Γράφει ο Ιωάννης Ξηρός
Ορειβατική αποστολή στα Ινδικά Ιμαλάια πραγματοποίησε από 13 έως 28 Αυγ, 2016 ο Ορειβατικός Σύλλογος Φυλής Αττικής.Σ΄αυτήν έλαβε μέρος και ο γράφων,μέλος του ΣΠΟΡΤ και του Συλλόγου Δρομέων Τρικάλων,τρικαλινός αλπινιστής και ταξιδευτής του κόσμου.
Η ομάδα των 26 ατόμων άρχισε το ταξίδι από το Δελχί,πρωτεύουσα της Ινδίας από την εποχή της βρετανικής αποικιοκρατίας(1847-1947),μεγαλούπολη 22 εκατ. κατοίκων που συνδυάζει μεγάλη φτώχεια για πολλούς και μεγάλο για κάποιους λίγους πλούτο.Το Δελχί,πολύβουο,ζεστό και υγρό συγκεντρώνει όλες τις κουλτούρες και τις θρησκείες της Ινδίας.Ο Ινδουισμός,οι Σιχ,ο Βουδισμός,το Ισλάμ και η ίδια η ινδική Ιστορία διαθέτουν εδώ κάποια από τα μεγαλύτερα μνημεία τους,όπως το τζαμί Τζάμα,κτισμένο από τον Μογγόλο Χαν Τζαχάν το 1650,το Κόκκινο Φρούριο και το Ραζ Γκατ,τόπο αποτέφρωσης του πατέρα της ινδικής ανεξαρτησίας Μαχάτμα Γκάντι.Αξιοσημείωτος είναι και ο Ναός του Λωτού,ίδρυμα μιας θρησκείας που αποδέχεται και προσπαθεί να συνδυάσει όλες τις γνωστές θρησκείες(ο λωτός είναι ιερό άνθος σ’όλη την Ανατολή,διότι συμβολίζει την αγνότητα,καθότι ανθίζει σε βαλτώδη μη καθαρά νερά). Το Δελχί με τις ιερές για τους ινδουιστές αγελάδες του να περιφέρονται ανενόχλητες στους δρόμους και την απίστευτη φτώχεια ανθρώπων επαιτών και αστέγων να περνούν την ημέρα τους εξαπλωμένοι κάτω από γέφυρες ή και καταγής στον δρόμο,το Δελχί με τα μνημεία του και τους αρχαιολογικούς χώρους του μαζί με την ιστορία που έχει πίσω του δεν αφήνει κανέναν επισκέπτη αδιάφορο.Όλοι οι επισκέπτες ξεκινούν την ξενάγηση από τα ερείπια των ανακτόρων και φρουρίων του 11ου αιώνα,όλα από κόκκινη πέτρα,κατασκευές των μουσουλμάνων Αφγανών κατακτητών της δυναστείας των Σόρδι,οι οποίοι είχαν τους Ινδούς για εργάτες,στην ανώτερη τάξη ήταν οι Αφγανοί κυβερνήτες και πολεμιστές βεβαίως και ανάμεσα υπήρχαν Πέρσες μορφωμένοι γραφείς και αρχιτέκτονες,οι απόγονοι των οποίων ακόμη διατηρούν την τέχνη των προγόνων τους και συντηρούν τα μνημεία αμειβόμενοι από το ινδικό κράτος.
Αφήσαμε το Δελχί την 15|8 και προσγειωθήκαμε στο Λεχ,πρωτεύουσα της περιφέρειας Λαντάκ,τμήματος του κρατιδίου Τζάμου-Κασμίρ στο βόρειο άκρο της Ινδίας,κατοικούμενου κατά 40% από ινδουιστές και κατά 60% από μουσουλμάνους,περιοχή με έντονη στρατιωτική παρουσία.Το Τζάμου-Κασμίρ ενώθηκε με την υπόλοιπη Ινδία το 1947,με απόφαση του ινδουιστή κυβερνήτη του,χωρίς να ερωτήσει τον λαό,ο οποίος φυσικά ως επί το πλείστον μουσουλμανικός θα επέλεγε την ένωση με το Πακιστάν,κράτος ιδρυθέν επίσης το 1947 με την αποχώρηση των Βρετανών.Αποτέλεσμα είναι η συνεχής διένεξη για την κατοχή του με τα πυρά και τα συνοριακά επεισόδια να συνεχίζονται.Το ίδιο το Λεχ και όλο το Λαντάκ είναι περιοχή εθνολογικώς ξεχωριστή και βουδιστική με επίσης ενδιαφέρουσα ιστορία,καθότι οι προηγούμενοι βασιλείς του φρόντισαν να το προικίσουν με εξαιρετικής αρχιτεκτονικής και θρησκευτικής σημασίας παλάτια και ναούς αφιερωμένους στον Βούδα,τα οποία με σεβασμό επισκεφθήκαμε(σημειωτέον οτι οι απόγονοι του τελευταίου βασιλιά του Λαντάκ ακόμη ζουν εκεί σε ένα τμήμα των παλαιών ανακτόρων και σημερινού μουσείου,συντηρούμενοι από τα κτήματά τους).
