Επί ποδός… πολέμου βρίσκεται η Ευρωπαϊκή Ένωση εν όψει του αυριανού δημοψηφίσματος, ενώ το εφιαλτικό σενάριο ενός Brexit ξορκίζουν με μια φωνή οι ηγέτες της Ευρώπης των 28 – με τις δημοσκοπήσεις προς το παρόν είναι με το μέρος τους.
Ο φόβος της επόμενης μέρας έχει κυριεύσει την Ευρώπη και αύριο, Πέμπτη (22/06/2016), είναι η κρίσιμη μέρα που θα αναμετρηθούν οι δυνάμεις των φίλων και των εχθρών της ΕΕ στη Μεγάλη Βρετανία.
Οι Ευρωπαίοι ηγέτες δίνουν τη μάχη των μαχών για να κρατήσουν τη Βρετανία στην ΕΕ προσπαθώντας να ενημερώσουν το βρετανικό λαό για τις επιπτώσεις ενός Brexit που πρώτα θα επιβαρύνει τον ίδιο, με άμεση και σημαντική μείωση του ΑΕΠ. Ταυτόχρονα επιχειρούν να περιορίσουν τις συνέπειες στις ευρωπαϊκές χώρες, ιδίως τις πρώτες ημέρες μετά το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος, εφόσον βέβαια το Brexit επικρατήσει.
Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ), σύμφωνα με ξένα ειδησεογραφικά πρακτορεία, έχει ήδη καταρτίσει ένα σχέδιο δράσης μαζί με την Κεντρική Τράπεζα της Βρετανίας και ένα ανακοινωθέν που θα κυκλοφορήσει σε ολόκληρη την Ευρώπη ταυτόχρονα τις πρώτες πρωινές ώρες της Παρασκευής σε περίπτωση που τα exit polls δείξουν επικράτηση του Brexit.
Οι Θεσμοί θα «κάνουν ό,τι είναι απαραίτητο για να διασφαλιστεί η ρευστότητα στις αγορές», με απώτερο στόχο να καθησυχάσει τους αναστατωμένους, όπως προβλέπεται, επενδυτές. Παράλληλα, σύμφωνα με τις ίδιες πηγές, οι αρμόδιοι έχουν ήδη επεξεργαστεί σχέδια για την αντιμετώπιση τυχόν προβλημάτων που θα προκύψουν στην πρόσβαση στα δύο νομίσματα, με τη δημιουργία ανοιχτής γραμμής ανταλλαγής, «swap lines», μεταξύ των δύο κεντρικών τραπεζών.
Το σχέδιο της ΕΚΤ για τη διαχείριση της κρίσης στις αγορές θα παραμείνει μυστικό ως την τελευταία στιγμή και αφορά δράσεις της ΕΚΤ για δύο ολόκληρα χρόνια που θα χρειαστούν για να ολοκληρωθεί η διαδικασία αποχώρησης της Βρετανίας από την ΕΕ.
Η επόμενη μέρα
Σε περίπτωση επικράτησης της ψήφου για Brexit η 24η Ιουνίου θα είναι μια τρομακτική μέρα για την Ευρώπη με τις αγορές συναλλάγματος σε αναταραχή και με ταυτόχρονη πτώση της στερλίνας και του ευρώ. Τα ευρωπαϊκά χρηματιστήρια θα επηρεάζονταν από ένα επικίνδυνο τσουνάμι ενώ και πολιτικά η Βρετανία θα έπρεπε να αντιμετωπίσει ένα χάος.
Η υπόλοιπη Ευρώπη θα ανησυχούσε για ένα φαινόμενο ντόμινο και το όραμα για «μια όλο και στενότερη Ένωση» -οικονομική, κοινωνική και πολιτική θα έδινε τη θέση του σε μια χαώδη κατάσταση κι ένα αδιέξοδο με άγνωστες προεκτάσεις.
Για την αντιμετώπιση της άγνωστης επόμενης μέρας οι ευρωπαϊκοί θεσμοί, με επικεφαλής την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και την ΕΚΤ κάνουν ασκήσεις επί χάρτου για να αντιμετωπίσουν έναν κίνδυνο που προσπαθούν να εκτιμήσουν. Μιλούν για κίνδυνο για την οικονομία ολόκληρου του πλανήτη, ο οποίος τίθεται, επειδή οι Βρετανοί δεν έχουν συνειδητοποιήσει τις επιπτώσεις του Brexit.
