Απάντηση της Μαριάννας Αποστόλου, ΠΕ05, διευθύντριας του 4ου ΓΕΛ Τρικάλων –Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης στην με αρ. 247/23-06-2021 ανακοίνωση της ΕΛΜΕΤ
Παραπληροφόρηση είναι η μεταφορά διαφόρων ψευδών ή αναληθών ή τροποποιημένων πληροφοριών. Πιθανός σκοπός είναι η παραπλάνηση του δέκτη προς εκπλήρωση προσωπικών σκοπιμοτήτων του παραπληροφορούντος, οπότε η παραπληροφόρηση είναι κακή πράξη. Άλλος πιθανός σκοπός είναι η προστασία ατόμων με την απόκρυψη πληροφοριών που θα ήταν επιβαρυντικές γι’ αυτά, οπότε η παραπληροφόρηση είναι καλή πράξη ή επιβάλλεται από τον νόμο. Αυτός που παραπληροφορεί, αν είναι η πηγή της πληροφορίας, έχει όλη την ευθύνη. Αν δεν είναι η πρωτογενής πηγή της πληροφορίας, αλλά απλώς μεταφέρει όσα γνωρίζει, έχει περιορισμένη ευθύνη στο ότι δεν έχει διασταυρώσει τις πηγές του. Κατά την παραπληροφόρηση γίνεται προβολή των επιλεγμένων πτυχών ενός γεγονότος, κατασκευάζονται ψευδείς αλήθειες, γίνεται παραποίηση της αλήθειας και διαβάλλονται τα εμπλεκόμενα πρόσωπα. Αυτά λέει η εγκυκλοπαίδεια https://el.wikipedia.org/wiki/
Δεν μπορώ να κρίνω εάν η πρόθεση «συναδέλφων» ήταν καλή ή κακή αλλά η ευθύνη στο ότι οι εμπλεκόμενοι δεν έχουν διασταυρώσει τις πηγές τους είναι πάρα πολύ μεγάλη.
Αγαπητοί συνάδελφοι, για να μην πέφτουμε θύματα παραπληροφόρησης, είναι σημαντικότερο από ποτέ να αντιμετωπίζουμε με κριτικό πνεύμα ό,τι διαβάζουμε ή ακούμε. Η παραποίηση της αλήθειας είναι αδίκημα. Ήρθε η ώρα το Δ. Σ. της ΕΛΜΕΤ να μην πράττει αδικήματα, να μάθει να λέει την αλήθεια, διότι η αλήθεια είναι προτέρημα!!!, να μην κυκλοφορούν πληροφορίες όπως χάνονται οι οργανικές !!!, να μας ενημερώσουν πόσες οργανικές χάθηκαν με στοιχεία διότι στο 4ο ΓΕΛ Τρικάλων –Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης δεν χάθηκε καμία οργανική κ. ά.. Την επόμενη φορά λοιπόν που θα χρησιμοποιήσετε το όνομά μου να είστε πιο προσεκτικοί. Διότι το κείμενό σας και «Κάθε κείμενο, λογοτεχνικό, μη λογοτεχνικό, πληροφοριακό, επιστημονικό, δεν είναι μόνο μια γλωσσική μορφή, αλλά είναι μορφή ζωής, τρόπος ύπαρξης, πλαίσιο για κοινωνική δράση, περιβάλλον για μάθηση, χώρος εντός του οποίου παράγεται νόημα. Τα κειμενικά είδη διαμορφώνουν τις σκέψεις μας και τις επικοινωνιακές μας διαδράσεις.» (Bazerman, 1997 ).
