Μπορεί η πανδημία του κορονοϊού να τράβηξε την προσοχή πολλών επιστημόνων και των περισσότερων ανθρώπων σε όλο τον κόσμο φέτος, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι η εξαναγκαστική αυτή προσγείωση έβαλε τέλος στον ενδιαφέρον για τα κοσμικά μυστήρια και τις ανακαλύψεις στο διάστημα.
Ακολουθεί μια επιλογή αυτών των ανακαλύψεων που ξεχώρισαν στη διάρκεια του χρόνου που φεύγει.
* Οι πιο κοντινές και καυτές φωτογραφίες του Ήλιου:
Εδώ και χρόνια, οι επιστήμονες πασχίζουν να λύσουν τα μυστήρια του μητρικού μας άστρου, όπως γιατί η ατμόσφαιρά του είναι πιο καυτή από την επιφάνεια του ή τι ακριβώς πυροδοτεί τις πανίσχυρες και δυνητικά καταστροφικές εκτινάξεις στεμματικής μάζας. Φέτος δύο διαστημικά παρατηρητήρια, το Solar Orbiter (των NASA και ESA) και το Hi-C (NASA) τράβηξαν τις πιο λεπτομερείς και πιο κοντινές μέχρι σήμερα φωτογραφίες του Ήλιου, που θα βοηθήσουν τους επιστήμονες να κατανοήσουν καλύτερα την ηλιακή ατμόσφαιρα και, κατά συνέπεια, τις μεταβολές του διαστημικού καιρού που μπορούν να επηρεάσουν και τη Γη.
* Aνίχνευση σεισμών στον ‘Αρη:
Το σεισμόμετρο του αμερικανικού ρομποτικού εργαστηρίου InSight που έφθασε στον γειτονικό πλανήτη το 2018, κατέγραψε εκατοντάδες σεισμούς μικρομεσαίας ισχύος, προερχόμενους κυρίως από την ηφαιστειακά ενεργή περιοχή Cerberus Fossae.
* Κινεζικά δείγματα από τη Σελήνη:
Το 2019 η Κίνα έγινε η πρώτη χώρα στον κόσμο που «πάτησε» στη σκοτεινή (μη ορατή) πλευρά του φεγγαριού και το 2020 έγινε η πρώτη χώρα μετά από δεκαετίες που συνέλλεξε σεληνιακά δείγματα (τα πρώτα είχαν φέρει οι αποστολές «Απόλλων» της NASA). Τα δείγματα, που πήρε το κινεζικό σκάφος Chang’e-5 από την ηφαιστειακή πεδιάδα Oceanus Procellarum (Ωκεανός των Καταιγίδων), έπεσαν με επιτυχία στην κινεζική Εσωτερική Μογγολία.
* Ουκ ολίγο νερό στη Σελήνη:
Αμερικανοί επιστήμονες ανακοίνωσαν ότι, με βάση την ανάλυση νεότερων επιστημονικών δεδομένων, το φεγγάρι διαθέτει σημαντικές ποσότητες νερού, που θα μπορούσαν να αξιοποιηθούν στο μέλλον για τη δημιουργία της πρώτης σεληνιακής βάσης.
* Ιαπωνία και ΗΠΑ συνέλλεξαν δείγματα από αστεροειδείς:
Η Ιαπωνία, πρωτοπόρος στο «κυνήγι» αστεροειδών, συνέλλεξε δείγματα από τον αστεροειδή Ριούγκου, τα οποία κατέληξαν με επιτυχία φέτος στα χέρια των Ιαπώνων επιστημόνων. Παράλληλα, οι ΗΠΑ έγιναν η δεύτερη χώρα μετά την Ιαπωνία που συνέλλεξε δείγματα από ένα αστεροειδή, τον Μπενού, χάρη στο σκάφος Osiris-Rex της NASA. Τα δείγματα αναμένεται να φθάσουν στη Γη το 2023.
* Δύο επέτειοι και ένα Νόμπελ:
Φέτος το αμερικανικό διαστημικό τηλεσκόπιο Hubble γιόρτασε τα 30ά γενέθλια του και ο Διεθνής Διαστημικός Σταθμός (ISS) τα 30 χρόνια αδιάλειπτης διαβίωσης αστροναυτών σε αυτόν. Παράλληλα, το Νόμπελ Φυσικής 2020 αφορούσε τις μαύρες τρύπες στο σύμπαν, ενώ οι αστρονόμοι ανακάλυψαν την κοντινότερη στη Γη μαύρη τρύπα σε απόσταση 1.000 ετών φωτός και την πρώτη ενδιάμεσου μεγέθους μαύρη τρύπα.
* Πρώτη εξιχνίαση μιας FRB:
Για πρώτη φορά οι αστρονόμοι πιστεύουν ότι ανακάλυψαν σε ένα περιστρεφόμενο άστρο νετρονίων με ισχυρό μαγνητικό πεδίο (μάγναστρο) την πηγή της προέλευσης ενός μυστηριώδους φαινομένου στο σύμπαν, των γρήγορων εκπομπών ραδιοκυμάτων υψηλής ενέργειας (Fast Radio Bursts-FRBs).
