Σύμφωνα με την ψυχολογία, οι άνθρωποι που τείνουν να εξαπατούν παρουσιάζουν χαρακτηριστικές συμπεριφορές, όπως η παρουσία ασυνεπειών στις ιστορίες τους
Από ψυχολογική άποψη, εξηγείται ότι η αναγνώριση ενός ψεύτη περιλαμβάνει την παρατήρηση ορισμένων λεκτικών και μη λεκτικών συμπεριφορών, οι οποίες μπορεί να υποδεικνύουν ότι κάποιος δεν είναι απόλυτα ειλικρινής.
Ένας ψεύτης μπορεί να αντιφάσκει με τον εαυτό του ή να αλλάζει σημαντικές λεπτομέρειες της ιστορίας του καθώς ερωτάται πιο προσεκτικά. Αυτή η ασυνέπεια αποτελεί βασικό σημάδι ότι ένα άτομο δεν είναι ειλικρινές.
Το ChatGPT επισημαίνει τις φράσεις «αυτό δεν συνέβη ποτέ» ή «δεν ξέρω για τι πράγμα μιλάτε». REUTERS/Dado Ruvic/
Το ChatGPT συγκέντρωσε τις δέκα πιο συνηθισμένες φράσεις που επαναλαμβάνουν συχνά οι ψεύτες, οι οποίες είναι οι εξής
- “Σας το είπα, αλλά ίσως δεν με καταλάβατε καλά » : Χρησιμοποιείται όταν διαψεύδουν κάποιον, υπονοώντας ότι το πρόβλημα ήταν παρεξήγηση.
- “Δεν ξέρω για τι πράγμα μιλάς » : Αποφεύγουν εντελώς το θέμα, αρνούμενοι κάθε γνώση σχετικά με αυτό.
- “Είναι σύμπτωση » : Αυτό λέγεται όταν στοιχεία ή καταστάσεις φαίνεται να ευθυγραμμίζονται με ύποπτο τρόπο, προσπαθώντας να το κάνουν να φανεί σαν κάτι τυχαίο.
- “Αυτό δεν συνέβη ποτέ » : Αρνούνται ένα γεγονός ή μια κατάσταση που είναι γνωστό ότι έχει συμβεί.
- «Όλοι το ξέρουν “ : Χρησιμοποιούν αυτή τη φράση για να ενισχύσουν την εμφάνιση της αλήθειας, με βάση το τι υποτίθεται ότι πιστεύουν ”όλοι».
- “Αν ήξερες μόνο αυτά που ξέρω εγώ… » : Αυτή η φράση χρησιμοποιείται για να δημιουργήσει μια αίσθηση ανωτερότητας ή κρυφής γνώσης, αποφεύγοντας να μοιραστούν λεπτομέρειες.
- “Το έκανα για το δικό σου καλό » : Δικαιολογούν μια αρνητική ή λανθασμένη ενέργεια, προσπαθώντας να κάνουν το άλλο άτομο να δει το ψέμα ως κάτι θετικό.
- “Δεν το είπα ποτέ αυτό » : Αρνούνται κάτι που έχει ειπωθεί στο παρελθόν, ακόμη και αν υπάρχουν αποδείξεις για το αντίθετο.
- “Γιατί δεν με πιστεύεις; » : Αποσπούν την προσοχή στη δυσπιστία του άλλου ατόμου, ώστε να μην το αμφισβητήσει περαιτέρω.
- “Σου λέω την αλήθεια » : Επαναβεβαιώνοντας ότι είναι ειλικρινής, ακόμη και όταν δεν είναι.
Ποιες συμπεριφορές έχει ένα άτομο που λέει ψέματα;
Οι ψεύτες συχνά επιδεικνύουν τόσο λεκτικές όσο και μη λεκτικές συμπεριφορές που μπορούν να προδώσουν την έλλειψη ειλικρίνειας. Σύμφωνα με ψυχολογικές μελέτες, ένα από τα πιο συνηθισμένα σημάδια είναι η ασυνέπεια στις ιστορίες τους.
Μπορεί επίσης να αποφεύγουν την άμεση οπτική επαφή, κάτι που αποτελεί ένδειξη δυσφορίας για την απόκρυψη της αλήθειας, αν και ορισμένοι ψεύτες μπορεί να διατηρούν υπερβολική οπτική επαφή σε μια προσπάθεια να χειραγωγήσουν την κατάσταση, σύμφωνα με τον Aldert Vrij.
Όσον αφορά τη γλώσσα του σώματος, οι ψεύτες συχνά επιδεικνύουν τεταμένη στάση του σώματος, ακούσιες κινήσεις, όπως τρέμουλο ή ιδρώτα, και μικροεκφράσεις του προσώπου που αντανακλούν συναισθήματα που έρχονται σε αντίθεση με τα λόγια τους, όπως φόβο ή ενοχή, όπως επισημαίνει ο Ekman.
Πόσο αξιόπιστη είναι η τεχνητή νοημοσύνη στην αναγνώριση ενός ψεύτη;
Η τεχνητή νοημοσύνη έχει σημειώσει πρόοδο στον εντοπισμό ψεύδους, αλλά η αξιοπιστία της εξακολουθεί να είναι υπό συζήτηση. Ορισμένες τεχνολογίες, όπως η ανάλυση φωνής και γλωσσικών προτύπων, μπορούν να εντοπίσουν ασυνέπειες στις ιστορίες ή αλλαγές στον τόνο που υποδηλώνουν εξαπάτηση.
Ωστόσο, η τεχνητή νοημοσύνη βασίζεται σε αλγορίθμους που εκπαιδεύονται σε μεγάλους όγκους δεδομένων και ενδέχεται να μην καταγράφει τις ανθρώπινες αποχρώσεις, όπως το συναισθηματικό ή πολιτισμικό πλαίσιο που επηρεάζει την επικοινωνία.
Επιπλέον, οι άνθρωποι που λένε στρατηγικά ψέματα μπορούν να τροποποιήσουν τις απαντήσεις τους για να ξεγελάσουν τα αυτοματοποιημένα συστήματα. Ενώ η ΤΝ μπορεί να είναι ένα χρήσιμο εργαλείο για τον εντοπισμό πιθανών ψεμάτων, η αποτελεσματικότητά της δεν είναι αλάνθαστη και πρέπει να συμπληρώνεται από την ανθρώπινη κρίση για την επίτευξη ακριβέστερων αποτελεσμάτων.