Η αποστολή των 16 ορειβατών(αφού η πεζοπορική ομάδα ανεχώρησε για το δικό της οδοιπορικό) ήταν η ανάβαση στο όρος Στοκ Κάνγκρι,το οποίο με τα 6.153 μέτρα του είναι από τα υψηλότερα του Λαντάκ,διάσημο και με καλή επιμελητεία από τους ντόπιους οδηγούς βουνού.Ο στόχος απαιτεί ανηφορική πορεία 5 ημερών,διανυκτέρευση σε κατασκηνώσεις,μεταφορά των εφοδίων με ίππους και ημιόνους και τελική νυκτερινή ανάβαση 13-14 ωρών την 6η ημέρα.Η πορεία των 16 άρχισε την 17|8 .Η διαδρομή μέχρι την έναρξη της πορείας περνά από την συμβολή των ποταμών Ινδού και Ζάνσκαρ και το πέρασμα στην άλλη όχθη έγινε με εντυπωσιακό τρόπο ,δηλαδή με αιωρούμενο άνω του ποταμού κλωβό.Οι θερμοκρασίες κατά τις πρώτες 4 ημέρες ήταν σταθερά άνω των 30 βαθμών,αν και κινούμασταν πάνω από τα 3.200μ.(υψόμετρο έναρξης πορείας).Τα Ιμαλάια είναι τα ψηλότερα βουνά του κόσμου και οι κορυφές τους σε ύψος είναι από 3.000 έως 8.900μ.Από τα 6.500μ. και άνω το χιόνι και ο πάγος είναι σταθερά,ενώ στα χαμηλότερα υψόμετρα είναι ορεινή στέπα με στοιχειώδη βλάστηση άνευ δένδρων και ανάμεσα στα βουνά αναπτύσσονται τεράστια φαράγγια με χειμάρρους που τροφοδοτούν τα μεγάλα ποτάμια της Ινδίας.Η πενθήμερη πορεία μας μέχρι την κατασκήνωση βάσης ήταν από υψόμετρο 3.200μ. έως 5.000μ. και είχε πολλές υψομετρικές διαφορές ,απαραίτητες για τον εγκλιματισμό μας.Η λεπτομερής περιγραφή θα ήταν κουραστική,γι’αυτό περιορίζομαι να αναφέρω οτι σε τέτοια ύψη βλέπει κανείς πολλές εναλλαγές τοπίων,βουνά ξερά αλλά μεγαλόπρεπα,γεωλογικούς σχηματισμούς διάφορους και σκόνη σαν πούδρα σε κάθε βήμα,σκόνη που εισχωρεί παντού,στις μπότες,στις σκηνές,στους πνεύμονες.Όλο το μεγαλείο της φύσης είναι στα Ιμαλάια,κανένα τοπίο στον κόσμο δεν μπορεί να συγκριθεί με αυτά.Είχαμε επίσης την ευκαιρία να δούμε από κοντά τον τρόπο ζωής των κατοίκων των βουνών,έναν τρόπο στωικό και λιτό,απόλυτα προσηλωμένο στην θρησκεία της ειρήνης και της συμπόνοιας,όπως είναι ο βουδισμός και με καλλιέργειες στοιχειώδεις(καλλιεργούν κάποια λουλούδια από τα οποία εξάγουν ένα είδος λαδιού και κάποια δημητριακά) και εκτροφή βοοειδών.Τα ξύλα τους τα μεταφέρουν από πολύ μακρυά.Ο γράφων αποτίει φόρο τιμής στα υποζύγια,σ’αυτά τα δυστυχισμένα ζώα που καθόλη την ζωή τους ανεβοκατεβαίνουν αυτά τα σκληρά βουνά μεταφέροντα τα εφόδια των δυτικών με την κόπωση εμφανή σε κάθε ανηφορικό τους βήμα.Τα υψόμετρα των 5 κατασκηνώσεών μας πριν την κατασκήνωση βάσης ήταν αντιστοίχως 3.400μ.,3.800μ.,4.150μ. και 4.700μ. πριν την κατασκήνωση βάσης στα 5.000μ. στην οποία επιτέλους φθάσαμε την 22|8.
