Η Ανθούσα είναι χαρακτηρισμένη παραδοσιακός οικισμός και από την πρώτη στιγμή καταλαβαίνεις ότι δεν πρόκειται για ένα οποιοδήποτε χωριό.
Το χωριό είναι χτισμένο στις δασωμένες πλαγιές του Κέδρου σε υψόμετρο 1.100 μ., με πληθυσμό 600 κατοίκων που διαμένουν εκεί μόνο τους θερινούς μήνες. Χαρακτηριστικό χωριό μετακινούμενων κτηνοτρόφων, το χειμώνα κατεβαίνει στη Θεσσαλική πεδιάδα, αφού οι καιρικές συνθήκες δεν επιτρέπουν την διαβίωση των κοπαδιών στο βουνό. Οι ασχολίες των κατοίκων περιορίζονται στην μελισσοκομία, υλοτομία και φυσικά κτηνοτροφία (2.000 αιγοπρόβατα και 150 βοοειδή).
Η Λεπενίτσα (παλιά ονομασία της Ανθούσας) ή Βλαχολεπενίτσα, όπως την αποκαλούν με υπερηφάνεια οι φιλόξενοι κάτοικοί της – λόγω του ότι μιλούν εκτός της ελληνικής, ως δεύτερη γλώσσα και τη Βλάχικη – γνώρισε περιόδους ακμής στα ύστερα χρόνια της Τουρκοκρατίας. Κατά την παράδοση εδώ άκμαζε η τέχνη της χρυσοχοΐας αλλά και η κτηνοτροφία. Το ιστορικό μοναστήρι της Παναγίας στη συμβολή των παραποτάμων του Αχελώου, Χαλικιώτικου και Λεπενιτσιώτικου, ονομάσθηκε Παναγία η Γαλακτοτροφούσα επειδή στην περιοχή του μοναστηριού συναντιόνταν οι κτηνοτρόφοι των Τζουμέρκων και του Λάκμου κάθε άνοιξη και φθινόπωρο είτε για να ανάψουν ένα κερί στην Παναγία, την προστάτιδά τους, είτε για να συνενώσουν τα κοπάδια τους στην δύσκολη πορεία στα βουνά.
Η Βλαχολεπενίτσα ή Λεπενίτσα (το παλιό όνομα της Ανθούσας) δεν είναι απλά ένας ακόμα ορεινός οικισμός. Να φανταστεί κανείς πως εδώ ψηλά στην Πίνδο, πριν ακόμη έρθουν οι δρόμοι, είχε φτάσει το ηλεκτρικό ρεύμα! Ηδη από το 1952, οι εφευρετικοί κάτοικοι εκμεταλλεύτηκαν τα άφθονα νερά των χειμάρρων της περιοχής, δίνοντας ενέργεια σε μικρές υδρογεννήτριες. Παλαιότερα το χωριό ήταν γνωστό για τους επιδέξιους χρυσοχόους του, μα και για τους σκληροτράχηλους τσελιγκάδες του.
Τώρα πια για τουλάχιστον 8 μήνες τον χρόνο, η ορεινή αυτή κοινότητα ερημώνει και οι κάτοικοι μετακινούνται με τα κοπάδια τους στα χειμαδιά της Θεσσαλίας (κυρίως γύρω από τα Φάρσαλα). Στην είσοδο της Ανθούσας μας υποδέχεται το μικρό μα χαριτωμένο πέτρινο γεφύρι και μετά μια υπέροχη πλακόστρωτη πλατεία με τους παλιούς καφενέδες που το καλοκαίρι εκτελούν χρέη ψησταριάς. Στο κέντρο της πλατείας εντύπωση προκαλεί η ιδιαίτερης αισθητικής λιθόκτιστη βρύση. Δίπλα βρίσκεται η εκκλησία των Αγ. Πάντων με το περίτεχνο σκαλιστό τέμπλο του 1786, ενώ άξια προσοχής είναι η εκκλησία της Αγ. Παρασκευής (1730).
Στον δρόμο από Ανθούσα για το Χαλίκι θα προτείνουμε να πραγματοποιήσετε τουλάχιστον δύο στάσεις. Η πρώτη είναι στη διασταύρωση της Ανθούσας όπου και συναντάμε την παλιά εκκλησία της Παναγιάς της Γαλακτοτροφούσας (1799), σημείο συνάντησης των κτηνοτρόφων, εξ ου και τ’ όνομά της, ενώ κάτω στο ποτάμι στέκει ακόμη όρθιο το δίτοξο γεφύρι του Μίχου (1799).
