Η βιταμίνη Β12, που ονομάζεται επίσης κοβαλαμίνη, είναι μια υδατοδιαλυτή βιταμίνη που εμπλέκεται στο μεταβολισμό κάθε κυττάρου του ανθρώπινου σώματος. Είναι ιδιαίτερα σημαντική στην φυσιολογική λειτουργία του νευρικού συστήματος μέσω του ρόλου του στη σύνθεση της μυελίνης και στην ωρίμανση των ερυθρών αιμοσφαιρίων στο μυελό των οστών.
Η βιταμίνη Β12, μία από τις οκτώ υδατοδιαλυτές βιταμίνες του συμπλέγματος Β, είναι η μεγαλύτερη και πιο δομικά περίπλοκη βιταμίνη. Υπάρχει σα σύμπλεγμα στις ζωικές πρωτεΐνες και η βασική της πηγή είναι οι μικροοργανισμοί του εντερικού συστήματος των χορτοφάγων ζώων.
Βιταμίνη Β12
Οι περισσότεροι άνθρωποι στις ανεπτυγμένες χώρες λαμβάνουν αρκετή βιταμίνη Β12 από την κατανάλωση ζωικών προϊόντων, συμπεριλαμβανομένου του κρέατος, του γάλακτος, των αυγών και των ψαριών. Υπάρχουν επίσης τρόφιμα που είναι εμπλουτισμένα με βιταμίνη Β12. Τα συμπληρώματα βιταμίνης Β12 διατίθενται σε δισκία είτε μεμονωμένου παράγοντα ή πολυβιταμίνης ενώ τα φαρμακευτικά σκευάσματα μπορούν να χορηγηθούν με ενδομυϊκή ένεση.
Η πιο συνηθισμένη αιτία ανεπάρκειας βιταμίνης Β12 στις αναπτυγμένες χώρες είναι η διαταραχή της απορρόφησης, λόγω απώλειας του γαστρικού ενδογενούς παράγοντα, ο οποίος πρέπει να δεσμευτεί με την τροφική πηγή Β12 για να λάβει χώρα η απορρόφηση. Αυτή η κατάσταση ονομάζεται κακοήθης αναιμία. Η διατροφική ανεπάρκεια της βιταμίνης Β12 είναι πολύ σπάνια στις αναπτυγμένες χώρες λόγω της επάρκειας της σε τρόφιμα ζωικής προέλευσης αλλά και στη ύπαρξη πολλών εμπλουτισμένων με βιταμίνη Β12 τροφίμων.
Βιταμίνη Β12
Η μειωμένη πρόσληψη της βιταμίνης Β12 μπορεί να προκαλέσει σοβαρή και μη αναστρέψιμη βλάβη, ειδικά στον εγκέφαλο και στο νευρικό σύστημα . Σε επίπεδα μόνο ελαφρώς χαμηλότερα από τα φυσιολογικά, μπορεί να παρατηρηθεί, μεταξύ άλλων, μια σειρά από συμπτώματα όπως κόπωση, λήθαργος, κατάθλιψη, κακή μνήμη, δύσπνοια, πονοκέφαλοι και χλωμό δέρμα, ειδικά σε ηλικιωμένους (άνω των 60 ετών) οι οποίοι παράγουν λιγότερο γαστρικό οξύ στο στομάχι καθώς μεγαλώνουν, αυξάνοντας έτσι την πιθανότητα ανεπάρκειας Β12. Η έλλειψη βιταμίνης Β12 μπορεί επίσης να προκαλέσει συμπτώματα μανίας και ψύχωσης.
Η ανεπάρκεια βιταμίνης Β12 προκαλείται συνήθως από χαμηλή πρόσληψη, αλλά μπορεί επίσης να προέλθει από δυσαπορρόφηση, από εντερικές διαταραχές, χαμηλή παρουσία δεσμευτικών πρωτεϊνών και χρήση ορισμένων φαρμάκων. Η βιταμίνη Β12 είναι σπάνια στα προϊόντα φυτικής προέλευσης, έτσι οι χορτοφάγοι είναι πιο πιθανό να υποφέρουν από ανεπάρκεια βιταμίνης Β12.
