Ταξίδι στην Ιορδανία

Γράφει ο Ιωάννης Ξηρός

Πολιτιστικό ταξίδι στην Ιορδανία με το ταξιδιωτικό Γραφείο Πυραμίς πραγματοποίησε από 28 Οκτ. μέχρι 2 Νοεμ.ο γράφων,μέλος του ΣΠΟΡΤ και του ΕΟΣ Αχαρνών,ταξιδευτής του κόσμου.

Η Ιορδανία,κράτος της Μέσης Ανατολής με 98.000 τετρ.χλμ. και με μοναδική έξοδο στην Ερυθρά Θάλασσα το λιμάνι της Άκαμπα,αποτελεί στην ταραγμένη αυτή περιοχή πόλος σταθερότητος και ασφάλειας.Η Ιορδανία,μαζί με το Ομάν και το Μαρόκο αποτελούν τις πλέον σταθερές χώρες του αραβικού κόσμου,κατά την γνώμη του γράφοντος πρώτον διότι οι γείτονες τους και οι ισχυροί της Γης επιθυμούν αυτό και δεύτερον διότι δεν είχαν ποτέ τυραννικά καθεστώτα.Ιδιαίτερα στην Ιορδανία η πίστις στον θεσμό της βασιλείας προσομοιάζει αυτή των Άγγλων προς την δική τους.Το χασεμιτικό βασίλειο της Ιορδανίας προήλθε από τον διαμοιρασμό των αραβικών χωρών το 1921 με την κατάρρευση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας,οπότε ο βασιλιάς Σαούντ,ηγέτης της αραβικής αντιτουρκικής εξέγερσης και σύμμαχος της Βρετανίας,κληροδότησε την Σαουδική Αραβία,το Ομάν,την Υεμένη και την κατά 30% χριστιανική τότε Ιορδανία στους 4 υιούς του με τα σημερινά τους σύνορα.

Ο ιορδανικός λαός δεν μας φάνηκε καθόλου στερημένος,παρά το γεγονός οτι ο μέσος μισθός δεν είναι πάνω από 400 ευρώ και η ίδια η χώρα είναι κυρίως ερημική ή ημιερημική.Η γεωργία,ο τουρισμός και τα φωσφορικά άλατα αποτελούν την βάσιν της οικονομίας τους.Μη όντας εξαθλιωμένος ο λαός και με μια δυναστεία που του επιστρέφει τον φόρο που λαμβάνει κάνοντας αγαθοεργίες και κτίζοντας έργα υποδομής(η παλαιστινιακής καταγωγής και ευειδής βασίλισσα Ράνια πρωτοστατεί σ’αυτά) δεν έχει λόγο εξέγερσης,ούτε παρασύρεται από τζιχαντιστές.Η νομοθεσία γίνεται από Βουλή 130 βουλευτών με τετραετή θητεία,οι οποίοι κατέρχονται στις εκλογές ως άτομα ,καθόσον στην Ιορδανία δεν υπάρχουν κόμματα.Οι νόμοι υπόκεινται στην έγκριση του βασιλιά,ο οποίος μπορεί να διαλύσει την Βουλή όποτε κρίνει οτι η τελευταία δεν είναι πια αρεστή στον λαό και δεν τον βοηθά στα προβλήματά του.Υπόψιν εδώ οτι καθήκον των βουλευτών,εκτός από την νομοθεσία είναι η εξυπηρέτησις των εκλογέων σε κάθε πρόβλημα με το κεντρικό κράτος και η εξεύρεσις εργασίας.Η ιατροφαρμακευτική περίθαλψις παρέχεται δωρεάν,πλην όμως η εκπαίδευσις,αν και υποχρεωτική μέχρι τα 18 πληρώνεται με δίδακτρα από το Δημοτικό μέχρι το Πανεπιστήμιο στα ιδιωτικά και στα δημόσια σχολεία με κάποιες εκπτώσεις για τους πολύ πτωχούς και με μόνες εξαιρέσεις του κανόνος τα παιδιά των εκπαιδευτικών και των στρατιωτικών.Υπόψιν εδώ οτι ο στρατός τους είναι επαγγελματικός,άνευ υποχρεωτικής θητείας και όπως είδαμε οι ίδιοι τα σύνορα φυλάσσονται από κοινού με τους Ισραηλινούς με αγαστή συνεργασία,πράγμα που αποδεικνύει οτι αν και η Ιορδανία,τηρώντας τα προσχήματα δεν αναγνωρίζει το κράτος του Ισραήλ,εν τούτοις ο σοφός αποθανών το 1999 βασιλιάς Χουσε’ί’ν δημιούργησε μια στρατηγική σχέση μαζί του,γνωρίζοντας οτι από αυτήν και όχι από τους φανατισμούς άλλων Αράβων ηγετών εξαρτάται η επιβίωσις του πτωχού βασιλείου του.