Θα σας παρακαλέσω λοιπόν να μην μιμείστε τις ρητορικές ικανότητες των Σοφιστών, που γνώριζαν τη ρητορική τέχνη και την επικοινωνία και είχαν τη δυνατότητα να χρησιμοποιούν αποτελεσματικά τη γλώσσα. Γνωρίζουμε ότι οι σοφιστές, όπως ο Γοργίας, ασκούνταν να χρησιμοποιούν τις απλές λέξεις που ήταν διαδεδομένες και με βάση αυτές τις λέξεις μπορούσαν να συγκροτήσουν πειστικά επιχειρήματα. Ο ίδιος ο Γοργίας υποστήριζε πως οι επιστήμονες και οι πολιτικοί για να επιτύχουν να επιβάλλουν τις θέσεις τους χρησιμοποιούσαν το λόγο της πειθούς, δηλαδή τη ρητορική τέχνη. Μήπως λοιπόν με τον λόγο της πειθούς επιχειρείτε πειστικά επιχειρήματα;
Η γλώσσα λοιπόν, η ρητορική πλευρά της σύμφωνα με τον Γοργία αποτελεί ουσιώδες όργανο της πολιτικής επικοινωνίας, της πειθούς. Η γλώσσα μπορεί να είναι ουδέτερη, ως προς τους σκοπούς και τις αξίες, απαλλαγμένη από κάθε αλήθεια και γνώση. Ο Γοργίας αναφέρει ότι οι λέξεις είναι το μέσο που αναφερόμαστε όταν επικοινωνούμε, δεν συμπίπτουν με τα πράγματα που πραγματικά υπάρχουν, αλλά οι λέξεις προσλαμβάνουν το μήνυμα που ο συνομιλητής μας αντιλαμβάνεται πραγματικά, το οποίο είναι υποκειμενικό και όχι το πραγματικό. Λόγοι οι οποίοι αναφέρονται ότι θα αποκαλύψουν την αλήθεια είναι ρητορικές προτάσεις, οι οποίες καθίστανται ισχυρές ή μη ανάλογα με την ικανότητα του ρήτορα.
Στο «Ελένης Εγκώμιον», ο Γοργίας με τη χρήση του ρητορικού λόγου – της πειθούς δεν θα αμφισβητήσει την αλήθεια, όπως ισχυρίζεται, για να μπορέσει να σταματήσει την αμάθεια. Αναφέρει λοιπόν, ότι η θεϊκή καταγωγή της ωραίας Ελένης ευθύνεται για την ομορφιά της, άρα δεν φταίει η Ελένη που προκάλεσε τον έρωτα σε πολλούς άνδρες, σοφούς, δυνατούς, φιλόδοξους, ωραίους, αλλά η ομορφιά της. Έτσι ο Γοργίας με τη ρητορική του τέχνη έδειξε γιατί δεν φταίει η ωραία Ελένη: ίσως ήταν θέλημα της θεάς Τύχης, αρπάχτηκε με τη βία, πείστηκε στα λόγια και μπορεί να ερωτεύτηκε κεραυνοβόλα με μια ματιά.
Εάν αναλύσουμε ένα προς ένα: α) αν ήταν θέλημα της Θεάς Τύχης από τη φύση του ο άνθρωπος δεν μπορεί να αλλάξει κάτι που αποφασίζει ο ανώτερος, όπως είναι η Θεά Τύχη «θεοῦ γὰρ προθυμίαν ἀνθρωπίνῃ προμηθίᾳ ἀδύνατον κωλύειν» καθώς το ανώτερο καθοδηγεί το κατώτερο. Έτσι η Ελένη καθοδηγούμενη από τη Θεά έπραξε ότι έπραξε. β) εάν με τη βία αρπάχτηκε «βίᾳ ἡρπάσθη καὶ ἀνόμως ἐβιάσθη καὶ ἀδίκως ὑβρίσθη» τότε εκείνη δεν φταίει γιατί κακοποιήθηκε και θα έπρεπε να τη συμπονούμε και να κακολογούμε όποιον άσκησε βία πάνω της γ) εάν πείστηκε στα λόγια κάποιου συνέβη τούτο γιατί όπως ισχυρίζεται ο Γοργίας ο λόγος είναι μεγάλος δυνάστης «λόγος δυνάστης μέγας ἐστίν, ὃς σμικροτάτῳ σώματι καὶ ἀφανεστάτῳ θειότατα ἔργα ἀποτελεῖ· δύναται γὰρ καὶ φόβον παῦσαι καὶ λύπην ἀφελεῖν καὶ χαρὰν ἐνεργάσασθαι καὶ ἔλεον ἐπαυξῆσαι». Άλλωστε η φιλοσοφία όλη του Γοργία έγκειται στη δύναμη που έχει ο λόγος, «τὸν αὐτὸν δὲ λόγον ἔχει ἥ τε τοῦ λόγου δύναμις πρὸς τὴν τῆς ψυχῆς τάξιν ἥ τε τῶν φαρμάκων τάξις πρὸς τὴν τῶν σωμάτων φύσιν» καθώς ο λόγος είναι για την ψυχή όπως τα φάρμακα για το σώμα, τέλος δ) εάν ερωτεύτηκε τότε η ψυχή της πιάστηκε στα δίχτυα του Έρωτα και δεν φταίει η ίδια παρά φταίει ο ίδιος ο Έρωτας ο οποίος είναι Θεός, άρα δεν θα μπορούσε η Ελένη ως θνητή, κατώτερη του Θεού να τον αποφύγει. Με όλα αυτά τα επιχειρήματα ο Γοργίας πλέκει το εγκώμιο της Ελένης με τη ρητορική του δεινότητα και τη σωστή χρήση του λόγου θα δείξει ότι η κατηγορία κατά της Ελένης είναι άδικη, έτσι απαλλάσσεται, είτε γιατί ήταν θεϊκή βούληση, είτε η αρπαγή έγινε με τη βία, είτε πείστηκε με το λόγο, είτε ερωτεύτηκε .
