Η εφηβική παχυσαρκία αποτελεί ένα ολοένα αυξανόμενο πρόβλημα υγείας με πολλές επιπτώσεις στη σωματική και ψυχική υγεία των εφήβων.
Οι παράγοντες που συμβάλουν στην εμφάνιση της παχυσαρκίας είναι πολλοί και περιλαμβάνουν μεταξύ άλλων γενετικούς, κοινωνικοοικονομικούς και μεταβολικούς παράγοντες, ενώ ο τρόπος ζωής φαίνεται να παίζει καθοριστικό ρόλο.
Πιο συγκεκριμένα, οι κακές διατροφικές επιλογές, η καθιστική ζωή και η πολύωρη ενασχόληση με τον ηλεκτρονικό υπολογιστή και την τηλεόραση αποτελούν το τρίπτυχο που συμβάλει σημαντικά στην εφηβική παχυσαρκία.
Ποιες είναι οι επιπτώσεις της παχυσαρκίας στην υγεία των εφήβων;
Οι κυριότερες επιπλοκές που συνδέονται με την εφηβική παχυσαρκία είναι η υψηλή αρτηριακή πίεση, οι ορμονικές διαταραχές, ο σακχαρώδης διαβήτης και το μεταβολικό σύνδρομο, οι διαταραχές ύπνου και οι πόνοι των αρθρώσεων. Ωστόσο, δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι η ψυχική υγεία των εφήβων δέχεται επίσης σοβαρές επιπτώσεις λόγω της κοινωνικής πίεσης και του αποκλεισμού που μπορεί να βιώνει ο παχύσαρκος έφηβος από τους συνομηλίκους του.
Πώς θα καταλάβετε ότι το παιδί σας αντιμετωπίζει πρόβλημα με το βάρος του;
Πέρα από τα προφανή σημεία της παχυσαρκίας, όπως η υπερβολική συσσώρευση λίπους στην κοιλιά ή στην περιοχή του στήθους για τα αγόρια, η διάγνωση της παχυσαρκίας θα πρέπει να γίνει από το γιατρό που παρακολουθεί τα παιδί, έτσι ώστε να αξιολογήσει το Δείκτη Μάζας Σώματος [Βάρος (κιλά)/Ύψος2 (μέτρα)].
Αν ο έφηβος βρίσκεται στο 95ο εκατοστημόριο ή παραπάνω για την ηλικία και το φύλο του σύμφωνα με τις καμπύλες ανάπτυξης τότε μπορεί να διαγνωστεί ως παχύσαρκος.
Σε αυτήν την περίπτωση καλό θα ήταν να γίνει ένα γενικός ιατρικός έλεγχος, έτσι ώστε να ανιχνευθούν περαιτέρω επιπλοκές όπως η υψηλή αρτηριακή πίεση, τα διαταραγμένα επίπεδα της γλυκόζης και των λιπιδίων, καθώς και ορμονικές διαταραχές.
Πώς μπορείτε να βοηθήσετε τον έφηβο να αντιμετωπίσει επιτυχώς την παχυσαρκία;
Για να αντιμετωπίσετε μαζί με το παιδί σας την παχυσαρκία θα πρέπει να συνεργαστείτε με το γιατρό σας και το διαιτολόγο που θα σας βοηθήσουν να κάνετε τις αλλαγές που απαιτούνται.
Σε ό,τι αφορά τις αλλαγές του τρόπου ζωής και διατροφής οι παρακάτω συμβουλές θα σας βοηθήσουν.
- Αποφύγετε να χρησιμοποιείτε τη λέξη δίαιτα μπροστά στο παιδί, αλλά ενθαρρύνετε τις αλλαγές στη διατροφή εμπλέκοντας όλη την οικογένεια με το κίνητρο να τρώτε όλοι πιο υγιεινά.
- Προγραμματίστε όλα τα γεύματα του εφήβου όσο το δυνατόν περισσότερο, έτσι ώστε να συνηθίζει σε ένα συγκεκριμένο πλάνο διατροφής με 3 κυρίως γεύματα (πρωινό, μεσημεριανό, δείπνο) και δύο ενδιάμεσα snacks (δεκατιανό, απογευματινό).
- Δίνετε κολατσιό για το σχολείο στο παιδί έτσι ώστε να αποφύγει τις ανθυγιεινές επιλογές του κυλικείου. Είναι επιπλέον σημαντικό να εξηγήσετε στο παιδί τη χαμηλή διατροφική ποιότητα των snacks που παρέχονται στα σχολικά κυλικεία, έτσι ώστε να μην μπαίνει σε πειρασμό. Μην έχετε ωστόσο απαγορευτικό τόνο, καθώς μπορεί τελικά να έχετε τα αντίθετα αποτελέσματα και το παιδί να αγοράζει φαγητό από το κυλικείο και να σας το κρύβει. Μπορείτε να συμφωνήσετε για παράδειγμα να αγοράζει το αγαπημένο του snack από το σχολείο μόνο μία φορά την εβδομάδα.
- Μαγειρεύετε σύμφωνα με τις αρχές της Μεσογειακής διατροφής δίνοντας έμφαση στα όσπρια, τα λαχανικά, τα φρούτα, το ψάρι, τα δημητριακά ολικής άλεσης, το κοτόπουλο και αποφεύγοντας τη συχνή κατανάλωση κόκκινου κρέατος, γλυκών και αλμυρών ανθυγιεινών snacks. Επιπλέον, καλό είναι να μην παραγγέλνετε έτοιμο φαγητό και να προτιμάτες τις σπιτικές εκδοχές του (π.χ. σπιτική πίτσα, burger κτλ).
- Συμφωνήστε με το παιδί το χρόνο που θα διαθέτει στην τηλεόραση και τον ηλεκτρονικό υπολογιστή. Ενθαρρύνετε τη φυσική δραστηριότητα οργανωμένη ή όχι.
- Μην ξεχνάτε πως εσείς λειτουργείτε σαν παράδειγμα προς μίμηση. Αν εσείς ακολουθείτε ένα ισορροπημένο πλάνο διατροφής σε συνδυασμό με φυσική δραστηριότητα, τότε είναι πιο πιθανό το παιδί να σας μιμηθεί και να θελήσει να κάνει τις επιθυμητές αλλαγές.
Οι παραπάνω συμβουλές είναι ενδεικτικές και καλό θα είναι να συμβουλείτε τους ειδικούς που θα βοηθήσουν εσάς και το παιδί με ένα εξατομικεύμενο πλάνο αντιμετώπισης της παχυσαρκίας.
Περιμένω τις ερωτήσεις σας εδώ!
Ευσταθία Παπαδά
Διαιτολόγος-Διατροφολόγος, MSc, PhD
Πτυχιούχος Χαροκοπείου Πανεπιστημίου &
University College London (UCL)
Διδάκτωρ Χαροκοπείου Πανεπιστημίου
e-mail: [email protected]