Αρχή ταξιδίου η μεγάλη πρωτεύουσα Αμάν.Πόλις αναφερόμενη στην Βίβλο,κατοικούμενη από 9.000 ετών υπό την αρχική ονομασία Ραμπάτ Αμούν,το Αμάν επί της ελληνικής δυναστείας των Σελευκιδών,επιγόνων του Μ.Αλέξανδρου μετονομάστηκε σε Φιλαδέλφεια,εποικίστηκε με πολλούς Έλληνες και αποτέλεσε πόλιν της ελληνικής Δεκαπόλεως από την Δαμασκό μέχρι το Ιράκ(τότε Μεσοποταμία) από τον 4ο αιώνα π.Χ. μέχρι την αραβική κατάκτηση τον 7ο αιώνα μ.Χ.,οπότε οι Ελληνες της Δεκαπόλεως ηττημένοι εξεδιώχθησαν,η περιοχή αραβοποιήθηκε και εξισλαμίστηκε και η η Ιστορία του έθνους μας σταμάτησε να εφάπτεται με εκείνη των Ιορδανών,οι οποίοι πέρασαν στο Χαλιφάτο των Ομευαδών της Δαμασκού.

Η Ιστορία όμως δεν σβήνει τα ίχνη της.Η Γέρασα,πόλις ελληνική,ιδρυθείσα από τον ίδιο τον Μ.Αλέξανδρο για να στεγάσει εκεί βετεράνους του(η ονομασία προέρχεται από την λέξιν γήρας) είναι ακόμη ένας καλοδιατηρημένος αρχαιολογικός χώρος,από τους σημαντικότερους της Μ.Ανατολής με τεχνοτροπία καθαρώς αρχαιοελληνική.Οι Ρωμαίοι κατέβαλαν πολλά χρήματα για την επέκταση της πόλεως και τον εμπλουτισμό της με ναούς,κιονοστοιχίες και αψίδες,πλην όμως όλοι οι Ιορδανοί αρχαιολόγοι ανα γνωρίζουν οτι οι αρχιτέκτονες και οι μηχανικοί ήταν Έλληνες και οι εργάτες ντόπιοι μισθωτοί ή δούλοι.Οι ίδιοι οι Σελευκίδες ίδρυσαν πολλές ελληνοπρεπείς  και ελληνόφωνες πόλεις,όπως την Απάμεια,την Αντιόχεια,την Σελεύκεια,πόλεις ακόμη μεγάλες και ακμάζουσες,οι οποίες κάποτε έφεραν το ελληνικό φως στην Ασία.Οι Ρωμαίοι κληρονόμησαν τα ελληνιστικά βασίλεια της Ανατολής με κανονικές διαθήκες των τελευταίων Ελλήνων βασιλέων,οι οποίοι εξαντλημένοι από τους μεταξύ τους πολέμους(αιώνια ελληνική κατάρα από την εποχή του Αγαμέμνονα) και μη μπορώντας να αντιμετωπίσουν τον αυξανόμενο περσικό κίνδυνο της δυναστείας των Σασανιδών,κληροδότησαν το 63 π.Χ. την κληρονομιά του Μεγαλέξανδρου στην μόνη αξιόπιστη δυτική δύναμη της εποχής,την Ρώμη.Κληροδότησαν επίσης τον πολιτισμό τους.Οι Ρωμαίοι ουδέποτε επέβαλαν στην ρωμα’ι’κή Ανατολή την γλώσσα τους.Από το 330 π.