Το αχλάδι είναι ένα νόστιμο φρούτο, οι ευεργετικές ιδιότητες του οποίου προσφέρουν πολλά οφέλη στον ανθρώπινο οργανισμό και θωρακίζουν την υγεία.
Είναι καρπός του οπωροφόρου δέντρου της αχλαδιάς ή απιδιάς και ευδοκιμεί σε όλες τις περιοχές με εύκρατο κλίμα. Κατάγεται από την περιοχή της Κασπίας και στην Ευρώπη καλλιεργείται από το 17ο αιώνα.
Ωστόσο, αναφορές στην καλλιέργεια της αχλαδιάς συναντούμε και στα Ομηρικά έπη. Στην Οδύσσεια αναφέρεται ότι οι Φαίακες καλλιεργούσαν μεταξύ άλλων δέντρων και αχλαδιές στους κήπους του βασιλιά Αλκίνοου.
Στο έπος του Όμηρου, την Οδύσσεια, το αχλάδι είχε αποκαλεστεί ως «το δώρο των θεών». Αν και η προέλευση του αχλαδιού ανιχνεύεται 3000 χρόνια πριν στη Δυτική Ασία, υπάρχουν κάποιες υποθέσεις ότι η ιστορία του έχει ρίζες στη λίθινη εποχή. Τα άγρια αχλάδια προέρχονται από την Ευρώπη και την Ασία και η παρουσία τους χρονολογείται από την προϊστορική εποχή. Καλλιεργήθηκαν από τους αρχαίους Φοίνικες και τους Ρωμαίους και αποτελούσαν εκλεκτό έδεσμα για τους αρχαίους Πέρσες Βασιλιάδες.
Έγιναν τόσο γρήγορα δημοφιλή, ώστε στη μεσαιωνική Ιταλία καλλιεργούσαν πάνω από 200 ποικιλίες. Μέχρι το 17ο αιώνα οι Γάλλοι είχαν αναπτύξει 300 διαφορετικές ποικιλίες, εμπνευσμένοι από το πάθος του Λουδοβίκου XIV για το συγκεκριμένο φρούτο. Η πρώτη αχλαδιά φυτεύτηκε στην Αμερική το 1620 μ.Χ., ενώ μέχρι εκείνη την εποχή γινόταν μεγάλη εισαγωγή τους από τη Γαλλία. Σήμερα υπάρχουν πάνω από 5.000 γνωστές ποικιλίες στον κόσμο.
Ανήκει στην οικογένεια Rosaceae (Ροδοειδών). Τα αχλάδια έχουν σχήμα μακρύ που στενεύει στο άκρο που βρίσκεται το κοτσάνι, ενώ είναι φαρδύτερο στο κάτω μέρος. Τα αχλάδια τα βρίσκουμε σε διάφορες αποχρώσεις όπως ανοιχτό πράσινο, πρασινοκίτρινο, κιτρινωπό, ελαφρύ κίτρινο/χρυσό, πράσινο με κόκκινο ανάλογα με την ποικιλία.
Στην Ελλάδα οι πιο γνωστές ποικιλίες είναι οι κοντούλες, τα κρυστάλλια ή βουτυράτα και οι κρασάνες. Οι περίφημες κοντούλες έχουν μέτριο μέγεθος, κοντόχοντρο σχήμα και σαρκώδη λαιμό. Ο φλοιός τους είναι λεπτός, λείος, με πρασινοκίτρινο χρώμα. Η συγκεκριμένη ποικιλία είναι χυμώδης, πολύ αρωματική και ωριμάζει στα μέσα Ιουνίου.
Τα κρυστάλλια ή βουτυράτα έχουν μέτριο μέγεθος και σχήμα κωδωνοειδές. Ο φλοιός τους είναι λεπτός, λείος, με πράσινο ανοιχτό χρώμα και η σάρκα τους είναι πολύ χυμώδης και γλυκιά. Τα αχλάδια αυτά ωριμάζουν στο τέλος Αυγούστου.
Οι κρασάνες έχουν μεγάλο μέγεθος, με στρογγυλό σχήμα που μοιάζει με μήλο, σχεδόν χωρίς λαιμό. Ο φλοιός είναι αρκετά παχύς με πρασινοκίτρινο χρώμα. Η σάρκα τους είναι μαλακή, πολύ χυμώδης με υπόξινη γεύση. Η ποικιλία αυτή ωριμάζει τον Οκτώβριο.
Oι παροιμίες «Θα σου πω πόσα απίδια πιάνει ο σάκος» ή «Πίσω έχει η αχλάδα την ουρά» χρησιμοποιούνται όταν απευθύνουμε απειλή ή προειδοποίηση σε κάποιον. Τα αχλάδια, όμως, κάθε άλλο παρά απειλή αποτελούν για την υγεία μας. Χάρη στην πλούσια ποικιλία τους, μπορούμε να τα απολαμβάνουμε το καλοκαίρι και το φθινόπωρο.
