Μία από τις πιο συχνές οχλήσεις, που αισθάνεται μία γυναίκα ειδικά στην αρχή της εγκυμοσύνης είναι η ναυτία με κάποια επεισόδια εμέτου. Η κατάσταση αυτή είναι μεν ενοχλητική, αλλά αντιμετωπίζεται συνήθως χωρίς ιδιαίτερα προβλήματα.
Η συχνότητα της εμφάνισης ναυτίας με ή χωρίς επεισόδια εμέτου κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης κυμαίνεται ανάλογα με τη μελέτη μεταξύ του 50% και του 90% των κυήσεων. Υπάρχει δε η εκτίμηση πως περίπου στο 35% των εγκύων, που παρουσιάζουν ναυτίες με επεισόδια εμέτου, η ένταση των συμπτωμάτων είναι τέτοια, που να οδηγεί σε περιορισμό της κοινωνικής και επαγγελματικής δραστηριότητας.
Σε γενικές γραμμές, τα πρώτα συμπτώματα ναυτίας εμφανίζονται μεταξύ της 9ης και 10ης εβδομάδας της κύησης, χωρίς να αποκλείεται να εμφανιστούν και νωρίτερα. Συνήθως η κορύφωση των συμπτωμάτων λαμβάνει χώρα μεταξύ της 11ης και 13ης εβδομάδας, ενώ η λύση τους εντοπίζεται μεταξύ της 12ης και της 14ης εβδομάδας της κύησης. Υπάρχει όμως και ένα ποσοστό 1% με 10% των κυήσεων στις οποίες η συμπτωματολογία μπορεί να επιμείνει μέχρι και τις 20 με 22 εβδομάδες της κύησης.
Τα αίτια εμφάνισης ναυτίας κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης δεν έχουν διαλευκανθεί. Φαίνεται πως οι βίαιες ορμονικές αλλαγές, που λαμβάνουν χώρα κατά τη διάρκεια της κύησης, έχουν κάποια σχέση με την εμφάνιση ναυτίας. Υπάρχει εξάλλου η πιθανότητα η ναυτία να σχετίζεται και με την ψυχολογική κατάσταση της γυναίκας.
Εντούτοις, έχουν καταγραφεί συγκεκριμένοι παράγοντες κινδύνου, οι οποίοι αυξάνουν την πιθανότητα εμφάνισης ναυτίας κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης. Καταρχήν, η ναυτία κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης είναι συχνότερη στις πολύδυμες κυήσεις (δίδυμα, τρίδυμα, κ.λ.π.). Επίσης μια γυναίκα είναι πιο πιθανό να παρουσιάσει τέτοιου είδους συμπτωματολογία, αν αυτή έχει παρουσιασθεί σε προηγούμενη εγκυμοσύνη ή αν έχει συγγενή, η οποία κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης αντιμετώπισε αυτό το πρόβλημα. Η παχυσαρκία είναι επίσης ένας παράγων, που συνδέεται με την εμφάνιση ναυτίας κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης.
Στη διερεύνηση των αιτίων της ναυτίας κατά την κύηση λαμβάνεται υπόψη και η πιθανότητα αυτή να σχετίζεται με ημικρανίες ή με διαταραχές των ώτων, που μπορούν να προκαλέσουν ιλίγγους.
Η συμπτωματολογία θεωρείται ελαφράς μορφής, όταν η ναυτία υφίσταται για όχι περισσότερο από μία ώρα ημερησίως, ενώ τα επεισόδια εμέτου δεν υπερβαίνουν τα δύο ημερησίως. Αντίθετα η βαριάς μορφής συμπτωματολογία χαρακτηρίζεται από ναυτία, η οποία διαρκεί για 6 ή περισσότερες ώρες με πέντε ή παραπάνω επεισόδια εμέτου.