* Εξωγήινο ραδιοσήμα από τον Εγγύτατο του Κενταύρου:
Οι αστρονόμοι που «σαρώνουν» τον ουρανό για ίχνη νοήμονος εξωγήινης ζωής, ανακοίνωσαν την ανακάλυψη ενός μυστηριώδους ραδιοσήματος στη συχνότητα των 980 megahertz, το οποίο προερχόταν από το κοντινότερο άστρο στη Γη, τον Εγγύτατο του Κενταύρου σε απόσταση 4,2 ετών φωτός. Σε αυτό το αστρικό σύστημα πριν μερικά χρόνια είχαν ανακαλυφθεί εξωπλανήτες, ο ένας μάλιστα φαίνεται να έχει ομοιότητες με τη Γη. Το σήμα θα μελετηθεί περαιτέρω για να εκτιμηθεί κατά πόσο έχει φυσική ή όχι προέλευση.
* Εξωγήινα βακτήρια στα σύννεφα της Αφροδίτης:
Επιστήμονες ανακοίνωσαν την πιθανή ανακάλυψη βακτηρίων στα πυκνά νέφη της καυτής και πνιγηρής Αφροδίτης. Μία είδηση που ενθουσίασε τους αστροβιολόγους, αλλά πολλοί επιστήμονες εμφανίζονται άκρως σκεπτικιστές κατά πόσο είναι ορθή η εκτίμηση, η οποία βασίζεται στην ανίχνευση φωσφίνης, ενός σπάνιου τοξικού αερίου, που στη Γη παράγεται συχνά από μικροοργανισμούς.
* Εξωγήινα σκάφη στη Γη:
Νέα έξαψη δημιούργησε η δημοσιοποίηση από το Πολεμικό Ναυτικό των ΗΠΑ βίντεο που τράβηξαν Αμερικανοί πιλότοι και δείχνουν περίεργα άγνωστης ταυτότητας ιπτάμενα αντικείμενα (UFOs) να κινούνται με απίστευτες ταχύτητες και να κάνουν εξίσου αδιανόητους ελιγμούς που κανένα (γνωστό) γήινο σκάφος δεν μπορεί να κάνει.
Το 2021
Το νέο έτος (στις 18 Φεβρουαρίου, με βάση τον προγραμματισμό) αναμένεται να φθάσει στον ‘Αρη και στον κρατήρα Jezero, το ρομποτικό ρόβερ Perseverance της αποστολής Mars 2020 των ΗΠΑ, δίνοντας έτσι νέα ώθηση στις ανακαλύψεις στο γειτονικό πλανήτη. Η ίδια αποστολή θα περιλαμβάνει και το πρώτο ελικόπτερο drone που θα πετάξει σε άλλο ουράνιο σώμα.
Παράλληλα, στον ‘Αρη θα φθάσουν η κινεζική αποστολή Tianwen-1 που θα τεθεί σε τροχιά γύρω του και στη συνέχεια θα στείλει επίσης ρομποτικό ρόβερ στην επιφάνεια του (η προσεδάφιση του αναμένεται τον Απρίλιο), καθώς και η ιστορική αποστολή Hope των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων, η πρώτη από αραβική χώρα, που αναμένεται να τεθεί σε τροχιά γύρω από τον ‘Αρη στις 9 Φεβρουαρίου (χωρίς να «κατεβάσει» ρόβερ στην επιφάνεια του).
Επίσης μπορεί να γίνουν -μετά από καθυστερήσεις ετών- οι πρώτες παρατηρήσεις από το μεγάλο (και ισχυρότερο από κάθε άλλο που έχει ποτέ υπάρξει) οπτικό αμερικανικό διαστημικό τηλεσκόπιο James Webb, τον διάδοχο του Hubble.
Παράλληλα, θα προχωρήσει η υλοποίηση του προγράμματος «’Αρτεμις» της NASA, που έχει θέσει ως στόχο την επιστροφή των Αμερικανών αστροναυτών (και της πρώτης γυναίκας) στη Σελήνη το 2024. Σε αυτό το πλαίσιο, αναμένονται το 2021 αποστολές μη επανδρωμένων σκαφών στο φεγγάρι τόσο από τη NASA όσο και από συνεργαζόμενες με αυτήν ιδιωτικές αμερικανικές εταιρείες, αλλά και από άλλες χώρες (Ρωσία, Ινδία, Ιαπωνία).
Τον Ιούλιο θα γίνει η εκτόξευση της αμερικανικής αποστολής DART στους αστεροειδείς Δίδυμο και Δίμορφο, που είναι μια πρώτη πρόβα εκτροπής από την τροχιά τους, αν στο μέλλον βρεθεί κάποιος αστεροειδής απειλητικός για τη Γη. Τον Οκτώβριο προγραμματίζεται και η εκτόξευση της αμερικανικής αποστολής Lucy, μιας 12ετούς «οδύσσειας» που θα περάσει κοντά από οκτώ αστεροειδείς.
