Τα αστέρια σχηματίζονται όταν νέφη αερίου και σκόνης καταρρέουν υπό την ίδια τους τη βαρύτητα, αλλά οι λεπτομέρειες του πώς συμβαίνει αυτό δεν είναι πλήρως κατανοητές.
Ένα τεράστιο υπέρυθρο άτλαντα πέντε κοντινών αστρικών φυτωρίων δημιούργησαν αστρονόμοι συνθέτοντας περισσότερες από ένα εκατομμύριο εικόνες από το τηλεσκόπιο του Ευρωπαϊκού Νότιου Αστεροσκοπείου VISTA.
Αυτά τα μεγάλα «ψηφιδωτά» αποκαλύπτουν νεαρά αστέρια σε εξέλιξη, ενσωματωμένα σε πυκνά νέφη σκόνης. Χάρη σε αυτές τις παρατηρήσεις, οι αστρονόμοι διαθέτουν ένα μοναδικό εργαλείο, με το οποίο μπορούν να αποκρυπτογραφήσουν το πολύπλοκο παζλ της γέννησης των άστρων.
«Σε αυτές τις εικόνες μπορούμε να ανιχνεύσουμε ακόμη και τις πιο αμυδρές πηγές φωτός, όπως αστέρια πολύ μικρότερης μάζας από τον Ήλιο, αποκαλύπτοντας αντικείμενα που κανείς δεν έχει δει ποτέ πριν», λέει ο Στέφαν Μέινγκαστ, αστρονόμος στο Πανεπιστήμιο της Βιέννης και επικεφαλής συγγραφέας της μελέτης, που δημοσιεύεται στο περιοδικό «Astronomy & Astrophysics». «Αυτό θα μας επιτρέψει να κατανοήσουμε τις διαδικασίες που μετατρέπουν το αέριο και τη σκόνη σε αστέρια», προσθέτει.
Τα αστέρια σχηματίζονται όταν νέφη αερίου και σκόνης καταρρέουν υπό την ίδια τους τη βαρύτητα, αλλά οι λεπτομέρειες του πώς συμβαίνει αυτό δεν είναι πλήρως κατανοητές. Πόστα αστέρια γεννιούνται από ένα νέφος; Πόσο μεγάλη είναι η μάζα τους; Πόσα αστέρια θα έχουν πλανήτες; Για να απαντήσει σε αυτά τα ερωτήματα η ερευνητική ομάδα εξέτασε πέντε κοντινές περιοχές σχηματισμού άστρων με το τηλεσκόπιο VISTA στο αστεροσκοπείο Paranal στη Χιλή. Χρησιμοποιώντας την υπέρυθρη κάμερα VIRCAM του VISTA η ομάδα κατέγραψε το φως που προέρχεται από το βαθύ εσωτερικό των νεφών σκόνης.
Οι ερευνητές παρατήρησαν περιοχές σχηματισμού άστρων στους αστερισμούς του Ωρίωνα, του Οφιούχου, του Χαμαιλέοντα, του Νότιου Στεφάνου και του Λύκου, οι οποίοι απέχουν λιγότερο από 1.500 έτη φωτός μακριά. Η ομάδα έλαβε περισσότερες από ένα εκατομμύριο εικόνες σε διάστημα πέντε ετών.
Στη συνέχεια οι εικόνες συναρμολογήθηκαν στα μεγάλα ψηφιδωτά που δημοσιεύονται αποκαλύπτοντας τεράστια κοσμικά τοπία. Αυτά τα λεπτομερή πανοράματα παρουσιάζουν σκοτεινές κηλίδες σκόνης, λαμπερά σύννεφα, νεογέννητα αστέρια και τα μακρινά αστέρια του γαλαξία μας. Μεταξύ άλλων τα δεδομένα θα επιτρέψουν στους αστρονόμους να μελετήσουν πώς κινούνται τα νεαρά αστέρια και πώς εγκαταλείπουν τα μητρικά τους νέφη.
Το Εξαιρετικά Μεγάλο Τηλεσκόπιο (ELT) του Ευρωπαϊκού Νότιου Αστεροσκοπείου, που βρίσκεται υπό κατασκευή στη Χιλή, «θα μας επιτρέψει να εστιάσουμε σε συγκεκριμένες περιοχές με πρωτοφανή λεπτομέρεια δίνοντάς μας μια πρωτόγνωρη κοντινή εικόνα των μεμονωμένων άστρων που τώρα σχηματίζονται εκεί», καταλήγει ο Μέινγκαστ.