Υπάρχει ένα ποσοστό περίπου 1% με 2% των κυήσεων, κατά τη διάρκεια των οποίων παρουσιάζεται ναυτία, που εμφανίζουν συμπτωματολογία ιδιαίτερα έντονη. Πρόκειται για περιπτώσεις υπερέμεσης κύησης και χαρακτηρίζονται από απώλεια άνω του 5% του σωματικού βάρους, αφυδάτωση και εργαστηριακές εξετάσεις εκτός φυσιολογικών ορίων. Στις σπάνιες αυτές περιπτώσεις χρειάζεται νοσοκομειακή περίθαλψη, ώστε να χορηγηθούν υγρά και η κατάλληλη φαρμακευτική αγωγή ενδοφλεβίως.
Ευτυχώς, οι περιπτώσεις, που απαιτούν τελικά περίθαλψη σε νοσοκομειακό περιβάλλον είναι εξαιρετικά σπάνιες. Στη συντριπτική τους πλειοψηφία τα περιστατικά αυτά αντιμετωπίζονται ικανοποιητικά εκτός νοσοκομείου. Η αντιμετώπιση περιλαμβάνει τόσο τη χορήγηση της κατάλληλης θεραπείας με αντιεμετικά φάρμακα, ασφαλή για την κύηση, αλλά και με τη χορήγηση βιταμίνης B6, όσο και την ένταξη στην καθημερινότητα συνηθειών, που μπορεί να βελτιώσουν την κατάσταση.
Καταρχήν, καλόν είναι να αφαιρεθούν από το διαιτολόγιο τροφές πλούσιες σε λιπαρά, οι οποίες είναι δύσπεπτες και υπάρχει σοβαρό ενδεχόμενο να επιβαρύνουν έτι περαιτέρω την κατάσταση. Καλόν είναι να προτιμώνται πιο εύπεπτες τροφές πλούσιες σε υδατάνθρακες και πρωτεΐνες. Επίσης η ναυτία επιδεινώνεται, όταν το στομάχι είναι άδειο, για το λόγο αυτό, αντί των τριών κυρίων γευμάτων, καλόν είναι τα γεύματα να είναι μικρά και συχνά.
Ιδιαίτερη προσοχή είναι απαραίτητο να δοθεί στην επαρκή ενυδάτωση. Φυσικά η κατανάλωση νερού δεν πρέπει να λαμβάνει χώρα μεσούντος του επεισοδίου της ναυτίας, αλλά όταν η συμπτωματολογία θα έχει κοπάσει. Μια καλή τακτική είναι η λήψη υγρών να γίνεται σε μικρές ποσότητες και συχνά.
Χρήσιμο είναι να εντοπιστούν και τυχόν οσμές και τροφές, που προκαλούν ναυτία, ώστε να αποφεύγονται.
Δεν πρέπει να υποτιμηθεί και ο ψυχολογικός παράγων στην περίπτωση εμφάνισης ναυτίας κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης. Η κατάσταση αυτή συχνά οδηγεί σε πτώση του ηθικού της εγκύου. Είναι χρήσιμο να καθησυχαστεί η κυοφορούσα και να της εξηγηθεί πως η ναυτία είναι μια συνήθης κατάσταση, η οποία καίτοι ενοχλητική, δεν θέτει σε κίνδυνο ούτε αυτήν, αλλά ούτε και το μωρό της.
Η εμφάνιση ναυτίας κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης είναι λοιπόν μία κατάσταση, που εμφανίζεται εξαιρετικά συχνά κατά τη διάρκεια του πρώτου τριμήνου και συνήθως η ίαση είναι αυτόματη με την πρόοδο της εγκυμοσύνης, ενώ, για όσο διαρκεί, υπάρχουν μέθοδοι, οι οποίες μπορούν να περιορίσουν τα συμπτώματα.
Δρ ΜΕΝΕΛΑΟΣ ΚΩΝ. ΛΥΓΝΟΣ, MSc, PhD
ΜΑΙΕΥΤΗΡ ΧΕΙΡΟΥΡΓΟΣ ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΟΣ
Master of Science University College London
Διδάκτωρ Μαιευτικής Γυναικολογίας
www.eleftheia.gr
email: [email protected]