Άλλο ένα παράδειγμα θα αναφέρω με τον Αριστοφάνη οποίος κακολογούσε πάρα πολύ τον Σωκράτη όπως κάνουν κάποια μέλη της ΕΛΜΕΤ. Η δίκη του Σωκράτη στηρίχτηκε σε δύο κατηγορίες: «ἀδικεῖ Σωκράτης, οὓς μὲν ἡ πόλις νομίζει θεοὺς οὐ νομίζων, ἕτερα δὲ δαιμόνια καινὰ εἰσηγούμενος· ἀδικεῖ δὲ καὶ τοὺς νέους διαφθείρων». Στην κωμωδία «Νεφέλες» ο Αριστοφάνης κατηγορεί τον Σωκράτη πως συγκεντρώνει σε ένα σκοτεινό μέρος μαθητές αμόρφωτους «ἀμαθής γε νὴ Δί᾽ ὅστις οὑτωσὶ σφόδρα ἀπεριμερίμνως τὴν θύραν λελάκτικας καὶ φροντίδ᾽ ἐξήμβλωκας ἐξηυρημένην», και προσπαθεί να μελετήσει μαζί τους τα πιο παράλογα προβλήματα της φιλοσοφίας. Ο Αριστοφάνης χαρακτηρίζει τον Σωκράτη θρασύ, διαφωτιστή, που υπονομεύει κάθε αυθεντία και ξεσηκώνει τους νέους να περιφρονούν τους πατεράδες. Όλες αυτές οι κατηγορίες είναι Fake news, λασπολογίες οι οποίες θα επηρεάσουν αρκετούς από τους δικαστές, αλλά εκείνοι οι οποίοι έχουν κριτική ικανότητα και γνωρίζουν τον Σωκράτη και τον χαρακτήρα του δεν θα επηρεαστούν.
Ο Σωκράτης εκμαιεύει τη γνώση και δεν παίρνει χρήματα από τους μαθητές του. Αυτό δημιουργεί μια εχθρότητα στους Σοφιστές εναντίον του Σωκράτη. Οι Σοφιστές εκπαιδεύουν τους μαθητές τους επί πληρωμή. Συμπερασματικά ο Σωκράτης θα συνεχίσει μένοντας πιστός στις αξίες που πρεσβεύει. Δεν δέχεται ούτε την εξορία, ούτε την πληρωμή για να έχει ήσυχη τη συνείδησή του. Ο Σωκράτης μπορούσε στο δικαστήριο να πείσει τους δικαστές για την αθώωσή του, όμως ουδόλως τον ενδιαφέρει «το ζῆν» το μόνο που τον ενδιαφέρει είναι το «εὖ ζῆν» «ἀλλ’, ὦ θαυμάσιε, οὗτός τε ὁ λόγος ὃν διεληλύθαμεν ἔμοιγε δοκεῖ ἔτι ὅμοιος εἶναι καὶ πρότερον: καὶ τον δε δὲ αὖ σκόπει εἰ ἔτι μένει ἡμῖν ἢ οὔ, ὅτι οὐ τὸ ζῆν περὶ πλείστου ποιητέον ἀλλὰ τὸ εὖ ζῆν ».