Χ. μέχρι την αραβική κατάκτηση η ελληνική ήταν η κοινή γλώσσα της περιοχής και ουδείς μπορούσε να προοδεύσει στην ζωή αν δεν γνώριζε ελληνικά.Αυτό φαίνεται ακόμη και στον κατεξοχήν σπουδαίο αρχαιολογικό χώρο της Ιορδανίας,την πασίγνωστη Πέτρα.Οι Ναβαταίοι,σημιτικό φύλο ελθόν από την αραβική χερσόνησο ήκμασαν από τον 1ο π.Χ. αιώνα μέχρι το 106 μ.Χ. ως έμποροι ελέγχοντας τον δρόμο εμπορίου από την Αίγυπτο μέχρι την Μ.Ασία.Ο Αυτοκράτωρ Τρα’ι’ανός όμως όταν άλλαξε τον ρουν του εμπορίου βορειότερα ευνοώντας την Παλμύρα της Συρίας καταδίκασε τους Ναβαταίους σε μαρασμό.Πρόλαβαν όμως να δημιουργήσουν έναν σπουδαίο πολιτισμό στην κυριότερη εμπορική οδό τους,η οποία πήρε το ελληνικό όνομα Πέτρα.Οι σκαλιστοί τάφοι των Ναβαταίων είναι θαυμαστοί τόσο για τον χρόνο που χρειάστηκε για την κατασκευή τους,όσο για την τέχνη τους,η οποία ήταν -τι άλλο-ελληνική.Οι σκαλιστοί τάφοι της Πέτρας,η οποία είναι ο τρίτος σπουδαιότερος αρχαιολογικός χώρος της Μέσης Ανατολής μετά τις Πυραμίδες και την Παλμύρα έχουν ελληνοπρεπείς μετώπες και κίονες κορινθιακού ρυθμού με αγάλματα Νικών και ελάχιστες παραστάσεις θυμίζουν Ανατολή.Οι επιγραφές είναι στα ελληνικά,την κοινή γλώσσα των μορφωμένων της εποχής.Εκατοντάδες χιλιάδες τουριστών επισκέπτονται την Πέτρα κάθε χρόνο,την οποία κατά την αρχαιότητα πολλοί Έλληνες βασιλείς και Ρωμαίοι αυτοκράτορες κόσμησαν με θέατρα και ναούς,απομεινάρια ενός κόσμου που όμως αποτελεί ακόμη και σήμερα το καμάρι της Ιορδανίας και σήμα κατατεθέν της.

  Η έρημος όμως περιέχει και κάστρα μεσαιωνικά μοναδικής αρχιτεκτονικής και λειτουργικότητος.Το κάστρο Ατζλούν,έργο του σουλτάνου Σαλαντίν της αιγυπτιακής δυναστείας των Αγιουβιδών προκαλεί πάντα εντύπωση στον επισκέπτη.Η ταραγμένη περίοδος των Σταυροφοριών(1100-1300) ανέτρεψε ισορροπίες και νοοτροπίες στην Μ.Ανατολή.Ο Σαλαντίν,εθνικός ήρως όλου του μουσουλμανικού  κόσμου κατάφερε να ανακτήσει την Ιερουσαλήμ από τους Σταυροφόρους χωρίς να χύσει το αίμα των χριστιανών αμάχων και αυτό τον καθιστά μια από τις ευγενέστερες προσωπικότητες του Μεσαίωνα και όχι μόνον.

