18 Απρίλη-Συμπληρώθηκαν 76 χρόνια από τον απαγχονισμό των 5 Τρικαλινών ΕΠΟΝιτών από τους Ναζί κατακτητές

Με το σύνθημα: «Μέσα στην πανδημία σπάμε τη σιωπή ,  στους 5 ΕΠΟΝίτες η ελάχιστη τιμή» πραγματοποιήθηκε σήμερα στα Τρίκαλα συμβολική εκδήλωση από την ΠΕΑΕΑ – ΔΣΕ , το ΚΚΕ και την ΚΝΕ για την  επέτειο από τον απαγχονισμό των 5  Τρικαλινών ΕΠΟΝιτών από τους Γερμανούς κατακτητές και τους ντόπιους συνεργάτες τους. 

Συμβολική Εκδήλωση τιμής και μνήμης για τους πέντε απαγχονισμένους ΕΠΟΝίτες από την ΠΕΑΕΑ-ΔΣΕ(Πανελλήνια Ένωση Αγωνιστών Εθνικής Αντίσταση-Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας) , το ΚΚΕ και την ΚΝΕ.

Φέτος, συμπληρώνονται 76 χρόνια από την εκτέλεσή τους, εκείνη την τραγική μέρα  -18  Απρίλη του 1944- όπου έλαβε χώρα μια απ’ τις πιο ηρωικές στιγμές του εργατικού – λαϊκού κινήματος και της ΕΑΜικής Αντίστασης στην περιοχή των Τρικάλων.

Η συμβολική εκδήλωση έγινε στο μνημείο των 5 ΕΠΟΝιτών που δεσπόζει στην πλατεία Ρήγα Φεραίου, όπου και ήταν ο τόπος της θυσίας τους. Απέναντι από το ιστορικό κτίριο του ξενοδοχείου «Πανελλήνιον», που υπήρχε και τότε και στεγαζόταν η γερμανική ναζιστική κατοχική διοίκηση, η «Κομαντατούρ».

Στην εκδήλωση πραγματοποιήθηκε εκ μέρους της ΚΝΕ σύντομος χαιρετισμός κι αναφορά του χρονικού των δραματικών και συνάμα ηρωικών γεγονότων του Απρίλη  του 1944 στα Τρίκαλα ,όπου τονίστηκαν τα εξής:

« Το ΚΚΕ , η ΚΝΕ & η Πανελλήνια Ένωση Αγωνιστών Εθνικής Αντίστασης-Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας  τιμούμε συμβολικά σήμερα , εν μέσω πανδημίας και τηρώντας όλα τα προστατευτικά μέσα υγειονομικής ασφάλειας, τη μνήμη των 5 Τρικαλινών ΕΠΟΝιτών. Είναι η ελάχιστη τιμή προς αυτούς  , να σπάσουμε τη σιωπή εν μέσω πανδημίας , αποδεικνύοντας ότι και τα καλυμμένα στόματα έχουν φωνή κι αυτή είναι δυνατή , δε φιμώνεται και θα μεγαλώσει το επόμενο διάστημα για μέτρα προστασίας υπέρ του λαού και της νεολαίας , για να μην πληρώσει πάλι ο λαός τα σπασμένα κι αυτής της κρίσης.

Η ηρωική ΕΠΟΝ ιδρύθηκε στις 23 Φλεβάρη του 1943 και ήταν η νεολαία του ΕΑΜ (Εθνικό Απελευθερωτικό Μέτωπο), χιλιάδες μέλη της πολέμησαν ως μαχητές του ΕΛΑΣ (Ελληνικού Λαϊκού Απελευθερωτικού Στρατού) κατά τη διάρκεια του αντιστασιακού – αντιφασιστικού αγώνα. Νους, ψυχή και καθοδηγητής της ΕΑΜικής Αντίστασης του λαού μας ήταν το ηρωικό ΚΚΕ.

Η ΕΠΟΝ ηγήθηκε στην οργάνωση της νεολαίας και στον αγώνα με όλες τις μορφές ενάντια στο φασισμό, για την απελευθέρωση του λαού μας. Στην ΕΠΟΝ εντάχθηκαν πάνω από 600.000 νέοι και νέες. Με το χωνί, με τις προκηρύξεις και τον παράνομο Τύπο, με το όπλο ενάντια στους ναζί κατακτητές και τους ντόπιους συνεργάτες τους. Πρώτοι στη μάχη για την επιβίωση του λαού, πρώτοι στη μόρφωση, στον Πολιτισμό, στον Αθλητισμό, ενάντια στα πρότυπα του συμβιβασμού που καλλιεργούσαν στη νεολαία.

Μετά την Απελευθέρωση και την ταξική σύγκρουση του Δεκέμβρη του 1944, την περίοδο του τρίχρονου ένοπλου αγώνα του, χιλιάδες ΕΠΟΝίτες εντάχθηκαν στις γραμμές του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας (1946 – 1949), δίνοντας ξανά με τ’ όπλο στο χέρι τον αγώνα για μία νέα Ελλάδα, κόντρα στην αστική τάξη της χώρας και τους συμμάχους της, τη Μ. Βρετανία αρχικά και τις ΗΠΑ στη συνέχεια.

