Μια φέτα ψωμί, μόνο καλό κάνει…

Ανακοίνωση σχετικά με την διατροφική αξία του ψωμιού, αλλά και πολλές ακόμη λεπτομέρειες για τα είδη ψωμιού, εξέδωσε σήμερα η Ένωση Καταναλωτών Βόλου και Θεσσαλίας, σε μια προσπάθεια να μπουν τα πράγματα στη θέση τους, μιας και υπάρχει σύγχυση για το αν είναι απαραίτητο στην καθημερινή μας διατροφή ή όχι, αλλά και για τα περί παχυντικής τροφής.

Στην ίδια ανακοίνωση, γίνεται παρουσίαση όχι μόνο των θρεπτικών αξιών του ψωμιού, αλλά και των διαφορετικών ειδών, ενώ υπογραμμίζεται η ανάγκη να στηρίζουν οι καταναλωτές, τους φούρνους της γειτονιάς!

Απαραίτητο το ψωμί, καθημερινά

Όπως επισημαίνεται, «το ψωμί είναι ένα από τα βασικότερα στοιχεία της διατροφής μας και βρίσκεται στη βάση της πυραμίδας της μεσογειακής διατροφής», για αυτό και είναι απαραίτητο στο καθημερινό τραπέζι και συνοδεύει όλες τις τροφές.
Στα ευεργετικά οφέλη του συμπεριλαμβάνονται:

• Οι σύνθετοι υδατάνθρακες, με κύριο το άμυλο,
• οι πρωτεΐνες φυτικής προέλευσης, (1 φέτα 30 γρ. περιέχει 15 γρ. υδατάνθρακες και 3 γρ. πρωτεΐνη) ενώ περιέχει ελάχιστα λίπη.
• Τα μέταλλα και ιχνοστοιχεία όπως σίδηρο ή ιώδιο, φώσφορο, μαγνήσιο, νάτριο, κάλιο, ασβέστιο, μαγγάνιο, χαλκό και ποτάσιο.
• Οι βιταμίνες όπως η βιταμίνη B1 ή θειαμίνη, βιταμίνη B2 ή ριβοφλαβίνη, βιταμίνη B3 ή νιασίνη, βιταμίνη B6 ή πυριδοξίνη και βιταμίνη B9 ή φυλλικό οξύ και βιταμίνη Ε.

Παράλληλα, η Ένωση υπογραμμίζει ότι για μια ισορροπημένη διατροφή, περίπου το 50-55% του συνόλου των θερμίδων πρέπει να προέρχονται από υδατάνθρακες (ψωμί, ρύζι, μακαρόνια, πατάτες), το 15% από πρωτεΐνες και το υπόλοιπο 30-35% από λίπη. Το ψωμί περιέχει υδατοδιαλυτές βιταμίνες B, τις οποίες το σώμα μας αποθηκεύει μόνο σε μικρές ποσότητες, καθώς και πολυάριθμα μέταλλα, απαραίτητα για τις βασικές λειτουργίες του οργανισμού. Για το λόγο αυτό, το ψωμί πρέπει να αποτελεί σταθερό κομμάτι της δίαιτάς μας, σε όλα τα γεύματα, από το πρωινό ως το δείπνο. Η μικρή κατανάλωση ψωμιού, αυξάνει το ποσοστό των θερμίδων που προέρχονται από τρόφιμα πλούσια σε λίπη και πρωτεΐνες.
Τα είδη ψωμιού

Στην ίδια ανακοίνωση, παρουσιάζονται και τα είδη ψωμιού, τα οποία έχουν ως εξής:

• Άσπρο ψωμί:Γίνεται από αλεύρι που περιέχει την καρδιά του σταριού (ενδοσπέρμιο).
• Μαύρο ψωμί:Παρασκευάζεται από αλεύρι που προέρχεται από το ενδοσπέρμιο και από 10%-30% πίτουρο.
• Ψωμί ολικής αλέσεως:Περιέχει το σύνολο του κόκκου του σιταριού (ενδοσπέρμιο, πίτουρο, φύτρο).
  Πολύσπορο ψωμί: Παρασκευάζεται από διάφορα είδη δημητριακών, όπως σιτάρι, σίκαλη, κριθάρι, βρώμη, καλαμπόκι, σπόρους κεχριού, παπαρούνας, ηλιόσπορου.
• Χωριάτικο ψωμί:Πρέπει να παρασκευάζεται με προζύμι και αλεύρι από σκληρό σιτάρι.
• Καλαμποκόψωμο (μπομπότα):Παρασκευάζεται από αλεύρι καλαμποκιού, έχει έντονο κίτρινο χρώμα, απαλή υφή και νόστιμη γεύση αλλά λιγότερες φυτικές ίνες και βιταμίνες από το ψωμί ολικής άλεσης.
• Ψωμί σίκαλης: Γίνεται από αλεύρι σίκαλης, το οποίο έχει υψηλή περιεκτικότητα σε φυτικές ίνες. Συστήνεται σε όλους ,ιδιαίτερα σε διαβητικά άτομα και άτομα με υψηλή χοληστερόλη.
  Ψωμί από αλεύρι Ζέας: Η Ζέα (δίκοκκο σιτάρι) ένα από τα αρχαιότερα δημητριακά γνωστά στον άνθρωπο. Η συστηματική του καλλιέργεια άρχισε να περιορίζεται σταδιακά από τις αρχές του 1900 και μετά, διότι άρχισαν να καλλιεργούνται ποικιλίες σταριού με μεγαλύτερη στρεμματική απόδοση.
  Τα θρεπτικά συστατικά του αλευριού Ζέας υπερέχουν από τα άλλα είδη αλεύρων σίτου ολικής άλεσης στο ότι περιέχουν μεγαλύτερες ποσότητες λυσίνης (αμινοξύ πρωτεϊνών) και μαγνησίου. Το αλεύρι Ζέας περιέχει βιταμίνη Α, βιταμίνες της ομάδας Β, βιταμίνες Ε και Κ. Η περιεκτικότητα σε αυτά τα συστατικά προσδίδει στη Ζέα επιπλέον ευεργετικές ιδιότητες για την υγεία (πεπτικό σύστημα, χοληστερόλη, διαβήτη). Επιπλέον έχει πολύ καλή γεύση και είναι εύπεπτο. Με την αύξηση της κατανάλωσης και της καλλιέργειας της Ζέας ελπίζουμε να μειωθούν και οι τιμές του.
• Παραδοσιακά είδη ψωμιού: Επτάζυμο, Χριστόψωμο, Άζυμο.
  Είδη ψωμιού απ’ όλο τον κόσμο: Γαλλική μπαγκέτα , Ιταλικήτζιαπάτα, Αραβική πίτα, Γερμανικό Pumpernickel, Μεξικάνικο Tortillas, Ινδικό

Διαφορές από ψωμί σε ψωμί

Σημαντικές όμως και οι πληροφορίες για τα συγκριτικά στοιχεία ανάμεσα στα διαφορετικά είδη ψωμιού:

