Σήμερα οι Γραμμές Νάσκα είναι Μνημείο Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO, έτσι προστατεύονται και μελετώνται ως πολύτιμα στοιχεία της ανθρώπινης δημιουργικότητας και ευρηματικότητας του παρελθόντος.
Οι άνυδρες πεδιάδες της ερήμου Νάσκα στο Περού φιλοξενούν ένα από τα πιο μεγάλα αρχαιολογικά αινίγματα στον κόσμο: τις Γραμμές Νάσκα.
Πρόκειται για τα κολοσσιαία γεωγλυφικά, τα οποία δημιουργήθηκαν από τον πολιτισμό της Νάσκα, μεταξύ 500 πΧ και 500 μΧ και αποτελούνται από εκατοντάδες φιγούρες, σε γεωμετρικά σχέδια μέχρι στυλιζαρισμένες εικόνες ζώων, φυτών και μυθικών πλασμάτων.
Οι Γραμμές, που εκτείνονται σε σχεδόν 450 τετραγωνικά χιλιόμετρα έχουν προβληματίσει ιδιαιτέρως ιστορικούς αρχαιολόγους αλλά και λάτρεις τους, για δεκαετίες.
Οι Γραμμές Νάσκα δεν ήταν ευρέως γνωστές μέχρι τον 20ο αιώνα, όταν και τα αεροπλάνα που πετούσαν πάνω από την περιοχή αποκάλυψαν τα τεράστια και περίπλοκα σχέδια, που ήταν χαραγμένα στο τοπίο. Η ανακάλυψη αυτή ξεκίνησε μία μυριάδα θεωριών σχετικά με τον σκοπό και τη δημιουργία τους, ενώ τις μετέτρεψε σε ένα κομβικό σημείο και για την επιστημονική έρευνα αλλά και για τις εικασίες γύρω από την προέλευσή τους.
Μύθοι και αλήθειες
Μία από τις πιο εντυπωσιακές πτυχές των γεωγλυφικών αυτών είναι ότι είναι ορατές από τις γύρω κορυφές λόφων αλλά και από τα βουνά των Άνδεων. Η ορατότητά τους διαψεύδει τις πιο ευφάνταστες θεωρίες που υποστηρίζουν ότι μόνο θεοί ή εξωγήινα όντα μπορούν να δουν τις γραμμές από ψηλά, αφού, αντίθετα υποδηλώνει ότι οι άνθρωποι της Νάσκα σχεδίασαν τα γεωγλυφικά με εκτίμηση αλλά και κατανόηση του φυσικού τοπίου.
Οι αρχαιολόγοι εκτιμούν ότι οι γραμμές αυτές εξυπηρετούσαν ένα πολύπλευρο σύνολο σκοπών, συνδυάζοντας το πρακτικό με το πνευματικό στοιχείο. Ορισμένοι υποστηρίζουν ότι οι γραμμές λειτουργούσαν ως αστρονομικοί δείκτες, ευθυγραμμιζόμενοι με βασικά ουράνια στοιχεία, κρίσιμα σε μία αγροτική κοινωνία που εξαρτούνταν από τους εποχιακούς κύκλους.
Άλλοι πάλι εκτιμούν ότι οι γραμμές ήταν μέρος τελετουργικών διαδικασιών και ισχυρίζονται ότι ίσως να χρησιμοποιήθηκαν ακόμα και ως ιερά μονοπάτια κατά τη διάρκεια θρησκευτικών τελετών αφιερωμένων σε θεότητες της γονιμότητας και του νερού, κρίσιμα στοιχεία στο σκληρό περιβάλλον της ερήμου.
Πώς δημιουργήθηκαν
Εξίσου εντυπωσιακή πάντως είναι και η μέθοδος της δημιουργίας τους. Τα γεωγλυφικά σχηματίστηκαν αφού αφαιρέθηκαν τα κοκκινωπά βότσαλα, για να αποκαλυφθεί το υπέδαφος. Η τεχνική αυτή απαιτούσε αρκετά επίπονη προσπάθεια αλλά και γνώση του γεωμετρικού σχεδιασμού και της χωρικής οργάνωσης. Η ακρίβεια των γραμμών, την ώρα που κάποιες εκτείνονται σε μήκος πολλών χιλιομέτρων, δείχνει ακριβώς την περίπλοκη κατανόηση των μαθηματικών και της τοπογραφίας από τη Νάσκα.
Ένας μύθος που επικρατούσε γύρω από τις Γραμμές Νάσκα ήταν πως χρησιμοποιήθηκαν μπαλόνια θερμού αέρα, κάτι που καταρρίπτεται από το γεγονός πως είναι ορατές από κοντινά υψίπεδα, ενώ οι αρχαιολόγοι θεωρούν ότι όλες οι εικασίες γύρω από τις Γραμμές θέλουν να αποσπάσουν την προσοχή από την αληθινή εφευρετικότητα του πολιτισμού της Νάσκα. Οι γραμμές πολύ πιθανά να μην προορίζονταν για τους θεούς στον ουρανό αλλά για τελετουργίες που παρακολουθούσαν ή παρατηρούσα οι συμμετέχοντες, που περπατούσαν κατά μήκος των μονοπατιών και αλληλεπιδρούσαν απευθείας με τις φιγούρες που είναι χαραγμένες στη γη.
Παρακαταθήκη για τις επόμενες γενιές
Σήμερα οι Γραμμές Νάσκα είναι Μνημείο Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO, έτσι προστατεύονται και μελετώνται ως πολύτιμα στοιχεία της ανθρώπινης δημιουργικότητας και ευρηματικότητας του παρελθόντος.
Το μεγάλο στοίχημα είναι να διατηρηθούν τα ευάλωτα αυτά σχέδια και να αντέξουν απειλές όπως η κλιματική αλλαγή, η διάβρωση αλλά και οι ανθρώπινες δραστηριότητες και παρεμβάσεις. Οι γραμμές έχουν ήδη επιβιώσει αιώνες και μπορούν να συνεχίσουν να συναρπάζουν και να εμπνέουν τις επόμενες γενιές με σωστή και προσεκτική διατήρηση.
Οι γραμμές Νάσκα μας υπενθυμίζουν την ανθρώπινη ικανότητα να αναδιαμορφώνει το περιβάλλον σε μία βαθιά πολιτιστική έκφραση, καθώς τα συγκεκριμένα γεωγλυφικά δεν είναι μηνύματα προς ανάγνωση από τους ουρανούς αλλά μνημειώδη έργα τέχνης που μιλούν για το ανθρώπινο πνεύμα, την εφευρετικότητα και την αιώνια επιθυμία της επικοινωνίας με το σύμπαν.
*Με πληροφορίες από thearchaeologist.org