Οι μεγάλες κορυφές ανεβαίνονται πάντα νύχτα.Η ομάδα αφού αναπαύθηκε όλο το απόγευμα της 22|8 ετοιμάστηκε για την κορυφή την 23.30 της 22 Αυγ.Δυστυχώς όμως δεν ανέβηκαν όλοι.Τρεις εγκατέλειψαν στα 5.300μ.Ο γράφων την 5η πρωινή και σε υψόμετρο 5.800μ. αναγκάστηκε να εγκαταλείψει την προσπάθεια λόγω υπερεξάντλησης.Είχαν προηγηθεί οι αποστολές στα Λευκά Όρη και στα Πυρηναία και οι αντοχές μου έφτασαν στα όριά τους με αποκλειστική ευθύνη μου.Οι καριέρες των μεγάλων ορειβατών σηματοδοτούνται συνήθως από μια αξιοπρεπή ήττα.Αυτή σηματοδοτεί το όριό τους και την αρχή της υποχωρήσεως.Ο γράφων απέτυχε να κάνει την τρίτη εξάρα του στην έβδομη -και μάλλον τελευταία τέτοιου είδους αποστολή του-και αποχαιρέτησε για τρίτη φορά τα Ιμαλάια,ίσως οριστικά.Είναι σειρά άλλων νεοτέρων να πάρουν την θέση μας.Κατά τα άλλα η 12|μελής ομάδα έφθασε στην κορυφή των 6.153μ. την 7.20π.μ. και επέστρεψε το μεσημέρι στην κατασκήνωση ,την οποία εγκαταλείψαμε την επόμενη ημέρα για το Λεχ.
Στην Άγκρα,όπου συνεχίσαμε το ταξίδι μας επισκεφθήκαμε το κάστρο του Φατεχπούρ,έργο επίσης Μογγόλων βασιλέων και το περίφημο Ταζ Μαχάλ,περίλαμπρο μαρμάρινο μαυσωλείο του 1648 όπου αναπαύονται ο αυτοκράτωρ Τζαχάν Χαν και η αγαπημένη σύζυγος Μουμτάζ Μαχάλ με την οποία έκανε 14 παιδιά.,όλα αυτά μνημεία προστατευμένα από την Ουνέσκο.
Η Ινδία έχει μεγάλη ιστορία και πολλές κουλτούρες.Το πρώτο μεγάλο βορειοινδικό κράτος ήταν η αυτοκρατορία των Χαραπάν την 4η χιλιετία π.Χ.Τον 4ο αιώναπ.Χ. άκμασε η αυτοκρατορία των Μόριαν,πάλι στο κέντρο και στον βορρά,ενώ στον νότο υπήρχαν πολλά μικρά ινδουιστικά κράτη.Μεγάλοι ηγέτες των Μόριαν ήταν ο Τσάντρα Γκούπτα,ο Σανδράκοτος των Αρχαίων Ελλήνων,ο οποίος το 271π.Χ. το πρώτο που έκανε ήταν να πετάξει έξω από την ΒΔ Ινδία και Πακιστάν τα απομεινάρια των Ελλήνων κατακτητών και ο εγγονός του Ασόκα,ο οποίος πρώτος συνέλαβε την έννοια της παγκόσμιας ειρήνης και των παγκοσμίων κανόνων δικαίου.Για αιώνες το Ινδοστάν περιελάμβανε την βόρειο-κεντρική Ινδία και τα σημερινά Πακιστάν και Μπαγκλαντές με κοινή γλώσσα τα ουρντού και θρησκεία τον ινδουισμό.Τον 7ο αιώνα οι Άραβες κατέκτησαν το Ινδοστάν,χωρίς να επιβάλουν το Ισλάμ λόγω του τεράστιου πληθυσμού και ο λαός έμεινε κυρίως ινδουιστικός.Τον 11ο αιώνα Αφγανοί μουσουλμάνοι κατακτητές κατέλαβαν την χώρα μέχρι τον 16ο αιώνα(1517)οπότε αντικαταστάθηκαν από Μογγόλους κατακτητές υπό τον απόγονο του Τσεγκίς Χαν, Μπαμπούρ Χαν,οι οποίοι επέλεξαν το Ισλάμ ως θρησκεία τους.Για αιώνες η Μητέρα Ινδία είχε τα παιδιά της υποτελή και υπηκόους τρίτης κατηγορίας,πλην όμως ο όγκος της Ινδίας,ο οποίος τραβούσε όλους τους κατακτητές ,μπορούσε και να τους ενσωματώσει.Η νότια Ινδία παρέμεινε ανέπαφη και μόνον οι Πορτογάλοι την ανακάλυψαν τον 16ο αιώνα και ίδρυσαν εκεί αποικίες.Το ίδιο το μογγολικό Ινδοστάν μαζί με την σι’ι’τική Περσία και την Οθωμανική Τουρκία παρέμειναν για τρεις και πλέον αιώνες οι τρεις γίγαντες του μουσουλμανικού κόσμου,πέριξ των οποίων περιεφέροντο πολλά μικρά δορυφορικά κράτη.Η μογγολική κυριαρχία έληξε το 1847 με την έλευση των Βρετανών,οι οποίοι ήταν οι πρώτοι ξένοι οι οποίοι ενοποίησαν την ινδική υποήπειρο(αυτό τους το χρωστούν οι Ινδοί),έφεραν νέους σύγχρονους θεσμούς,όπως η διοίκηση δυτικού τύπου,κατασκεύσασαν μεγάλα έργα και κατήργησαν φρικτούς θεσμούς,όπως την πυρπόληση ζώσης χήρας με τον θάνατο του συζύγου της.Η βρετανική κυριαρχία έληξε με την μη-βίαιη-αντίσταση του Γκάντι το 1947,οπότε δημιουργήθηκαν 3 κράτη με βάση την κυριαρχούσα στο καθένα θρησκεία.Παρόλα αυτά η εχθρότητα του ισλαμικού Πακιστάν εναντίον της Μητέρας Ινδίας είναι απροκάλυπτη και γεννά ακόμη τρομοκρατία.