Η Ιορδανία είναι κατεξοχήν βιβλική περιοχή με έντονα τα σημάδια και τα μνημεία όλων των μονοθε’ι’στικών θρησκειών.Ανεβήκαμε οδικώς στο όρος Νέμπο,όπου κατά την παράδοση ο Μωυσής,ηγέτης και απελευθερωτής των Εβραίων αντίκρυσε την Γη της Επαγγελίας(ισραηλινή πεδιάδα πέραν του Ιορδάνη) χωρίς να αξιωθεί να την πατήσει ποτέ.Εκεί οι Φραγκισκανοί μοναχοί έχουν αναγείρει περικαλλή ναό.Υπάρχουν πολλές εκκλησίες περί τον Ιορδάνη.Είναι ιστορικώς εξακριβωμένο οτι ο Χριστός εβαπτίσθη στην ιορδανική πλευρά του Ιορδάνη και όχι στην παλαιστινιακή.Εκεί,στο μέρος του ποταμού που ονομάζεται από τους απανταχού χριστιανούς Βαπτιστήριο,το Ίδρυμα Νιάρχου ίδρυσε ωραιότατο ορθόδοξο ναό το 2004,αφιερωμένο στον Άγιο Γεώργιο.

 Στην Μάνταμπα επίσης σε βυζαντινό ναό υπάρχει ψηφιδωτός χάρτης,ο οποίος με κέντρο την Ιερουσαλήμ περιέχει όλα τα ιερά προσκυνήματα του πρώτου Χριστιανισμού από την Αίγυπτο μέχρι την Ιορδανία και Παλαιστίνη.

Από τα καλύτερα σημεία του ταξιδιού ήταν η διαδρομή με τζιπ στο φαράγγι του Ουάντι Ραμ,από το οποίο αρχίζει η μεγάλη έρημος της αραβικής χερσονήσου.Το Ουάντι Ραμ είναι συνδεδεμένο με την αραβική εξέγερση κατά των Τούρκων το 1916,καθότι εκεί ήταν η βάσις του Άγγλου αξιωματικού Λώρενς Τσάπμαν,ο οποίος έμεινε γνωστός στην αραβική Ιστορία ως Λώρενς της Αραβίας.Αραβομαθής και απεσταλμένος εκπρόσωπος του βρετανικού στρατού ο Λώρενς,κατάφερε να ενώσει τους Αραβες,πράγμα δυσκολώτατον,δεδομένου του χαρακτήρα τους εναντίον των Οθωμανών και θεωρείται,αν και ξένος ως ο πρώτος κήρυκας του παναραβισμού,διότι ήθελε ένα ενιαίο αραβικό κράτος μετά την απελευθέρωση.Αυτό όμως ερχόταν σε αντίθεση όχι μόνον με τα συμφέροντα των δυτικών Δυνάμεων,νικητών του Α’ Παγκ.Πολέμου,αλλά και με τα συμφέροντα και επιδιώξεις των αραβικών ελίτ της εποχής και ιδιαιτέρως του βασιλιά Σαούντ,ο οποίος αφού φρόντισε για την ανάκληση του Λώρενς στην Αγγλία,διαμοίρασε τα εδάφη στους 4 γιούς του,σχηματίζοντας τα σημερινά αραβικά κράτη.

Το ταξίδι έκλεισε με ένα κολύμπι στην Νεκρά Θάλασσα,η οποία είναι τόσο αλμυρή που ουδείς ζων οργανισμός ζει μέσα της.Μόνον με την πλάτη μπορεί κανείς να κολυμπήσει εκεί και μόνο για 10-15 λεπτά καί εννοείται πολύ κοντά στην ακτή.Η αργιλώδης λάσπη όμως κάνει πολύ καλό σε κάθε δερματική πάθηση.

Το ταξίδι τελείωσε με τις καλύτερες εντυπώσεις τόσο για την βιβλική γη της Ιορδανίας,όσο και για τους ίδιους τους Ιορδανούς που έχοντας υπόψιν την κοινή μας Ιστορία πολύ μας τιμούν και μας αγαπούν.Είναι καλόν για όσους έχουν την διάθεση να τιμήσουν τον εξαιρετικό και φιλικό αυτόν λαό με μια επίσκεψη,πράγμα που ο γράφων συνιστά.