Αποφρακτική άπνοια ύπνου (ΑΑΥ) είναι η διαταραχή της αναπνοής στη διάρκεια του ύπνου, που χαρακτηρίζεται είτε από παρατεταμένη μερική απόφραξη των ανωτέρων αεροφόρων οδών ή και από διαλείπουσα πλήρη απόφραξη, με αποτέλεσμα τη διακοπή του φυσιολογικού αερισμού και συνέπεια τη διαταραχή του φυσιολογικού ύπνου.
Στα συμπτώματα, σύμφωνα με τον Αναστάσιο Δ. Χατζή, παιδίατρο- εντατικολόγο ( paidiatriki.gr) συμπεριλαμβάνονται το νυκτερινό ροχαλητό (συνοδευόμενο συνήθως από διαλείπουσα παύση της αναπνοής ή μυκηθμούς ή σπάνια σπασμωδική αναπνοή), άστατο ύπνο και πολλαπλές επιπτώσεις στην καθημερινή συμπεριφορά. Ημερήσια υπνηλία μπορεί να συνυπάρχει αν και είναι πιο συχνή στους ενήλικες.
Οι πιο συχνές επιπλοκές της αποφρακτικής άπνοιας ύπνου είναι οι νευρογνωσιακές διαταραχές και οι διαταραχές της συμπεριφοράς, η στασιμότητα βάρους και η πνευμονική καρδία στις πολύ σοβαρές περιπτώσεις. Στα κύρια αίτια της αποφρακτικής άπνοιας ύπνου συγκαταλέγονται η υπερτροφία αμυγδαλών και αδενοειδών εκβλαστήσεων, η παχυσαρκία, οι κρανιοπροσωπικές δυσοστώσεις και οι νευρομυίκες παθήσεις.
Η αποφρακτική άπνοια ύπνου θα πρέπει διαχωριστεί από το πρωτοπαθές ροχαλητό (ΠΡ), που ορίζεται ως θορυβώδης αναπνοής χωρίς απόφραξη ή συχνές αφυπνίσεις ή διαταραχή της ανταλλαγής των αερίων. Όμως η διάκριση ανάμεσα στο ΠΡ και την ΑΑΥ είναι δυσχερής, γι’ αυτό και δεν έχει μελετηθεί επαρκώς ως αυτόνομη οντότητα.
Η ΑΑΥ συμβαίνει σ’ όλες τις ηλικίες, από τα νεογνά μέχρι την εφηβεία. Πιστεύεται ότι είναι πιο συχνή στην προσχολική ηλικία λόγω του μέγιστου μεγέθους των αμυγδαλών και των αδενοειδών εκβλαστήσεων σε σχέση και με τις διαστάσεις των ανωτέρων αεροφόρων οδών σε αυτήν την ηλικία.
Όμως στην πραγματικότητα η κατανομή είναι ίδια για όλες τις ηλικίες, περίπου 2%. Αντίθετα το πρωτοπαθές ροχαλητό είναι λίγο πιο συχνό, περίπου 3%.
Ποιες είναι οι κυριότερες επιπλοκές της αποφρακτικής άπνοιας ύπνου
Η ΑΑΥ, εφ’ όσον δεν αντιμετωπιστεί, μπορεί να έχει ως συνέπεια σοβαρές επιπλοκές, όπως στασιμότητα βάρους, πνευμονική καρδία και ψυχοκινητική καθυστέρηση. Οι επιπλοκές αυτές πλέον δεν παρατηρούνται λόγω έγκαιρής διάγνωσης και άμεσης αντιμετώπισης. Ασυμπτωματική πνευμονική ή συστηματική υπέρταση ακόμη παρατηρείται σε καθυστερημένη αντιμετώπιση. Τα παιδιά με ΑΑΥ έχουν μεγάλη πιθανότητα να παρουσιάσουν νευρογνωσιακά προβλήματα, όπως μαθησιακές δυσκολίες, διαταραχές συμπεριφοράς και ελαττωμένη προσοχή σε συνδυασμό με υπερκινητικότητα. Σε ακραίες καταστάσεις έχουν ακόμη περιγραφεί και παιδιά με οξεία καρδιοαναπνευστική ανεπάρκεια (οξύ πνευμονικό οίδημα), που αν δεν αντιμετωπιστεί δραστικά μπορεί να οδηγήσει ακόμη και στο θάνατο.
Πώς διαγιγνώσκεται η αποφρακτική άπνοια ύπνου
Η διάγνωση της ΑΑΥ βασίζεται στο ιστορικό και την κλινική εξέταση, την οπτικοακουστική καταγραφή, την σφυγμική οξυμετρία και την πολύ-υπνογραφία (μελέτη της αναπνοής στη διάρκεια του ύπνου).
Με τη διάγνωση επιδιώκεται ο εντοπισμός των ασθενών με υψηλό κίνδυνο για επιπλοκές, η αποφυγή άσκοπων επεμβάσεων και ο εντοπισμός ασθενών που μπορεί να παρουσιάσουν επιπλοκές μετά την αμυγδαλεκτομή και την αδενοτομή.
