Στο Δίδυμο Οθωμανικό Λουτρό (Μουσείο Τσιτσάνη) τελέστηκαν τα εγκαίνια της Έκθεσης Φωτογραφίας “Ο μόχθος για το κάρβουνο” της κ. Καίτης Παπαναούμ.
Αρχικά, ο αρχιτέκτονας – φωτογράφος κ. Σωτήρης Αθανασιάδης (ιδρυτικό μέλος της Λέσχης Φωτογραφίας Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης/ΛεΦΚιΘ) παρουσιάζοντας τη δημιουργό, αναφέρθηκε πώς γνωρίστηκαν συναδελφικά και πώς την ώθησε να ασχοληθεί με την καλλιτεχνική φωτογραφία, πριν από τριάντα χρόνια…
Δίνοντας στη συνέχεια, συνοπτικά, το πλαίσιο στο οποίο εξελίχθηκε η φωτογραφική της δημιουργία στη Θεσσαλονίκη, ο ομιλητής περιέγραψε την αλματώδη ανάπτυξη της φωτογραφίας στην πόλη, από τη μεταπολίτευση μέχρι σήμερα: Από τη δραστηριότητα αρχικά των ξένων πολιτιστικών αποστολών (Αμερικανικό Κέντρο, Ινστιτούτα Γαλλικό, Ιταλικό & Goethe), τις ιδιωτικές Gallery “Ειρμός”, “Κοχλίας”, «Μακεδονική Καλλιτεχνική Εταιρεία “Τέχνη”», «Διαγώνιος» αλλά και άλλων φορέων, όπως οι Δήμοι Θεσσαλονίκης, Καλαμαριάς, ο Σύλλογος Αρχιτεκτόνων, το Τεχνικό Επιμελητήριο, η “ΧΑΝΘ”, κ.ά.
Σε μία υγιή “αντίδραση” της πόλης προς την κυριαρχία της «Ελληνικής Φωτογραφικής Εταιρείας» στην Αθήνα (αλλά και της ομοσπονδιακής διάρθρωσής της…) ήδη από το 1950, η Θεσσαλονίκη είχε μία δημιουργική ανεξάρτητη απάντηση στη Φωτογραφία (1979), με τη σχεδόν ταυτόχρονη λειτουργία της ΛεΦΚιΘ (1ης Λέσχης), της Gallery «Φωτοθήκη» του Γιάννη Βανίδη και του μηνιαίου περιοδικού/& εκδόσεων «Φωτογραφία» του Σταύρου Μωρεσόπουλου, καθώς και η «Παράλλαξη».
Τις δεκαετίες 1980 και 1990 ακολούθησαν η ίδρυση πλήθους άλλων περιφερειακών φωτογραφικών συλλογικών φορέων (“Φωτογραφικό Κέντρο Θεσ/κης”, “Φωτο-Είδωλο”, “F14”, “Φωτοπόροι”) αλλά και Festival (όπως “Συγκυρία”, “Αντίθεση” κ.ά.) και, τελικά βέβαια, η ίδρυση και λειτουργία του «Μουσείου Φωτογραφίας Θεσσαλονίκης», επίσημου κρατικού φορέα για την Φωτογραφία στην Ελλάδα!
Έτσι δόθηκε η ευκαιρία στην κ. Παπαναούμ, με βάση αυτά τα δεδομένα, να ασχοληθεί πολύπλευρα με όλη αυτή την ποικίλη προσφορά γνώσης και έκφρασης στη φωτογραφία, να ενημερωθεί για θέματα ιστορίας της και εφαρμοσμένης τεχνικής, καλλιτεχνικών τάσεων και να αναπτύξει το προσωπικό της στίγμα… Μέσα από σεμινάρια, εκθέσεις, εβδομαδιαίες συζητήσεις, φωτογραφικά safari, προβολές και εργαστήρια στην αναλογική και (αργότερα) ψηφιακή φωτογραφία, διαμόρφωσε ένα ιδιαίτερο style, που εμπλουτίσθηκε και από το “πάθος” της για τα ταξίδια στην Ελλάδα και το εξωτερικό.
Στη συνέχεια μίλησε και η ίδια για το θέμα της έκθεσης, δίνοντας πολύπλευρες πληροφορίες για τη σωζόμενη παραδοσιακή διαδικασία της παραγωγής του ξυλοκάρβουνου, την πρώτη ύλη των “καμινιών”, τις περιοχές που απαντώνται (ακόμη…), το χρονικό διάγραμμα ολοκλήρωσης της παραγωγής, τους κινδύνους υγείας για τους εργαζόμενους… Αναφέρθηκε ακόμη στις δύσκολες και ανθυγιεινές συνθήκες κάτω από τις οποίες έγινε η φωτογράφιση της εργασίας τους καθώς και στη χαρά τους όταν πήραν στα χέρια τους τυπωμένες τις φωτογραφίες τους!
Η καλλιτεχνική επιτυχία της έκθεσης συνοψίζεται:
- στη λεπτομερή χρονικά καταγραφή των σταδίων παραγωγής, με τη ροή συνεχόμενης “αφήγησης”
- στην περιγραφή της κοπιώδους προσπάθειας των εργατών,
- στην απόδοση της ”ατμοσφαιρικότητας” του περιβάλλοντος εργασίας,
- στην επιλογή της ασπρόμαυρης ή/και έγχρωμης απεικόνισης.
Οι προσφωνήσεις έκλεισαν με τις ελικρινείς ευχαριστίες προς την Εφορεία Αρχαιοτήτων Τρικάλων για τη διάθεση του χώρου αλλά και τις φιλότιμες προσπάθειες και συνεισφορές των κ. Θανάση Τσουκνίδα και Στέλιου Καραγιώργου, στην προετοιμασία και την οργάνωση της έκθεσης.
- Διάρκεια Έκθεσης1 – 13 Απριλίου 2025, ώρες 09:30 – 15:30 καθημερινά