Ο γράφων επισκέφθηκε(δυστυχώς μόνο αυτός)το εθνικό μουσείο της Ινδίας στο Δελχί,όπου θαύμασε την εξαιρετική και μακραίωνη θρησκευτική τέχνη τους.Ο ινδουισμός είναι θρησκεία πολυθειστική και η μόνη από τις πανάρχαιες που επέζησε.Οι βασικοί θεοί είναι ο Βράχμα,ο Δημιουργός του κόσμου,ο οποίος ακριβώς λόγω της ιδιότητός του δεν έχει ναούς και δεν λατρεύεται.Ο Βισνού προστατεύει την Δημιουργία και ο Σίβα,ο θεός της καταστροφής,καταστρέφει το κακό και το άχρηστο και αναζωογονεί την Δημιουργία.Η έννοια της συμπόνοιας,η οποία είναι η ηθική βάση του ινδουισμού κληρονομήθηκε στον βουδισμό,ο οποίος θεωρεί τα πάθη του ανθρώπου ως την πηγή των δεινών του και θεωρεί επίσης οτι η άγνοια,το μίσος,η οργή και η απληστία είναι τα ύψιστα κακά που πρέπει να αποφεύγονται.Οι Σιχ,δημιούργημα των 10 Γκουρού αυτών πιστεύουν στον Εναν Θεό όπως εμείς συνδυάζουν όμως και στοιχεία από όλες τις θρησκείες της Ινδίας,όπως την βουδιστική συμπόνοια και την ισλαμική ελεημοσύνη και έχουν δικούς τους ναούς.Ο γράφων είδε σε μια προθήκη του μουσείου 3 πέτρινες κεφαλές που θύμιζαν αρχαίες ελληνικές φυσιογνωμίες.Σε ερώτησή μου προς μια Ινδή αρχαιολόγο με διαβεβαίωσε οτι ήταν η κεφαλή του βασιλιά Μιλίντα,ινδική ονομασία του στρατηγού Μένανδρου,ο οποίος κληρονόμησε τις ινδικές επαρχίες του Μ.Αλέξανδρου.Όμως,τόσος κόπος,τόση αιματοχυσία,τόση σπατάλη των δυνάμεων του Ελληνισμού για τρεις πέτρινες κεφαλές σ’ένα μουσείο,αναρωτιέμαι αν άξιζε τον κόπο.
Ο Ινδός οδηγός βουνού με πληροφόρησε επίσης οτι σ’ένα χωριό στο Λαντάκ,ονόματι Χάμου,ομιλούν μια ακατανόητη διάλεκτο και έχουν ευρωπαικά χαρακτηριστικά.Ακόμη και αν είναι απόγονοι της Στρατιάς,ποιό το κέρδος του έθνους από μια τόσο απομεμακρυσμένη από την εθνική βάση εκστρατεία;Ας απαντήσουν οι αρμοδιότεροι.Τελειώνοντας,εκφράζω την εκτίμηση και τον θαυμασμό μου στο μεγάλο ινδικό έθνος.Συνιστώ μια επίσκεψη στα σημαντικά μνημεία του και εύχομαι στην μεγάλη Μητέρα Ινδία ό’τι το καλύτερο.
Ιωάννης Ξηρός
ΥΓ.Συγχαρητήρια εκ μέρους μου στην τριμελή ομάδα του έτερου Τρικαλινού,του Νικ.Κρούπη,οι οποίοι κατάφεραν να ανέβουν το Στοκ Κάνγκρι από την βόρεια και δυσκολώτερη πλαγιά του.Και ψηλότερα.