Κι αυτό γιατί η βρετανική οικονομία είναι η δεύτερη ισχυρότερη της Ευρώπης και επηρεάζει άμεσα όλες τις αγορές της υφηλίου και ταυτόχρονα αν το λάθος γίνει, δεν διορθώνεται αφού μετά το δημοψήφισμα της Βρετανίας δεν υπάρχει επιστροφή. Οι ευρωπαϊκές συνθήκες δεν προβλέπουν ακύρωση της απόφασης που λαμβάνεται από τον λαό μιας χώρας για την αποχώρηση από την ΕΕ.
Σύμφωνα με το άρθρο 50 της Συνθήκης της Λισαβόνας, εφόσον το Brexit επικρατήσει στο δημοψήφισμα της Πέμπτης, η Βρετανία θα πρέπει να υποβάλει «αίτηση αποχώρησης» στην ΕΕ, για να ξεκινήσει η προβλεπόμενη διαδικασία.
Το ερώτημα είναι ποιος θα υποβάλει την αίτηση, αφού την Παρασκευή η Βρετανία δεν θα έχει πρωθυπουργό, αν επικρατήσει το «Ναι» στο Brexit, αφού ο Ντέιβιντ Κάμερον θα έχει υποβάλει την παραίτησή του καθώς έχει ταχθεί καθαρά υπέρ της παραμονής της χώρας του στην Ε.Ε. και, συνεπώς, όλη η διαδικασία θα αναβληθεί μέχρι να αναλάβει καθήκοντα ο διάδοχός του.
Ποιές θα ειναι οι συνέπειες για την Ελλάδα
Κανείς δεν μπορεί να προβλέψει με ακρίβεια πόσο κακά μπορεί να είναι τα νέα για την Ελλλάδα ή αν αντιθέτως αποδειχθούν και κάπως καλά με την ενεργοποίηση των μηχανισμών αυτοσυντήρησης της Ένωσης. Έτσι, από τη μια το προφανές είναι ότι μια πιθανή επικράτηση του Brexit δεν θα φέρει καλά νέα για την Ελλάδα, αφού θα δυσκολέψει τους στόχους του τρίτου Μνημονίου, θα δημιουργήσει ένα δυσκολότερο διεθνές οικονομικό περιβάλλον και θα αναζωπυρώσει τους φόβους χρεοκοπίας βάζοντας σε κίνδυνο η ευρωπαϊκή συνοχή από την οποία εξαρτώνται τα πακέτα διάσωσης.
Η αβεβαιότητα για την Ευρώπη σημαίνει πολλαπλάσια αβεβαιότητα για την Ελλάδα που ως αδύναμη οικονομία θα αποτελέσει χώρα από την οποία τα διεθνή κεφάλαια θα προτιμήσουν να αποσυρθούν επιλέγοντας ασφαλέστερες τοποθετήσεις.
Από την άλλη, όμως, κάποιοι αναλυτές υποστηρίζουν ότι αν η Ευρώπη χάσει από εταίρο της τη Βρετανία, δεν θα ρισκάρει να χάσει άλλον ένα, και θα ενεργοποιηθούν ισχυρές δυνάμεις αύξησης της ευρωπαϊκής συνοχής και βάθυνσης της ευρωπαϊκής ενοποίησης. Στο πλαίσιο αυτότην ερχόμενη Δευτέρα θα υπάρξουν σημαντικές κινήσεις στήριξης του ευρώ στις διεθνείς χρηματαγορές.
Οι Έλληνες που πιο σίγουρα θα πληγούν θα είναι αυτοί που εργάζονται και αυτοί που σπουδάζουν παιδιά στη Βρετανία, καθώς γι’ αυτούς οι επιπτώσεις είναι προφανείς, όπως και όσοι έχουν εμπορικές σχέσεις με τη χώρα, αφού οι εμπορικές σχέσεις θα μπουν σε μια περίοδο αναπροσαρμογής, για την οποία σήμερα δεν ξέρουμε τίποτα.
Ωστόσο, αυτό που ξέρουμε είναι ότι η Βρετανία είναι σημαντικός εμπορικός εταίρος με τις ελληνικές εξαγωγές στη Βρετανία να φτάνουν το 2015 τα 1,8 δισ. ευρώ και αφορούσαν πλειάδα αγροτικών προϊόντων, τυριά και φάρμακα.
Οι εξαγωγές αυτές με τη Βρετανία εκτός ΕΕ μπαίνουν σε κίνδυνο, αφού θα επιβαρυνθούν με δασμούς, ΦΠΑ και θα ακριβύνουν αν η τιμή της λίρας πέσει όπως εκτιμάται ως το πιθανότερο.
Η Βρετανία είναι σημαντικός εμπορικός εταίρος για την Ελλάδα ο 7ος μεγαλύτερος εξαγωγικός μας προορισμός και η έξοδός της από την Ε.Ε. θα είναι μια αρνητική εξέλιξη.
