Στο απροχώρητο φαίνεται πως έχει φτάσει η κατάσταση με τις ελλείψεις (ακόμη και βασικότατων) φαρμάκων από τα ράφια των φαρμακείων. Το οξύμωρο είναι ότι ενώ πάμπολλοι φορείς στον ευρύτερο χώρο της Υγείας (από τον Πανελλήνιο Φαρμακευτικό Σύλλογο μέχρι την Ελληνική Ομοσπονδία Καρκίνου) έσπευσαν να «κρούσουν τον κώδωνα» προς την κυβέρνηση για το ζήτημα, τόσο το υπουργείο Υγείας όσο και ο Εθνικός Οργανισμός Φαρμάκων έκαναν όλο το προηγούμενο διάστημα φιλότιμες προσπάθειες αντιστροφής της ζοφερής πραγματικότητας.
Κάπως έτσι είδαμε την Κυριακή το πρωί τον αρμόδιο υπουργό, Βασίλη Κικίλια, να επιμένει ότι «φάρμακα υπάρχουν» και να κάνει λόγο για «ένα παιχνίδι το οποίο κάποιοι θέλουν να παίξουν» αναφερόμενος στις καταγγελίες. Σε ανάλογο κλίμα κινήθηκε σε ανακοίνωσή τους και ο ΕΟΦ, υποστηρίζοντας ότι οι ελλείψεις είναι ελάχιστες, ενώ δεν έχασε την ευκαιρία να «κουνήσει το δάχτυλο» στους φαρμακοποιούς αναφέροντας ότι «οφείλουν να αντιμετωπίζουν με υπευθυνότητα ζητήματα που αφορούν την προστασία της υγείας των πολιτών».
Όλα αυτά μέχρι τη Δευτέρα το βράδυ, γιατί την Τρίτη πρωί υπουγείο και ΕΟΦ αναγκάστηκαν να «ανακρούσουν πρύμναν», αναγνωρίζοντας εμμέσως και σιωπηρά το πόσο δραματική είναι η κατάσταση, καθώς προχώρησαν σε σειρά μέτρων μήπως και «σώσουν οτιδήποτε αν σώζεται».
Συγκεριμένα, αποφάσισαν:
- Απαγόρευση εξαγωγών των φαρμάκων που είναι αποδεδειγμένα σε έλλειψη, για όσο χρειαστεί.
- Εντατικοποίηση ελέγχων, σε όλους τους εμπλεκόμενους φορείς, για τη διασφάλιση της επάρκειας των αποθεμάτων, όπως ορίζει ο νόμος.
- Λήψη συγκεκριμένων μέτρων, μέσω της ηλεκτρονικής συνταγογράφησης, που θα διασφαλίσουν την πρόσβαση του ασθενούς, στο φάρμακο που έχει ανάγκη.
- Δυνατότητα παράτασης χρονικής ισχύος των συνταγών, σε φάρμακα που αποδεδειγμένα είναι σε έλλειψη.
Ποια είναι όμως η σημερινή πραγματικότητα και πως θα μπορούσε να αντιμετωπιστεί;
«Οι χειρότερες ελλείψεις των τελευταίων δέκα ετών»
«Σε αδρές γραμμές, θα λέγαμε γενικά ότι οι ελλείψεις των φαρμάκων σήμερα είναι από τις χειρότερες που έχουμε ζήσει τα τελευταία δέκα χρόνια στην Ελλάδα» επισημαίνει μιλώντας στο Tvxs.gr το μέλος του ΔΣ του Πανελλήνιου Φαρμακευτικού Συλλόγου και ταμίας του Φαρμακευτικού Συλλόγου Αττικής, Γιάννης Δαγρές.
«Η έλλειψη δεν είναι ένα φαινόμενο που έχει άσπρο-μαύρο ή μηδέν και ένα. Για παράδειγμα έλλειψη είναι να μην υπάρχει καθόλου ένα φάρμακο και να μη βρίσκει κανένας τίποτα. Έλλειψη όμως είναι και να θέλουνε πέντε ασθενείς κάθε μήνα ένα φάρμακο κι εγώ να έχω για να καλύψω μόνο τον έναν. Έλλειψη επίσης είναι να πρέπει να πάρει ο άνθρωπος το φάρμακό του σήμερα και να μην το βρίσκει σε κανένα φαρμακείο, με συνέπεια να το πάρει μετά από μια βδομάδα» σημειώνει ο κύριος Δαγρές και προσθέτει: «Αν τα βάλεις αυτά όλα μαζί σούμα οι ελλείψεις βγαίνουνε σε 700-800 κωδικούς φαρμάκων παρακαλώ, από τους οποίους οι 350-400 έχουν να κάνουν με σοβαρή έλλειψη, στα όρια του “δεν υπάρχω”».
