννης ο Δαμασκηνός με πρόεδρο τον Αθανάσιο Δημητρίου κι αντιπρόεδρο τον κ. Μπίλα, ο οποίος κάθε Δευτέρα μας κάνει μαθήματα, μας μαθαίνει λειτουργικά και μας βάζει πιο βαθιά στη Βυζαντινή Μουσική η οποία είναι ατελείωτη…

-Μετά από σας ακολούθησαν κι άλλες γυναίκες…

–Δεν ήμουν μόνο εγώ που σπούδαζα. Μαζί τελειώσαμε με την Κική Θεοδοσίου από το  Μουζάκι η οποία έρχεται κάθε Κυριακή στον Άγιο Στέφανο και ψέλνει αλλά δεν είναι πρωτοψάλτης, είναι  μαζί με τον κύριο Μπίλα  και η Γεωργία η παπαδιά παπα-Γιώργη Χλωρού, η οποία εξυπηρετεί τον πάτερ. Εμεί είμαστε που έχουμε τελειώσει σχολή Βυζαντινής Μουσικής, που έχουμε πτυχίο Ιεροψάλτη. Υπάρχουν κι άλλες γυναίκες που ασχολούνται, αλλά είναι πρακτικές.

-Είσαστε ικανοποιημένη με την εξέλιξή σας;

-Ναι. Πιστεύω ότι όλα γίνονται κατόπιν του θελήματος του Θεού. Σπούδασα έξι χρόνια στη βυζαντινή μουσική. Δεν είναι κρίμα να ξέρεις κάτι και να μην το δίνεις στον κόσμο, ειδικά όταν είναι κάτι που το θες τόσο πολύ; Χαίρομαι που έχω την ευκαιρία να ψέλνω.

-Τι θα λέγατε στις γυναίκες; Να τολμούν;

–Ναι να τολμούν. Όμως θεωρώ ότι αν κάποιος θέλει να ανεβαίνει στο αναλόγιο (είτε πρόκειται για άνδρα είτε για γυναίκα) πρέπει να το κάνει με γνώση. Να μάθει βυζαντινή μουσική. Γιατί δεν μπορεί ο κόσμος από κάτω να ακούει άναρθρες κραυγές. Η βυζαντινή μουσική σε βοηθάει πάρα πολύ. Δεν θα πεις λάθος το τροπάριο, θα το πεις σωστά. Σε βοηθάν οι νότες, οι μουσικοί φθόγγοι… Είναι μεγαλείο.

Συνομιλώντας με τους Ιερείς

Ο πάτερ Χρήστος Βουτσελάς, ή Παπα-Χρήστος όπως τον αποκαλούν, επί πολλά έτη ιερέας στον Ιερό Ναό Μεταμορφώσεως Σωτήρος στη Σωτήρα Τρικάλων και με ανοιχτό μυαλό, ήταν ο άνθρωπος που πρότεινε στην κ. Χρυσούλα να αναλάβει επαγγελματικά ως ψάλτης της εκκλησίας. «Ένας ναός που πρωτοπορεί;» τον ρωτάω. «Βεβαίως, επίσημα στο ψαλτήρι μας έχουμε την κ.  Χρυσούλα. Είμαστε ο πρώτος ναός στα Τρίκαλα, που έχουμε επίσημα γυναίκα στο ψαλτήρι, στο αναλόγιο και είμαστε χαρούμενοι για αυτό». Όπως μου αναφέρει, κάποια στιγμή ο Ναός έμεινε χωρίς ψάλτη και ο ίδιος πρότεινε στην κ. Χρυσούλα, αφού είχε ακούσει τη φωνή της σε μία παράκληση, να αναλάβει.  Η ίδια δέχθηκε και πλέον αποτελεί τον βασικό Ιεροψάλτη «αμισθή κι οικειοθελώς» όπως διευκρινίζει ο σημερινός ιερέας του Ναού π. Κώστας Λάμπρου ο οποίος συνέχισε τη συνεργασία με την ανάληψη των καθηκόντων του στον Ναό.

Και οι δύο Ιερείς τονίζουν ότι το ποίμνιο αγκάλιασε κι αγάπησε την κ. Χρυσούλα. «Φυσικά θα υπάρξουν και κάποιες περιπτώσεις που το βλέπουν αλλιώς, που είναι επιφυλακτικοί και διστακτικοί, όμως η μεγάλη πλειοψηφία πλην ελαχίστων εξαιρέσεων, την αγκάλιασε και την αγάπησε» μου εξηγεί ο παπά-Κώστας.

Άλλωστε, όπως μου εξηγούν η φωνή της, σε συνδυασμό με τις γνώσεις της στην εκκλησιαστική βυζαντινή μουσική, τον ζήλο και την αγάπη της για αυτό που κάνει, δίνουν ένα εντυπωσιακά όμορφο αποτέλεσμα. Ο κόσμος εντυπωσιάζεται και γαληνεύει.