Η χρονιά τη μεγάλης ενεργειακής κρίσης…
Στις αρχές του 2021 κανείς δεν μπορούσε να φανταστεί πως στους μήνες που θα ακολουθούσαν η Ελλάδα, η Ευρώπη και ολόκληρος ο πλανήτης θα βίωναν μια πρωτόγνωρη ενεργειακή κρίση με μοναδικά χαρακτηριστικά, που θα εκτόξευε στα ύψη τις τιμές της ενέργειας.
Η τεράστια ζήτηση για ενέργεια από τις επιχειρήσεις που είχαν παγώσει τις δραστηριότητές τους το 2020 και επιχείρησαν να καλύψουν το χαμένο έδαφος το 2021, αλλά και η αδυναμία των παραγωγών ενέργειας να καλύψουν την ζήτηση αυτή, οδήγησε σε ράλι τις τιμές του πετρελαίου, του φυσικού αερίου και του ηλεκτρικού ρεύματος. Στο εκρηκτικό αυτό μίγμα ήλθε να προστεθεί η εκτόξευση των δικαιωμάτων εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα που αγοράζουν οι παραγωγοί για την εκπομπή των αέριων ρύπων, επιβάρυνση που τροφοδότησε πρόσθετα την κρίση.
Το «ηλεκτροσόκ» στην Ελλάδα
Είναι ενδεικτικό πως στην Ελλάδα η τιμή χονδρικής με την οποία αγοράζουν το ρεύμα οι πάροχοι (Τιμή Εκκαθάρισης Αγοράς ή η Οριακή Τιμή Συστήματος) εκτοξεύθηκε μέσα στο 2021. Η μέση Τιμή Εκκαθάρισης της Αγοράς (ΤΕΑ) από 52,2 ευρώ ανά μεγαβατώρα τον Ιανουάριο του 2021, ανήλθε στα 262,78 ευρώ ανά μεγαβατώρα το Δεκέμβριο του 2021, ήτοι σημείωσε αύξηση κατά 400%!
Μεγάλο μέρος αυτών των επιβαρύνσεων χονδρικής πέρασε στους λογαριασμούς λιανικής νοικοκυριών και επιχειρήσεων και παρά τα κυβερνητικά μέτρα αναχαίτισης του «ηλεκτροσόκ», η «τετραπλή» επιδότηση των λογαριασμών ρεύματος δεν ήταν αρκετή για να περιορίσει το πρόβλημα. Είναι ενδεικτικό πως ένα μέσο νοικοκυριό είδε το λογαριασμό ρεύματος στο τέλος του 2021 να είναι αυξημένος κατά 55% περίπου σε σχέση με την αρχή του έτους.
Η αποκλιμάκωση των πιέσεων στην ελληνική αγορά ενέργειας εκτιμάται πως θα καθυστερήσει σε σχέση με τις υπόλοιπες ευρωπαϊκές αγορές. Όπως προαναφέρθηκε, το βασικό πρόβλημα της εγχώριας αγοράς ηλεκτρισμού είναι ότι μετακυλίει τις τιμές χονδρικής στη λιανική, επειδή δεν διαθέτει τους κατάλληλους μηχανισμούς αντιστάθμισης όπως είναι τα διμερή ή προθεσμιακά συμβόλαια. Και αυτή η μεταρρύθμιση απαιτεί χρόνο προκειμένου να ωριμάσει.
Και οι λόγοι είναι πολλοί. Στην Ελλάδα έχουμε ανεπάρκεια ισχύος με αναξιόπιστες λιγνιτικές μονάδες, εγκαταλειμμένα ορυχεία και περιορισμένες διασυνδέσεις, παράγοντες που καθιστούν βέβαιη τη διάθεση της ενέργειας των μονάδων φυσικού αερίου στο χρηματιστήριο σε καλές τιμές, οπότε και οι παραγωγοί δεν καταφεύγουν σε προπώληση μέσω διμερών συμβολαίων.
Σε κάθε περίπτωση, το 2022 θα είναι έτος μετάβασης για την ελληνική ενεργειακή αγορά, με τα προβλήματα του 2021 να μεταφέρονται και στο νέο έτος.