«Μιλάμε για όλες τις κατηγορίες ασθενειών. Και μάλιστα τώρα βλέπουμε ελλείψεις για ασθένειες για τις οποίες οποίες δεν είχαμε δει ελλείψεις ποτέ μέχρι τώρα, όπως τα μυοχαλαρωτικά ή τα αντιφλεγμονώδη» αναφέρει με νόημα το μέλος του ΔΣ του ΠΦΣ.
«Οι εταιρείες προτιμούν να διοχετεύουν κρίσιμα φάρμακα από την Ελλάδα σε άλλες χώρες»
Σε σχέση με το πώς φτάσαμε σε αυτό το σημείο υπογραμμίζει: «Στην κατάσταση αυτή φτάσαμε σιωπηρά και χωρίς να το πάρουμε είδηση, λίγο-λίγο. Ελλείψεις είχαμε πάντα, σε κάποιες περιόδους υπάρχει ύφεση ελλείψεων, σε κάποιες άλλες υπάρχει έξαρση. Απλά σταδιακά τους τελευταίους μήνες άρχισαν να εμφανίζονται, οι οποίοι παρουσιάζουν ελλείψεις συνεχώς. Είναι πάρα πολλοί, τους επαναλαμβάνουμε διαρκώς, οι τιμές σε κάποια φάρμακα έχουν πέσει τόσο πολύ, που για πολλές εταιρείες δε μοιάζει συμφέρον να τα παράγουνε ή να τα εισάγουνε στην Ελλάδα. Προτιμούνε να τα διοχετεύουνε σε άλλες χώρες, αγνοώντας βέβαια πως πρέπει να κρατάνε ένα στο ασφαλείας στην Ελλάδα, και το οποίο δεν είναι ξεκάθαρο εάν το ελέγχει ο ΕΟΦ ή οι εταιρείες. Μια άλλη αιτία έχει να κάνει με τις παράλληλες συμφωνίες που γίνονται και διογκώνουν το φαινόμενο. Υπάρχουν βέβαια και λόγοι διεθνείς, τους οποίους κανείς δεν μπορεί να κάνει κάτι για να τους αντιμετωπίσει. Είναι μια πλειάδα παραγόντων που έφερε τα πράγματα στη σημερινό απροχώρητο σημείο».
Αναφορικά με τους κυβερνητικούς ισχυρισμούς περί «τεχνητών ελλείψεων» ο κύριος Δαγρές απαντά με νόημα: «Δεν υπάρχει φυσική έλλειψη, γιατί τα φάρμακα δεν είναι φυσικά φαινόμενα. ‘Ολες τεχνητές ελλείψεις είναι. Εάν ρωτάτε εάν υπάρχουν ελλείψεις εκ του πονηρού, δεν μπορώ να σκεφτώ ένα λόγο ή ένα κίνητρο, που θα είχε κάποιος στην Ελλάδα και θα κέρδιζε κάτι από το να μην πάρει ο Έλληνας το φάρμακό του, εκτός ίσως από όσους κάνουνε παράλληλες εξαγωγές. Θα πρέπει όμως να δούμε αν είχαμε έξαρση των εξαγωγών πριν καταλήξουμε σε αυτή την κατηγορία, η οποία σίγουρα ακούγεται από πολλά χείλη εις βάρος των εταιρειών. Θα πρέπει να σημειωθεί πάντως ότι πρόσφατα στο πρόσφατο δελτίο τιμών ο υπουργός πήρε πίσω ακόμη και τις -έστω μικρές- αυξήσεις στις τιμές κάποιων φαρμάκων, δημιουργώντας την αίσθηση σε πολλούς ότι οι εταιρείες θεωρούν πλέον ασύμφορο να παράγονται αυτά στην Ελλάδα. Οπότε προφανώς όταν μιλάμε για ελλείψεις, καλό είναι να έχουμε στο μυαλό ότι από αυτές κερδίζουν κάποιες εταιρείες, δεν κερδίζει κάποιος άλλος».
