Ως «σύνδρομο της άδειας φωλιάς» ορίζουμε τα συναισθήματα θλίψης και μοναξιάς που βιώνουν πολλοί γονείς, και ιδιαιτέρως οι μητέρες, όταν τα παιδιά τους αφήνουν το σπίτι, π.χ. για σπουδές ή για δουλειά.
Παρότι το σύνδρομο της άδειας φωλιάς δεν αναγνωρίζεται ως πραγματική διαταραχή, τα συμπτώματά του μπορεί να είναι πραγματικά επίπονα, επομένως είναι ένα θέμα το οποίο αξίζει την προσοχή μας.
Στα συμπτώματα του συνδρόμου της άδειας φωλιάς περιλαμβάνονται το άγχος, η κατάθλιψη, τα συναισθήματα απόρριψης, η αίσθηση ότι δεν υπάρχει πλέον σκοπός στη ζωή του ατόμου και η έντονη ανησυχία σχετικά με το παιδί. Οποιοσδήποτε γονέας ενδέχεται να επηρεαστεί από το σύνδρομο της άδειας φωλιάς ∙ υπάρχουν, ωστόσο, ορισμένοι παράγοντες οι οποίοι καθιστούν πιο πιθανή την εμφάνιση των συμπτωμάτων.
Άτομα που δεν αποδέχονται εύκολα τις αλλαγές ή δυσκολεύονται να δουν τον εαυτό τους ως κάτι άλλο πέρα από γονείς, έχουν αυξημένες πιθανότητες να επηρεαστούν αρνητικά όταν το παιδί τους φύγει από το σπίτι. Επιπλέον, έαν το παιδί φύγει από το σπίτι σε περίοδο κατά την οποία οι γονείς καλούνται να αντιμετωπίσουν συγχρόνως και άλλες αλλαγές ή στρεσογόντα συμβάντα, όπως αλλαγή δουλειάς ή μετακόμιση, οικονομικές δυσκολίες, εμμηνόπαυση, προβλήματα στο γάμο κ.ο.κ., αυτό μπορεί να αυξήσει σημαντικά τις πιθανότητες εμφάνισης του συνδρόμου της άδειας φωλιάς, στον έναν ή και στους δύο γονείς.
Τέλος, παρά το γεγονός ότι το να αφιερωθεί κανείς αποκλειστικά στην ανατροφή των παιδιών του, αφήνοντας στην άκρη την επαγγελματική του ζωή, είναι αξιέπαινο, εντούτοις η απόφαση αυτή αποτελεί έναν ακόμα σημαντικότατο παράγοντα κινδύνου όσον αφορά την εμφάνιση του συνδρόμου της άδειας φωλιάς όταν τελικά φυγεί το παιδί (ή το τελευταίο παιδί) από το σπίτι.
Στη χώρα μας, αυτή είναι μία επιλογή η οποία γίνεται ως επί το πλείστον από μαμάδες, οι οποίες, έχοντας ενδεχομένως θυσιάσει, εντός εισαγωγικών, κάποιους προσωπικούς τους στόχους προκειμένου να είναι εκεί για να μεγαλώσουν οι ίδιες τα παιδιά τους, καλούνται, όταν αυτά φύγουν, να αντιμετωπίσουν μία τελείως διαφορετική πραγματικότητα και να επανεφεύρουν την καθημερινότητά τους από την αρχή.
Τα καλά νέα είναι ότι υπάρχουν πολλοί τρόποι για να προληφθεί ή να αντιμετωπιστεί το σύνδρομο της άδειας φωλιάς.
Πρώτο και κυριότερο, η προετοιμασία: εάν είναι γνωστό από πριν πότε θα φύγει το παιδί, καλό είναι να σιγουρευόμαστε ότι του έχουμε μάθει κάποια βασικά σημεία φροντίδας του εαυτού του, το οποίο θα μειώσει σημαντικά το άγχος το οποίο νιώθουμε σχετικά με το πώς θα τα βγάλει πέρα χωρίς εμάς.
Δεύτερον, η επικοινωνία: Στις μέρες μας, υπάρχουν πολλαπλοί τρόποι για να επικοινωνεί κανείς με τα αγαπημένα του πρόσωπα (κινητά, e-mail, Skype κ.ο.κ.). Η συχνή επικοινωνία βοηθάει στο να απαλύνονται τα δυσφορικά συναισθήματα που προκύπτουν όταν φύγει το παιδί από το σπίτι. Επομένως, σιγουρευόμαστε από πριν ότι έχουμε στήσει τις συνθήκες για να μπορούμε να επικοινωνούμε εύκολα.
Ιδιαίτερα βοηθητικό επίσης είναι να εστιάζουμε στην θετική πλευρά: Αντί να αντιμετωπίζουμε τη φυγή του παιδιού σαν κάτι καταστροφικό, μπορούμε να το δούμε ως μια θετική εξέλιξη τόσο για εκείνο, εφόσον προχωράει στη ζωή του, όσο και για εμάς. Έχοντας περισσότερο χρόνο στη διάθεσή μας, μας δίνεται η ευκαιρία να ασχοληθούμε με τον εαυτό μας, να ξαναπιάσουμε για παράδειγμα παλιά χόμπυ, να δώσουμε βάση στις φιλίες, στο γάμο μας κ.ο.κ. Επιπλέον, όσο πιο απασχολημένοι είμαστε, τόσο πιο ανώδυνα περνάμε τη δύσκολη περίοδο προσαρμογής στη νέα πραγματικότητα.
Τέλος, είναι πολύ σημαντικό, εάν έχει περάσει κάποιο διάστημα από όταν έφυγε το παιδί και εμείς συνεχίζουμε να δυσκολευόμαστε, να μην ντραπούμε να αναζητήσουμε υποστήριξη, είτε από φιλικά πρόσωπα, είτε από κάποιον επαγγελματία ψυχικής υγείας.
Μυρτώ Κογεβίνα
Ψυχολόγος-Ψυχοθεραπεύτρια
MSc University of Surrey, BA University of Oxford
[email protected]