Αχλάδι: Τι προσφέρει στον ανθρώπινο οργανισμό
Τα αχλάδια έχουν υψηλά επίπεδα διαιτητικών ινών, αποτελούν άριστη πηγή βιταμίνης C, καλίου και χαλκού, ενώ είναι πλούσια σε ουσίες με αντιοξειδωτική δράση. Το υψηλό ποσοστό φυτικών ινών που περιέχουν ασκεί ευεργετική επίδραση στην κινητικότητα του εντέρου και συμβάλλει στην πρόληψη της δυσκοιλιότητας. Η κατανάλωση χυμού αχλαδιών βοηθά στην ανακούφιση από τον πόνο σε διάφορες φλεγμονώδεις καταστάσεις.
Tο αχλάδι μπορεί μάλιστα να επιφέρει σημαντική βελτίωση των επιπέδων LDL χοληστερόλης, λόγω της υψηλής του περιεκτικότητας σε φυτικές ίνες. Τα αχλάδια είναι πλούσια σε πηκτίνη, που μειώνει ουσιαστικά το επίπεδο της «κακής» (LDL) χοληστερόλης.
Είναι πλούσια σε φλαβονοειδή όπως το β-καροτένιο, η λουτεΐνη και η ζεαξανθίνη.
Τα φλαβονοειδή είναι πολύτιμες ουσίες που βοηθούν στην πρόληψη πολλών νοσημάτων. Σε συνδυασμό με τις βιταμίνες C και Α βοηθούν στην προστασία από τις βλαβερές ελεύθερες ρίζες και εμποδίζουν την πρόωρη γήρανση. Το αχλάδι είναι μια καλή πηγή μετάλλων όπως ο χαλκός, ο σίδηρος, το κάλιο, το μαγγάνιο και το μαγνήσιο καθώς και βιταμινών του συμπλέγματος β όπως η ριβοφλαβίνη και πυριδοξίνη. Τα αχλάδια συγκαταλέγονται μεταξύ των λιγότερο αλλεργιογόνων από όλα τα φρούτα και, συνεπώς αποτελούν μία ασφαλή λύση για όσους πάσχουν από τροφικές αλλεργίες.
Λόγω των φυτικών ινών που περιέχει το αχλάδι αποτελεί εξαιρετική επιλογή φρούτου για άτομα που ταλαιπωρούνται από δυσκοιλιότητα και δυσλειτουργίες του πεπτικού συστήματος. Φαίνεται ότι η τακτική κατανάλωσή τους μπορεί να προσφέρει σημαντική προστασία έναντι του καρκίνου του παχέος εντέρου. Όπως και το σταφύλι έχει μεγάλη περιεκτικότητα σε βιταμίνη C, η οποία διαδραματίζει ουσιαστικό ρόλο στην λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος.
Τα υψηλά επίπεδα της βιταμίνης C και του χαλκού μειώνουν το επίπεδο των ελεύθερων ριζών στο οργανισμό και μ’ αυτόν τον τρόπο αποτρέπουν την κυτταρική βλάβη σε καρνινικές βλάβες.
Tα αχλάδια μπορούν να είναι χρήσιμα στη θεραπεία της κολίτιδας, σε χρόνιες παθήσεις της χοληδόχου κύστης, στην αρθρίτιδα και ουρική αρθρίτιδα. Το αχλάδι έχει αντιφλεγμονώδη δράση και βοηθά στην ανακούφιση του πόνου που προκαλείται από τη φλεγμονή.
Θρεπτικά στοιχεία που περιέχει
Μέσες τιμές ανά 100 g*:
θερμιδική αξία 54,0 kcal
πρωτεΐνες 0,4 g
υδατάνθρακες 12,3 g
από τους οποίους σάκχαρα 11,0 g
λιπαρά 0,2 g
από τα οποία κορεσμένα 0,1 g
χοληστερόλη 0,0 mg
φυτικές ίνες 2,7 g
νάτριο 1,5 mg
βιταμίνη C 4,6 mg
β-καροτένιο 36,5 µg
βιταμίνη B9 8,5 µg
ασβέστιο 9,5 mg
μαγνήσιο 7,0 mg
σίδηρος 0,2 mg
* Μέσες τιμές σύμφωνα με το ΥΠΟΥΡΓΕΊΟ ΓΕΩΡΓΊΑΣ ΤΩΝ ΗΠΑ και CIQUAL
Μειώνει τον κίνδυνο για διαβήτη τύπου 2 και καρδιακή νόσο
Τα αχλάδια αποτελούν μια πολύ καλή πηγή φυτικών ινών, τόσο των λεγόμενων διαλυτών όσο και αδιάλυτων.
Ο συνδυασμός αυτός σε ένα τρόφιμο μπορεί από μόνος του να αποτελέσει κάτι χρήσιμο για την πρόληψη του υψηλού σακχάρου, δηλαδή του διαβήτη τύπου ΙΙ.