– Η βρύση καπ ντι παπ στην Ανθούσα.–
— Ιερά Μονή Παναγίας Γαλακτοτροφούσας—
— Γεφύρι Μίχου —
ΑΞΙΟΘΕΑΤΑ
Οι εκκλησίες του χωριού
Αρκετά είναι και τα μνημεία που διασώθηκαν στην περιοχή του χωριού, όπως το μοναστήρι της Παναγίας της Γαλακτοτροφούσας, κατά την τοπική παράδοση, του 1799. η εκκλησία της Αγίας Παρασκευής, μονόκλιτη βασιλική του 1730 με πλούσιο αγιογραφικό διάκοσμο και σκαλιστό τέμπλο. ο ναός των Αγίων Πάντων, λιθόκτιστο οικοδόμημα με σκαλιστό τέμπλο στο υπέρθυρο του γυναικωνίτη του οποίου βρίσκεται χαραγμένο το έτος αποπεράτωσης του ναού, 1786, ενώ η θεμελίωσή του μαρτυρείται πως άρχισε το έτος 1730. Ενδιαφέρον παρουσιάζουν και οι ναοί του Αγ. Γεωργίου (1810) και Αγ. Αθανασίου (1868).
Μνημεία αρχιτεκτονικής
Χαρακτηριστική είναι και η αρχιτεκτονική των σπιτιών στην οποία κυριαρχεί η πέτρα ως κύριο δομικό υλικό. Μπορεί κανείς να θαυμάσει τις λιθόκτιστες οικοδομές του Κων/νου Παπαστεργίου (1877) και των Νίκου και Κων/νου Σίμου (19ου αι.). Στην περιοχή της μονής της Παναγίας, μεταξύ Ανθούσας και Χαλικίου, μπορεί κανείς να θαυμάσει το μεγάλο πέτρινο θολωτό γεφύρι καθώς κι ένα δεύτερο στην είσοδο του χωριού.
Οι πηγές που χρησιμεύουν για την ύδρευση του οικισμού είναι ίσως οι περισσότερες από κάθε άλλης περιοχής. Χαρακτηριστικές είναι οι λιθόκτιστες βρύσες Σκάλα, Αρμιάνα, Ασκούμπα, Μπέρτη, Σκουπάτη, Λαμσάτα, Πέρδικα, «Στο Κεφάλι».
Γενικά αξιοθέατα
Στην Ανθούσα αξίζει να περπατήσει κανείς παράλληλα προς την κοίτη του Αχελώου και μέχρι το σημείο της συμβολής των παραποτάμων του Λεπενιτσιώτη, Χαλικιώτη και Νέγκρι. Αξιόλογες είναι και οι πηγές Λιανούρα, Ρέντα, Κρανιά και Γούπι.
Η Ανθούσα βρίσκεται πνιγμένη στα απέραντα δάση που καταλήγουν στις αλπικές κορυφές Μεγάλη Ρόνα (1.700 μ.), Γκούρα (2.200 μ.) Μπάρος (2.400 μ.), Κάμπο Κρύο (2.300 μ.), Τζουμακέρτι (2.300 μ.). Ο Μπάρος είναι ο αυχένας μεταξύ του Λάκμου και των Τζουμέρκων και η φυσική διάβαση προς Ματσούκι – Καλαρρύτες του νομού Ιωαννίνων. Απέραντα δάση (32.000 στρ. έλατα, πεύκα, κρανιές, οξιές, νεραντζιές, σφενδάμια, και στις πηγές πλατάνια και ιτιές) φιλοξενούν διάφορα άγρια ζώα, μεταξύ των οποίων και ένα σπάνιο είδος αγριόγιδου, ενώ στα αλπικά υψίπεδα ζει η περίφημη πετροπέρδικα. Τέλος, στη θέση Περιβόλι βρίσκεται ένα αρκετά απότομο σπήλαιο, που δεν έχει ερευνηθεί ακόμη.
Εκδηλώσεις – πανηγύρια
Στις 26 Ιουλίου, ημέρα της Αγίας Παρασκευής, γίνεται το μεγάλο πανηγύρι, όπως και σε όλα σχεδόν τα βλαχοχώρια, με χορούς, ψητά και γύρισμα από σπίτι σε σπίτι με συνοδεία οργάνων.
Διαδρομές:
Μια πολύ όμορφη διαδρομή είναι αυτή που ξεκινά από την Ανθούσα και καταλήγει στο Χαλίκι, ακολουθώντας το παλιό μονοπάτι που ένωνε τα δυο χωριά. Αυτό ξεκινά από το κέντρο του χωριού, κατεβαίνει το δρόμο και στη συνέχεια κινείται παράλληλα με το Χαλικιώτικο ρέμα σε μια πανέμορφη περιοχή.
Άλλες διαδρομές μπορούν να γίνουν μέσα από τα απέραντα δάση προς τις κορυφές Μεγάλη Ρόνα (1700 μ.) Γκούρα (2200 μ.) και Μπάρος (2400μ).
Με πληροφορίες-φωτό από infotouristmeteora.gr, aspropotamos.org