• Το μαύρο ψωμί είναι το ίδιο με το ολικής άλεσης; Μαύρο αναφέρεται απλά το ψωμί που έχει σκούρα απόχρωση. Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι είναι ολικής άλεσης. Μπορεί να είναι απλώς άσπρο ψωμί με προσθήκη χρωστικών (συχνά χρωστική καραμέλα).
• Ολικής άλεσης, σίκαλης, ή πολύσπορο; Και τα τρία είναι πλούσια σε θρεπτικά συστατικά, φυτικές ίνες, βιταμίνες και ιχνοστοιχεία. Η διαφορά τους είναι στα δημητριακά από τα οποία παρασκευάζονται. Το ψωμί σίκαλης δεν είναι προτιμότερο από το σταρένιο αν δεν είναι ολικής άλεσης. Το πολύσπορο λόγω τις περιεκτικότητας του σε ξηρούς καρπούς, έχει περισσότερες θερμίδες αλλά και διατροφική αξία, κυρίως σε πρωτεΐνες.
• Σκληρό ή μαλακό αλεύρι; Συνήθως το αλεύρι που χρησιμοποιούμε για το ψωμί το παίρνουμε με το άλεσμα του σκληρού σιταριού,που περιέχει 18-22% πρωτεΐνη και είναι το καλύτερο για ψωμί. Το ημίσκληρο έχει 15-18% πρωτεΐνη και το μαλακό 10-15% πρωτεΐνη και χρησιμοποιούνται περισσότερο για γλυκά, κουλουράκια, ζυμαρικά, κλπ.
• Βιολογικόψωμί: Το βιολογικό ψωμί παράγεται σύμφωνα µε τα βιολογικά πρότυπα, και πιστοποιείται από νόµιµο φορέα ή αρχή πιστοποίησης. Είναι απαλλαγμένο από χημικές ουσίες, σταθεροποιητές, συντηρητικά και βελτιωτικά. Συνήθως χρησιμοποιείται για την παρασκευή του, σκληρό σιτάρι ολικής άλεσης βιολογικής καλλιέργειας µε τη βοήθεια βιολογικής μαγιάς που δεν περιέχει ΓΤΟ.
• Πρέπει να τρώμε ψωμί χωρίς γλουτένη; H Γλουτένη που υπάρχει στο σιτάρι, το κριθάρι, τη βρώμη και τη σίκαλη προσδίδει επιθυμητές ιδιότητες στην ζύμη, όπως στερεότητα, ελαστικότητα, αντοχή και χρώμα. Κάποιοι άνθρωποι πάσχουν από κοιλιοκάκη ή η δυσανεξία στη γλουτένη, μιααυτοάνοση διαταραχή που έχει σαν αποτέλεσμα την καταστροφή του εσωτερικού τοιχώματος του λεπτού εντέρου. Όλοι οι υπόλοιποι δεν πρέπει να αποφεύγουν τη γλουτένη που είναι πρωτεΐνη η οποία βοηθάει στην ανάπτυξη και συντήρηση του μυϊκού συστήματος.
• Ψωμί με προζύμι ή με μαγιά; Το προζύμι είναι στην ελληνική παράδοση η βάση του ψωμιού, και συμβολίζει τη ζωή αφού πρόκειται για κάτι «ζωντανό» που κάνει το ψωμί εύπεπτο και νόστιμο. Το ψωμί με προζύμι δεν απαιτεί υπερβολικό αλάτι ή ζάχαρη για να νοστιμίσει. Δυστυχώς η χρήση του έχει μειωθεί και τη θέση του έχει πάρει η μαγιά για λόγους οικονομίας χρόνου. Το ψωμί με μαγιά γίνεται εύκολα και γρήγορα, ενώ στη μεγάλη βιομηχανική παραγωγή χρησιμοποιούνται διάφορα βελτιωτικά, συντηρητικά και διογκωτικά μέσα που ανήκουν στα πρόσθετα τροφίμων.

Το ψωμί δεν παχαίνει

Όσο για το αν παχαίνει ή όχι το ψωμί, η Ένωση Καταναλωτών διευκρινίζει: Η αύξηση του σωματικού βάρους οφείλεται στη πρόσληψη θερμίδων από το σύνολο των τροφίμων. Όταν το ψωμί καταναλώνεται σε μεγάλες ποσότητες συμβάλλει στην αύξηση του βάρους, ειδικά αν σ’ αυτό προστεθεί ζάχαρη, σουσάμι ή γάλα. Οι “βούτες” στο λάδι αυξάνουν τις θερμίδες κατά πολύ (1 κουταλιά της σούπας λάδι έχει 100 θερμίδες, που αντιστοιχούν σε δύο φέτες ψωμί).
Το άσπρο ψωμί αυξάνει τον κίνδυνο παχυσαρκίας, εξαιτίας των επεξεργασμένων υδατανθράκων που περιέχει και της χαμηλής περιεκτικότητας του σε φυτικές ίνες.
Αντίθετα οι φυτικές ίνες του ψωμιού ολικής άλεσης καταλαμβάνουν όγκο στο στομάχι δημιουργώντας μας αίσθημα κορεσμού.
Μερικά ψωμιά και κυρίως τα είδη αρτοποιίας μπορεί να έχουν πολλές θερμίδες που οφείλονται στην προσθήκη ζάχαρης, γάλακτος, σουσαμιού κ.α.