Είμαι Rh(-) και στην πρώτη μου εγκυμοσύνη. Μπορεί να κινδυνεύσει το μωρό μου, αν αυτό είναι Rh(+);
Γιατί εμφανίζονται τα προβλήματα λόγω του Rhesus;
Αν η μητέρα είναι Rhesus αρνητικό (συμβολίζεται «Rh(-)») και το μωρό είναι Rhesus θετικό(συμβολίζεται «Rh(+)»), μιλάμε για «ασυμβατότητα Rhesus μητέρας και παιδιού», η οποία είναι μια εν δυνάμει επικίνδυνη κατάσταση για το μωρό.
Κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης υπάρχει η πιθανότητα ερυθρά αιμοσφαίρια του μωρού να «περάσουν» το φραγμό του πλακούντα και να εισέλθουν στην κυκλοφορία της μητέρας.
Στην περίπτωση ασυμβατότητας Rhesus μητέρας και παιδιού το ανοσοποιητικό σύστημα της μητέρας, αναγνωρίζει τα εμβρυϊκά ερυθρά αιμοσφαίρια, που εντοπίζονται στην κυκλοφορία της, ως «ξένα» και αντιδρά παράγοντας αντισώματα εναντίον τους.
Τα αντισώματα αυτά διέρχονται τον πλακούντα και εισέρχονται στην κυκλοφορία του μωρού. Τότε ενάρχεται συγκεκριμένη αλληλουχία μηχανισμών, η οποία οδηγεί στην καταστροφή των εμβρυϊκών ερυθρών αιμοσφαιρίων και στην πρόκληση αναιμίας στο μωρό. Η αναιμία αυτή – ανάλογα και με τη βαρύτητά της – ενδέχεται να προκαλέσει σημαντικά προβλήματα στην εμβρυϊκή ανάπτυξη.
Πώς γίνεται αιμοσφαίρια του μωρού να «περάσουν» στην κυκλοφορία της μητέρας;
Το έμβρυο εξαρτά την ανάπτυξή του από το οξυγόνο και από τα θρεπτικά συστατικά, που λαμβάνει από τη μητέρα μέσω του πλακούντα. Όμως υπό κανονικές συνθήκες στην εγκυμοσύνη το αίμα του μωρού δεν εισέρχεται στην κυκλοφορία της μητέρας. Υπάρχουν όμως περιπτώσεις, που συμβαίνει μικρή ποσότητα εμβρυϊκού αίματος να «περάσει» στην κυκλοφορία της εγκύου.
Καταρχήν, αυτό συμβαίνει συνήθως κατά τη διάρκεια του τοκετού ή της καισαρικής τομής.
Εντούτοις, υπάρχουν και άλλες συνθήκες, οι οποίες μπορεί να οδηγήσουν στη είσοδο εμβρυϊκού αίματος στη μητρική κυκλοφορία.
Τέτοιες συνθήκες είναι:
- η αμνιοπαρακέντηση ή τη λήψη τροφοβλάστης
- η αιμορραγία κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης
- ενδεχόμενοι τραυματισμοί – ειδικά στην περιοχή της κοιλιάς – κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης
- χειρισμοί, που ενδεχομένως να γίνουν από τον ιατρό, αν το μωρό είναι σε ισχιακή προβολή (με το κεφάλι προς το θώρακα – λέμε, πως «κατεβαίνει με τα πόδια») προκειμένου να επιτευχθεί κεφαλική προβολή (ο ιατρός «προσπαθεί να γυρίσει το κεφάλι προς τα κάτω»). Τέτοιοι χειρισμοί θεωρούνται παρακινδυνευμένοι και σπάνια γίνονται πλέον.
Είμαι Rh(-) και στην πρώτη μου εγκυμοσύνη. Μπορεί να κινδυνεύσει το μωρό μου, αν αυτό είναι Rh(+);
Συνήθως προβλήματα για το έμβρυο δεν προκύπτουν κατά τη διάρκεια της πρώτης κύησης. Αυτό συμβαίνει, διότι στην πλειοψηφία των περιπτώσεων το ανοσοποιητικό σύστημα της εγκύου δεν «προλαβαίνει» να παραγάγει επαρκείς ποσότητες αντισωμάτων εναντίον του παράγοντα Rh, ώστε να τεθεί σε κίνδυνο η υγεία του μωρού.
Αν όμως κατά τη διάρκεια της πρώτης κύησης δεν έχουν ληφθεί τα απαραίτητα προληπτικά μέτρα και στη συνέχεια κυοφορηθεί ξανά Rh(+) έμβρυο, τότε είναι πιθανό το έμβρυο αυτό να κινδυνεύσει. Εν τοιαύτη περιπτώσει ο οργανισμός της εγκύου, έχει ήδη «ευαισθητοποιηθεί» από την προηγούμενη κύηση και είναι σε θέση να παραγάγει τάχιστα μεγάλο αριθμό αντισωμάτων εναντίον των ερυθρών αιμοσφαιρίων του μωρού.
Είναι δυνατόν μία γυναίκα Rh(-), να αναπτύξει αντισώματα εναντίον του παράγοντα Rhesus, ακόμα και αν μία κύηση δεν έρθει εις πέρας;
Μία γυναίκα Rh(-) είναι δυνατόν να αναπτύξει τέτοια αντισώματα ακόμα και μετά από:
- Μία αποβολή
- Μία εξωμήτρια κύηση
- Μία διακοπή κύησης
Αν στις περιπτώσεις αυτές δεν ληφθούν τα απαραίτητα προληπτικά μέτρα, τότε υφίσταται ο κίνδυνος σε μία επόμενη κύηση, λόγω των αντισωμάτων αυτών, να δημιουργηθούν προβλήματα στην υγεία του μωρού, που κυοφορείται.
Πώς θα μάθω αν είμαι Rh(-) ή Rh (+);
Αυτό γίνεται με μία απλή εξέταση αίματος. Συνήθως η εξέταση αυτή λαμβάνει χώρα κατά τον προγεννητικό έλεγχο ήδη από τις πρώτες επισκέψεις στον ιατρό στην αρχή της κύησης.
Με εξέταση αίματος στο ίδιο στάδιο της κύησης εξετάζεται και το ενδεχόμενο μία Rh(-) γυναίκα να έχει ήδη αναπτύξει αντισώματα εναντίον του παράγοντα Rhesus εν αγνοία της.
Στο επόμενο άρθρο μας θα δούμε, πώς μπορούμε να προλάβουμε τα ενδεχόμενα προβλήματα και πώς τα αντιμετωπίζουμε, αν αυτά εμφανιστούν.
Δείτε ΕΔΩ σε ποιο στάδιο της κύησης βρίσκεστε!
Δρ ΜΕΝΕΛΑΟΣ ΚΩΝ. ΛΥΓΝΟΣ, MSc, PhD
ΜΑΙΕΥΤΗΡ ΧΕΙΡΟΥΡΓΟΣ ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΟΣ
Master of Science University College London
Διδάκτωρ Μαιευτικής Γυναικολογίας