Τα βρέφη επίσης διατρέχουν κίνδυνο ανεπάρκειας βιταμίνης Β12 αν γεννηθούν από μητέρες που είναι χορτοφάγοι. Οι ηλικιωμένοι που η διατροφή τους είναι περιορισμένη σε κρέας ή ζωικά προϊόντα είναι επίσης ευάλωτοι. Η ανεπάρκεια βιταμίνης Β12 μπορεί να εμφανιστεί μεταξύ 40% και 80% του χορτοφαγικού πληθυσμού .
Δείτε ποια είναι τα συμπτώματα που υποδεικνύουν ότι τα επίπεδα Β12 στον οργανισμό σας είναι χαμηλά.
– Υπερβολική κούραση τις απογευματινές ώρες
Η κούραση ακόμη και μετά από τις συνιστώμενες 7-9 ώρες ύπνου είναι μια τυπική ένδειξη της έλλειψης της βιταμίνης Β12. Αυτό συμβαίνει επειδή ο οργανισμός χρειάζεται τη βιταμίνη για να παραχθούν ερυθρά αιμοσφαίρια, τα οποία μεταφέρουν οξυγόνο σε κάθε όργανο του σώματος. Χωρίς αρκετό οξυγόνο στα κύτταρα, η κούραση είναι αναπόφευκτη ακόμη και μετά από επαρκή ύπνο.
– Μυϊκή αδυναμία
Μήπως δυσκολεύεστε να κουβαλήσετε τα ψώνια του σούπερ μάρκετ ή ξεφυσάτε όταν σηκώνετε ένα βαρύ αντικείμενο; Η μειωμένη παροχή οξυγόνου από τα ερυθρά αιμοσφαίρια επηρεάζει και τους μύες, με αποτέλεσμα να εκδηλώνεται γενικευμένη αδυναμία.
– Μούδιασμα και κράμπες
Το μούδιασμα και οι συχνές κράμπες σε όλο το σώμα δεν αποκλείεται να οφείλονται σε δυσλειτουργία του νευρικού συστήματος λόγω της μειωμένης οξυγόνωσης των κυττάρων.
– Αδύναμη μνήμη
Τα συχνά κενά μνήμης και η έλλειψη συγκέντρωσης που ίσως εκδηλώνετε δεν οφείλονται σε πρώιμη άνοια αλλά στην έλλειψη της πολύτιμης βιταμίνης. Μια απλή αιματολογική εξέταση μπορεί να επιβεβαιώσει την έλλειψη και να καταλαγιάσει τις ανησυχίες σας.
– Χλωμό δέρμα
Όταν τα επίπεδα της βιταμίνης Β12 είναι χαμηλά, τα διαθέσιμα ερυθρά αιμοσφαίρια είναι ιδιαίτερα ευαίσθητα και καταστρέφονται ευκολότερα. Αποτέλεσμα της καταστροφής τους είναι η απελευθέρωση μιας χρωστικής ουσίας που ονομάζεται χολερυθρίνη και αυτό συνεπάγεται τον αποχρωματισμό του δέρματος.
– Αλλαγές στο χρώμα και την υφή της γλώσσας
Σε ποσοστό περίπου 50% των ατόμων με διαπιστωμένη έλλειψη βιταμίνης Β12 παρατηρείται απώλεια θηλών στη γλώσσα, δηλαδή των μικρών χαρακτηριστικών εξογκωμάτων που κανονικά διαθέτει στην επιφάνειά της. Έτσι, η γλώσσα γίνεται πιο λεία και το χρώμα της είναι πιο έντονο κόκκινο.
– Πεσμένη διάθεση και τάση για κλάμα
Η βιταμίνη Β12 παίζει σημαντικό ρόλο και στη σύνθεση χημικών ουσιών, όπως η σεροτονίνη και η ντοπαμίνη, στον εγκέφαλο. Επομένως, η έλλειψή της μπορεί να επιφέρει κακή διάθεση, έντονες ανησυχίες και ανεξήγητο κλάμα.
– Αλλοιώσεις στην όραση
Σε πιο σοβαρές περιπτώσεις, η έλλειψη Β12 μπορεί να οδηγήσει σε βλάβες στο οπτικό νεύρο ή τα αιμοφόρα αγγεία του αμφιβληστροειδούς, με αποτέλεσμα να εκδηλώνεται θολή όραση, διπλή όραση (διπλωπία), ευαισθησία στο φως ή ακόμη και απώλεια όρασης.