Με θάρρος, τόλμη, αυταπάρνηση, λεβεντιά, κέφι και ευρηματικότητα πάλεψαν για να έρθουν καλύτερες μέρες για το λαό μας. Χιλιάδες έδωσαν τη ζωή τους γι’ αυτόν το σκοπό. Αυτή ήταν η θρυλική ΕΠΟΝ. Πανάξια παιδιά της, γαλουχημένα από τα ιδανικά του αγώνα ήταν και οι 5 Τρικαλινοί ΕΠΟΝίτες .

 Η δράση της ΕΠΟΝ μάς αφήνει πολύτιμη παρακαταθήκη. Είμαστε περήφανοι γιατί είμαστε η νεολαία του ΚΚΕ που υπήρξε η ψυχή, ο καθοδηγητής και ο κύριος αιμοδότης αυτού του μεγάλου αγώνα του ΕΑΜ, του ΕΛΑΣ και της ΕΠΟΝ. Είμαστε περήφανοι, γιατί η ΚΝΕ είναι συνεχιστής της ηρωικής ΟΚΝΕ (Ομοσπονδίας Κομμουνιστικών Νεολαιών Ελλάδας), του βασικού μοχλού ανάπτυξης της ΕΠΟΝ. Η ΚΝΕ είναι περήφανη για τις ρίζες της.

Είμαστε περήφανοι γιατί ό,τι κατέκτησε ο λαός μας, τα κέρδισε με σκληρούς αγώνες και σε συμπόρευση με το ΚΚΕ εδώ και πάνω από έναν αιώνα! Το ΚΚΕ έδωσε συνολικά στους λαϊκούς αγώνες και συγκεκριμένα την περίοδο εκείνη, χιλιάδες από τα καλύτερα παιδιά του, δημιούργησε πρότυπα στάσης ζωής, καλλιέργησε στην πράξη το μαζικό ηρωισμό.

Στο σημερινό μας αγώνα, ενάντια στο εκμεταλλευτικό σύστημα που γεννά τη φτώχεια, τους πολέμους, την προσφυγιά, το φασισμό, στην πάλη για τη νέα σοσιαλιστική κοινωνία βρίσκουν συνέχεια οι αγωνιστικές – μαχητικές παραδόσεις της ΕΠΟΝ. Εμπνεόμαστε από την 100χρονη ηρωική πορεία του ΚΚΕ. Μελετάμε, διδασκόμαστε την πείρα των αγώνων του λαού μας και της νεολαίας.

Ιδιαίτερα σήμερα που Κεφάλαιο και κυβερνήσεις επιδιώκουν να μετατρέψουν την πανδημία σε «χρυσή ευκαιρία». Που ενώ τα θύματα από την πανδημία COVID-19 αυξάνονται κατά χιλιάδες ημερησίως, σε «καραντίνα» επιχειρείται να μπουν και τα δικαιώματα των εργαζομένων.

Σήμερα ενώνουμε τη φωνή μας με τη φωνή των μάχιμων υγειονομικών των εργαζομένων στα super market, για μέτρα προστασίας της υγείας και της ζωής τους, για την υπεράσπιση των δικαιωμάτων τους, για επείγουσα και  αποφασιστική ενίσχυση της  δημόσιας και δωρεάν υγείας για όλους , για μέτρα προστασίας της υγείας του λαού.  Οι εργαζόμενοι έχουν πληρώσει πολλά, δεν πρέπει και δεν μπορούν να πληρώσουν ξανά τα αδιέξοδα της διαχείρισης του σάπιου εκμεταλλευτικού συστήματος.  

Τιμάμε την Ιστορία μας με το βλέμμα στραμμένο στο μέλλον, παραλαμβάνοντας τη σκυτάλη ενός ολόκληρου αιώνα αγώνων και θυσιών του Κόμματός μας, πιο έτοιμοι και πιο ικανοί να ανταποκριθούμε στις μεγάλες απαιτήσεις που υπάρχουν για τους κομμουνιστές. Απέναντι στη σαπίλα του χρεοκοπημένου καπιταλισμού, που ξεγυμνώνεται συνεχώς από την πανδημία προβάλλει η ανωτερότητα του σοσιαλισμού που εξασφάλισε υγεία, περίθαλψη σε όλους και μάλιστα στον προηγούμενο αιώνα .Η χειροπιαστή υπεροχή του σοσιαλισμού, της κοινωνικής ιδιοκτησίας και του κεντρικού επιστημονικού σχεδιασμού, είναι η μεγάλη παρακαταθήκη για την επόμενη ημέρα.Αρνιόμαστε την πολιτική «καραντίνα», αντιπαλεύουμε την «καραντίνα» στη σκέψη. Σκεφτόμαστε, μελετάμε και δρούμε, αντιμετωπίζοντας το σήμερα, προσαρμόζοντας τη δράση μας, με το βλέμμα όμως στο αύριο, προετοιμάζοντας το αύριο»

Ιστορικό των γεγονότων του Απρίλη 1944

Τα γεγονότα εκείνες τις μέρες του Απρίλη του 1944 στα Τρίκαλα ξεκινούν την Κυριακή του Πάσχα στον Κόκκινο Πύργο (τότε χωριό 7 σήμερα συνοικία στα βορειοδυτικά της πόλης)  και εξελίσσονται ταχύτατα τις επόμενες μέρες. Από τις δραματικότερες πράξεις των γεγονότων, σαν ένας τραγικός και συνάμα ηρωικός τους επίλογος, ήταν η εκτέλεση των 5ΕΠΟΝιτών στην πλατεία Ρήγα Φεραίου των Τρικάλων, την Τρίτη του Πάσχα 18 του Απρίλη.