Σε ό,τι έχει να κάνει με το κατά πόσο γίνονται εξαγωγές φαρμάκων, που είναι κρίσιμα για Έλληνες ασθενείς, επισημαίνει: «Ναι προφανώς. Μια ζωή αυτό γινόταν. Απλά κάθε φορά, τα φάρμακα τα οποία εξάγονται, τα πιο πολλά τουλάχιστον είναι κρίσιμα για τους Έλληνες ασθενείς. Δεν εξάγεται κάποιο φάρμακο, που να θεωρείται “πολυτέλεια” ή “περισσευούμενο”». «Πρέπει να δούμε αν όντως οι εξαγωγές αυτή την περίοδο έχουνε κάποια έξαρση ή όχι. Οι παράλληλες εξαγωγές πάντα φταίνε για τη διόγκωση τους φαινομένου των ελλείψεων. Είναι ένας από τους βασικούς παράγοντες που προκαλούν ελλείψεις. Δεν είναι όμως ο μοναδικός» προσθέτει ο κύριος Δαγρές.
«Απαγόρευση εξαγωγών για ένα εξάμηνο και ηλεκτρονική συνταγογράφηση»
Αναφορικά με επόμενα βήματα τονίζει: «Είμαστε σε επικοινωνία με τον υπουργό Υγείας, προκειμένου να συζητήσουμε το ζήτημα διεξοδικά και να δώσουμε μια λύση. Εμείς αυτό που κάναμε ως φαρμακοποιοί ήταν να φτιάξουμε μια ηλεκτρονική πλατφόρμα ανίχνευσης ελλείψεων στην αγορά, η οποία πιάνει σχεδόν όλη την επικράτεια και μάλιστα λειτουργεί σε διπλό ρόλο: και βραχυπρόθεσμη αλλά και σε μακροπρόθεσμη βάση, προκειμένου να γνωρίζει κάποιος το μέγεθος και τη διάσταση του προβλήματος, με στόχο να περάσουμε μετά σε μέτρα».
Σχετικά με τους τρόπους αντιμετώπισης του προβλήματος, που θα θέσουν επί τάπητος οι φαρμακοποιοί, αναφέρει: «Πρώτα απ’ όλα να παρουμε σαν δεδομένο πως ό,τι μέτρα και να λάβουμε, οι ελλείψεις φαρμάκων δεν πρόκειται ποτέ να εξαλειφθούν ολοσχερώς. Μπορούμε όμως να στοχεύουμε να τις εξαλείψουμε σε τέτοιο ώστε να μην ταλαιπωρείται τόσος πολύς κόσμος και για τόσο πολύ χρόνο. Άρα σε αυτή την κατεύθυνση, θα πρέπει να πούμε ότι όσα φάρμακα είναι εξαγώγιμα, να απαγορευτούν οι εξαγωγές τους για τουλάχιστον ένα τετράμηνο με εξάμηνο, ώστε να ομαλοποιηθεί η απαραίτητη ποσότητα, που χρειάζεται για την τροφοδοσία του πληθυσμού».
«Για όσα τώρα φάρμακα δεν είναι εξαγώγιμα κι έχουν ελλείψεις, τότε εκεί πέρα θα πρέπει να εκσυγχρονιστεί και να βελτιωθεί το σύστημα της ηλεκτρονικής συνταγογράφησης και να δίνει στον φαρμακοποιό τη δυνατότητα να παρέχει σκευάσματα σε υποκατάσταση της εμπορικής ρεκλάμας, τα οποία μπορεί να είναι διαθέσιμα. Έτσι θα αντιμετωπιστούν τα φαινόμενα των ελλείψεων σε κωδικούς συγκεκριμένης εμπορικής ρεκλάμας, ενώ υπάρχει αντίστοιχη ισοδύναμη. Αυτό γίνεται περίπου στο 15% των συνταγών σε κάθε φαρμακείο. Κλινικά η αναζήτηση συγκεκριμένης ρεκλάμας δικαιολογείται για ένα μικρό ποσοστό φαρμάκων που είναι τα λεγόμενα “στενού θεραπευτικού εύρους”».
«Πρόκειται για φάρμακα για τον θυροειδή ή για νευρολογικές παθήσεις και ούτω καθεξής. Αυτό το ποσοστό είναι πολύ μικρότερο του 15%. Θα μπορούσε λοιπόν καταργηθεί αυτό το 15%, να γράφεται αυστηρά και μόνο η συνταγή με τη δραστική ουσία του φαρμάκου. Προφανώς, θα υπάρχει εξαίρεση των συγκεκριμένων σκευσμάτων, που αναφέραμε και υπάρχουν σε σχετική λίστα του ΕΟΦ. Κι έτσι όσα φάρμακα είναι σε έλλειψη λόγω εμπορικής ρεκλάμας θα αντικαθίστανται από άλλα ισοδύναμα κι ο κόσμος δε θα ταλαιπωρείται, καθώς θα μπορεί να πάρει το φάρμακό του» καταλήγει ο κύριος Δαγρές.
Αλέξανδρος Ζέρβα