Εκτός όμως από αυτό το χαρακτηριστικό, τα αχλάδια περιέχουν και σημαντικά ποσά από κάποιες ουσίες που λέγονται φλαβονόλες, με κυριότερες από αυτές την ισορχαμνετίνη, την κερκετίνη και την καεμφερόλη, όπως και επικατεχίνες.
Οι ουσίες αυτές φαίνεται ότι μπορεί να αποτελέσουν μια επιπλέον ασπίδα προστασίας κατά του διαβήτη, καθώς σύμφωνα με τους επιστήμονες βελτιώνουν την ευαισθησία των ιστών μας στην ινσουλίνη.
Η βελτίωση της ευαισθησίας στην ινσουλίνη αποτελεί σημαντικό παράγοντα τόσο για την πρόληψη όσο και την αντιμετώπιση του σακχαρώδη διαβήτη τύπου ΙΙ, ιδιαιτέρως σε άτομα με παραπάνω βάρος και συσσώρευση λίπους στην περιοχή της κοιλιάς.
Ιδανικό φρούτο για δίαιτα
Τα αχλάδια χάρη στην υψηλή περιεκτικότητά τους σε φυτικές ίνες και νερό βοήθησαν τις γυναίκες να χορτάσουν για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα και παράλληλα να μειώσουν την συνολική ημερήσια πρόσληψη των θερμίδων τους.
Μπορείτε να φάτε ένα αχλάδι μαζί με τη φλούδα τους, πριν από κάθε γεύμα σας. Κάτι τέτοιο μπορεί να σας βοηθήσει να φάτε λιγότερο φαγητό όταν θα καθίσετε στο τραπέζι κι έτσι δεν κινδυνεύετε από υπερκατανάλωση τροφής. Μπορείτε επίσης να τα καταναλώσετε πριν βγείτε έξω, αν πρόκειται να δειπνήσετε σε ένα εστιατόριο, γιατί με τον τρόπο αυτό δεν θα πεινάτε και έτσι δεν θα μπείτε στον πειρασμό να φάτε πολύ φαγητό και να φορτώσετε τον οργανισμό σας ενδεχομένως με ανθυγιεινές θερμίδες.
Καταναλώστε ένα αχλάδι πριν από την γυμναστική σας, ιδιαίτερα αν θέλετε να χτίσετε μύες και να αυξήσετε την αντοχή σας. Τα φρούτα περιέχουν υδατάνθρακες που είναι απαραίτητοι για το σώμα κατά τη διάρκεια προπόνησης μεγάλης έντασης. Οποιοδήποτε είδος υδατανθράκων είναι κατάλληλο, όμως τα φρούτα όπως τα μήλα και τα αχλάδια είναι λιγότερο εθιστικά και περισσότερο υγιεινά από άλλες τροφές πλούσιες σε υδατάνθρακες.
Πώς κάνουμε τη διαλογή
Όταν διαλέγουμε αχλάδια, πρέπει να προσέχουμε ο φλοιός τους να είναι ομοιόμορφος, συμπαγής και να έχει σωστό και ζωηρό χρώμα (ανάλογα με την ποικιλία) και επίσης να μην έχει χτυπήματα και τρύπες.
Τα αχλάδια θα πρέπει να έχουν επίσης τη χαρακτηριστική μυρωδιά τους και να μην είναι άγουρα. Σε περίπτωση που έχουν σκούρες κηλίδες, να ξέρετε ότι, όταν δεν είναι βαθιές, δεν επηρεάζουν την ποιότητά τους. Μην ξεχνάτε, άλλωστε, ότι τα «τέλεια» φρούτα μαρτυρούν χρήση χημικών.
Πως γίνεται η συντήρηση
Το ιδανικό είναι να τα αφήσετε πρώτα να ωριμάσουν σε θερμοκρασία δωματίου και μετά να τα βάλετε στο ψυγείο, δίχως να τα πλύνετε. Θα αντέξουν τουλάχιστον μία εβδομάδα. Ο γενικός κανόνας είναι πως η δροσιά επιβραδύνει την ωρίμασή τους και η ζέστη την επιταχύνει.
Πως μαγειρεύεται
Τα αχλάδια, εκτός από φρέσκα, μπορούμε να τα καταναλώσουμε μαγειρεμένα. Ψητά δένουν ωραία με τα αμύγδαλα και τη σοκολάτα και αν τα περιχύσετε με καραμέλα ή κανέλα, η γεύση τους θα απογειωθεί. Μπορείτε να τα χρησιμοποιήσετε στη ζαχαροπλαστική (σε τάρτες, κέικ). Εναλλακτικά, μπορείτε να τα κάνετε κομπόστα ή μαρμελάδα.
Της Κλεοπάτρας Ζουμπουρλή, μοριακής βιολόγου, medlabnews.gr iatrikanea.gr