Τα γεγονότα στην περιοχή του Κόκκινου Πύργου επικεντρώνονται στην επιχείρηση του ΕΑΜ και του εφεδρικού ΕΛΑΣ να δράσει ενάντια στους δοσίλογους και τους συνεργάτες των Γερμανών στα Τρίκαλα, που επιχειρούσαν να τρομοκρατήσουν το λαό και να τον αποκόψουν από το ΕΑΜ – ΕΛΑΣ. Εκείνη τη χρονική περίοδο, μετά από αναδιοργάνωση που προηγήθηκε, οι δυνάμεις του εφεδρικού ΕΛΑΣ στην περιοχή έχουν ικανοποιητικό βαθμό ετοιμότητας με ψυχωμένους αγωνιστές, έτσι που οι Γερμανοί και οι προδότες να διακατέχονται από το φόβο και τον τρόμο.

Το Πάσχα αποφασίζεται, μετά από περιφερειακή σύσκεψη του εφεδρικού ΕΛΑΣ στον Κόκκινο Πύργο, βάσει ενός παράτολμου σχεδίου, να οργανωθεί επιχείρηση μέσα στην πόλη με σκοπό να δοθεί ένα χτύπημα στις προδοτικές οργανώσεις. Το βράδυ Δευτέρας του Πάσχα 17 Απρίλη, μπήκε σε εφαρμογή το σχέδιο με τη συμμετοχή ομάδων του Εφεδρικού ΕΛΑΣ  Πύργου, Μικρού Κεφαλοβρύσου, Αγίας Μονής και Γοργογυρίου. Στόχος ήταν, αφού κάνουν συγκεκριμένες συλλήψεις δοσίλογων, να επιστρέψουν στο μαντρί των αδελφών Στάμου στη θέση «Καραούλα» στον Κόκκινο Πύργο. Η επιχείρηση δεν απέδωσε αποτελέσματα επειδή οι Γερμανοί είχαν πληροφορηθεί το σχέδιο δράσης, προφανώς από προδοσία. Τούτο επιβεβαιώθηκε όταν οι αντάρτες εντόπισαν ασυνήθιστες κινήσεις, οπότε επέστρεψαν στο προκαθορισμένο σημείο, στο μαντρί Στάμου στον Πύργο.

Στη συνέχεια, οι Γερμανοί ξεκίνησαν μεγάλη νυχτερινή επιχείρηση με στρατιώτες SS, χωροφύλακες και ντόπιους συνεργάτες τους, κυκλώνοντας την ευρύτερη περιοχή από το ύψος της σιδηροδρομικής γραμμής Τρικάλων – Καλαμπάκας με κατεύθυνση το μαντρί στον Κόκκινο Πύργο.

Στην επίθεση και τη μάχη που εξελίχθηκε, στην καταδίωξη, τις συλλήψεις και στις εκτελέσεις που ακολούθησαν τις επόμενες μέρες, έπεσαν για το δίκιο και την απελευθέρωση του λαού οι: Τσουμένης Θανάσης, γραμματέας της Περιφερειακής Επιτροπής Τρικάλων του ΚΚΕ, Νίκος Λέγκας, γραμματέας του ΕΑΜ Πόλης Τρικάλων, Στάμος Βαγγέλης, επικεφαλής του ΕΛΑΣ Κόκκινου Πύργου, Ευθυμίου Βασίλης, εφεδροελασίτης, Διονύσης Δρακονταειδής, στέλεχος του ΕΑΜ Πόλης, καθώς και δύο κάτοικοι της περιοχής οι Γιώργος Κυριακόπουλος και Τάσος Κωνσταντινίδης.

Κατά την ίδια επίθεση των ναζί, πιάστηκαν σε διάφορα σημεία της ευρύτερης περιοχής οι πέντε αλύγιστοι ΕΠΟΝίτες – εφεδροΕΛΑΣίτες, που συμμετείχαν στην επιχείρηση του ΕΑΜ – ΕΛΑΣ: Κώστας Σύρμπας, Κώστας Στεργιόπουλος, Γιάννης Μπριάζης, Αποστόλης Τσανάκας και Στέργιος Γάτσας. Οδηγήθηκαν στην αγχόνη με το που ξημέρωσε η μέρα Τρίτη 18 Απρίλη, γράφοντας νέες ηρωικές σελίδες στην ιστορία των λαϊκών αγώνων.