Ο Στέλιος Μαντούδης, αναπτυξιακός εργοθεραπευτής, αναφέρει ότι το άγχος του αποχωρισμού είναι ο τρόπος αντίδρασης του κάθε παιδιού, όταν χρειάζεται η μητέρα να το αποχωριστεί είτε για να πάει στη δουλειά της, είτε για να το αφήσει στο σχολείο.
Το άγχος Αποχωρισμού στα νήπια
Το άγχος Αποχωρισμού στη νηπιακή ηλικία είναι μια αναμενόμενη αντίδραση και συμπεριφορά. Ωστόσο, ο τρόπος αντίδρασης ποικίλλει από παιδί σε παιδί. Ορισμένα νήπια γίνονται ευάλωτα και αναστατώνονται πάρα πολύ εύκολα, ξεσπούν σε κλάματα διαμαρτυρίας, εκδηλώνουν αισθήματα φόβου και άγχους, όταν η μητέρα τους βρίσκεται έξω από το οπτικό τους πεδίο, ενώ άλλα νήπια φαίνονται να εκδηλώνουν ένα κλιμακούμενο άγχος κατά τη διάρκεια της βρεφικής και νηπιακής ηλικίας.
Συχνά λάθη στη διαπαιδαγώγηση που εντείνουν το άγχος αποχωρισμού του νηπίου
Το άγχος αποχωρισμού σχετίζεται με αρκετούς παράγοντες γενετικούς και διαπαιδαγώγησης. Ο πρώτος σημαντικός παράγοντας είναι η ιδιοσυγκρασία (χαρακτήρας) του παιδιού. Ο δεύτερος παράγοντας είναι η μέχρι τώρα σχέση του με τη μητέρα. Αν η μέχρι σήμερα σχέση με το παιδί ήταν αποκλειστικά συμβιωτική (μητέρα- παιδί από τη γέννηση αποκλειστικά μαζί του), αν το παιδί δεν είχε στο παρελθόν ευκαιρίες να συναναστρέφεται με άλλα άτομα που το φρόντιζαν περιστασιακά, όπως είναι ο παππούς- η γιαγιά- άλλοι, αν το παιδί δεν είχε την ευκαιρία να περάσει κοινό χρόνο αποκλειστικά με άλλα άτομα, όπως είναι ο παππούς, η γιαγιά.., αν το παιδί δεν είχε την ευκαιρία να διανυκτερεύσει ορισμένες φορές σε άλλο χώρο εκτός σπιτιού.
Η μητέρα μπορεί να μην είναι και αυτή έτοιμη να αποχωριστεί το παιδί της, ίσως να νιώθει ανασφάλεια ή ενοχές. Όλοι οι παραπάνω παράγοντες κάνουν τη διαδικασία του αποχωρισμού πιο δύσκολη.
Σχετικά με το φυσιολογικό Άγχος Αποχωρισμού στα βρέφη 15-18 μηνών
Τα νήπια που μεγαλώνουν σε ένα περιβάλλον με δυο- τρία διαφορετικά σταθερά άτομα που φροντίζουν το παιδί, συνήθως δεν εμφανίζουν έντονο το άγχος αποχωρισμού στη βρεφική ηλικία. Μπορεί όμως, να αρχίσουν να εμφανίζουν δυσκολίες στην ηλικία των 15 ή 18 μηνών. Οι αποχωρισμοί μπορεί να είναι λίγο πιο δύσκολοι, όταν το παιδί είναι κουρασμένο ή αδιάθετο. Από 18-24 μηνών αρχίζουν να αναπτύσσουν τη διάθεση για ανεξαρτησία, αποκτούν μεγαλύτερη επίγνωση των αποχωρισμών και μπορείς να μιλήσεις μαζί τους, να τους εξηγήσεις.
Tο άγχος του αποχωρισμού με έντονο κλάμα προκαλεί αναστάτωση σε όλους
Παρόλο που πρόκειται για μια αναμενόμενη και φυσιολογική συμπεριφορά του παιδιού, που δείχνει το συναισθηματικό δεσμό μητέρας– παιδιού, ο αποχωρισμός με έντονο κλάμα προκαλεί αναστάτωση και δημιουργεί πολλές ενοχές στη μητέρα. Πολύ συχνά, και η μητέρα αναστατώνεται και αγχώνεται το ίδιο με το παιδί της όταν θα πρέπει να αποχωριστούν. Ακόμη και όταν γνωρίζει ότι το παιδί της σταματά το κλάμα μέσα σε λίγα λεπτά μετά από την αποχώρησή της, συχνά νιώθει δυσάρεστα όταν φεύγει για τη δουλειά της και έχει ενοχές, όταν το παιδί προσπαθεί να γραπωθεί πάνω της τη στιγμή της αναχώρησης.
Εξασκηθείτε στον αποχωρισμό από πολύ νωρίς
Προτού αρχίσει το παιδί σας το βρεφονηπιακό σταθμό, εξασκηθείτε στο τελετουργικό αποχαιρετισμού, σαν να πρόκειται να πάει σχολείο, ακόμη και πριν καν έρθει η ώρα να χωριστούν οι δρόμοι σας. Δώστε στο παιδί σας την ευκαιρία να προετοιμαστεί, να βιώσει την εμπειρία των προσωρινών αποχωρισμών σας και την αναγνώριση ότι μπορεί να τα πάει καλά και επί απουσίας σας.
Άγχος αποχωρισμού συμβουλές-Τι να κάνετε σε νήπιο 18-24 μηνών
Κινηθείτε γρήγορα: Αποχαιρετήστε το παιδί σας με ένα γρήγορο φιλί και φύγετε.
Απόσπαση προσοχής: Αφήστε το να πάει μια βόλτα ή να παίξει κάτι με το άτομο που θα το φροντίζει, κι ενώ αυτό είναι απασχολημένο φύγετε διακριτικά και αθόρυβα.
Να είστε σταθεροί και συνεπείς: Αν το παιδί σας αντιδρά με κλάμα ή κάποιο άλλο τρόπο, εσείς φροντίστε να κάνετε την ίδια κάθε φορά αποχώρηση με το ίδιο τελετουργικό.
Καθιερώστε μια ρουτίνα στη διαδικασία του αποχωρισμού: Μπορεί να περιορίσει το κλάμα και την ανησυχία, και ταυτόχρονα βοηθά το παιδί σας να προσαρμοστεί.
Ασχοληθείτε με το παιδί σας όταν επιστρέψετε: Επιστρέφοντας από τη δουλειά σας η προτεραιότητα σας είναι να ασχοληθείτε με το παιδί σας. Αφιερώστε του ποιοτικό χρόνο, κάντε κάτι διασκεδαστικό, παίξτε μαζί του.
Η γνώμη του ειδικού
Το άγχος αποχωρισμού, όπως αναφέραμε, είναι μια αναμενόμενη αντίδραση και συμπεριφορά, την οποία εκδηλώνουν όλα τα νήπια. Η δική μας διαπαιδαγώγηση και στάση καθορίζει και τις αντιδράσεις του παιδιού.