Συμπεραίνεται ότι ο σημαίνων λόγος δεν ανταποκρίνεται στο σημαινόμενο πράγμα, έτσι η αλήθεια καθορίζεται από τον τρόπο που κάποιος κατανοεί και αντιλαμβάνεται και με τη ρητορική χρήση του λόγου ακόμα και η αληθοφάνεια μοιάζει αλήθεια. Παρατηρείται λοιπόν ότι ο Γοργίας χρησιμοποιεί πεζό λόγο που εμπεριέχει ποιητικά στοιχεία και με τη δεξιοτεχνία της πειθούς, μπορεί να μετατρέψει την αληθοφάνεια σε αλήθεια. Ο Γοργίας για να απαλλάξει την Ελένη από τις κατηγορίες επιχειρηματολογεί και με τη λογική τεχνική επιχειρημάτων σαγηνεύει τον ακροατή και τον παρασύρει από την αληθοφάνεια στην αλήθεια.
Εάν λοιπόν συνάδελφοι σας ενδιαφέρει η αλήθεια και όχι η αληθοφάνεια θα σας συμβούλευα να μην στέκεστε σε ότι ακούτε ή διαβάζετε αλλά να προχωράτε στην έρευνα. Για την αντιμετώπιση του προβλήματος, χρειαζόμαστε συνάδελφοι πρώτα καλύτερη κατανόηση των πηγών της παραπληροφόρησης, δηλαδή πληρέστερη αντίληψη των προθέσεων, των εργαλείων και των στόχων που κρύβονται πίσω της, καθώς και των τρόπων με τους οποίους μπορεί να είμαστε ευάλωτοι σε αυτήν. Σας πληροφορώ λοιπόν ότι κι εμένα ουδόλως με ενδιαφέρει «το ζῆν» το μόνο που με ενδιαφέρει είναι το «εὖ ζῆν» όπως είπε ο Σωκράτης !!! Θα συνεχίσω λοιπόν όπως πάντα να λέω την αλήθεια χωρίς φόβο και πάθος και θα συνεχίσω να το κάνω διότι όλοι μέχρι τώρα το γνωρίζουν ότι στη συνέντευξη πάντα έλεγα την αλήθεια και πάντα είχα τον μικρότερο βαθμό έπαιρνα . Αυτό όμως μου έδωσε δύναμη να αγωνίζομαι να διορθώνω τον εαυτό μου, να μην είμαι πιόνι κανενός να έχω άποψη και να την φωνάζω διότι να πιστεύω στο θεσμό των Πειραματικών / Πρότυπων σχολείων, αλλά ποτέ δεν πήγα «…ενάντια στον σύλλογο διδασκόντων».
Θα σας συμβούλευα λοιπόν να διορθωθεί το κείμενο «… όπως τη δ/ντρια του 4ου ΓΕΛ, κ. Αποστόλου η οποία γνωμοδότησε θετικά στη δημιουργία Πειραματικού ενάντια στη βούληση του συλλόγου Διδασκόντων του σχολείου» και να αποσταλεί εκ νέου διορθωμένου καθώς ούτε γνωμοδότησα ούτε ενάντια στο σύλλογο διδασκόντων πήγα διότι έτσι σε ελάχιστο χρόνο διακινούνται και να αναπαράγονται ψευδείς ειδήσεις, οι οποίες φτάνουν ταχύτατα σε εκατομμύρια ανθρώπους. Έτσι λοιπόν ακόμα και να γίνει διάψευση αυτών χρειάζεται μεγαλύτερο χρόνο μέχρι να επιστρέψει η ορθή πληροφορία. Ήδη οι παραλήπτες έγιναν κοινωνοί της ψεύτικης είδησης. Για να προστατευτούμε από τα Fake news οποιουδήποτε ακόμα και εκλεγμένων Δ.Σ. πρέπει να αναπτύξουμε κριτική ικανότητα και να εκπαιδεύσουμε ως παιδαγωγοί τους μαθητές και τις μαθήτριες μας να μπορούν να διακρίνουν τις ψευδείς ειδήσεις να τους εφοδιάσουμε με δεξιότητες όπως: κριτική σκέψη, υπευθυνότητα, συνεργασία κ.ά.. Μέσω της αναζήτησης η ψυχή ευαισθητοποιείται και εισέρχεται σε γνωσιολογική ετοιμότητα, σε ευαισθητοποίηση που επιτύγχανε ο ίδιος Σωκράτης μέσω της φιλοσοφικής πράξης.
Σας ευχαριστώ πολύ
