Λεύκωμα Ζαγόρι: Tόπος έμπνευσης και ονείρου

Ζαγόρι: Μια λέξη τόσο μικρή μα και τόσο μεγάλη ταυτόχρονα! Σχήμα οξύμωρο, αλλά τόσο αληθινό. Σαράνταέξι πανέμορφα χωριά, κτισμένα με παραδοσιακή αρχιτεκτονική με κύριο χαρακτηριστικό την πέτρα να δεσπόζει παντού. Δάση! Χαράδρες! Κορυφές! Γεφύρια! Πεντακάθαρα ποτάμια! Αλπικές λίμνες! Πετρόκτιστες Εκκλησιές!

Τι θα μπορούσε να βρει να πει κάποιος άραγε αντικρίζοντας όλα αυτά; Μόνο μια λέξη: “Όνειρο”.

Μία εικόνα, χίλιες λέξεις λένε· δε μπορούσα να βρω λοιπόν καλύτερο μέσο από το φωτογραφικό μου φακό για να σας ταξιδέψω σ’ αυτό που εγώ αποκαλώ “Όνειρο”, το δικό μου τόπο.

Από μικρό παιδί δύο ήταν οι μεγάλες μου αγάπες: Η φωτογραφία και το Ζαγόρι! Για μένα ο φωτογραφικός μου φακός έχει τεράστια δύναμη. Μέσα από αυτόν ταξιδεύεις, ονειρεύεσαι, μαγεύεσαι, αναπολείς μνήμες και εικόνες του παρελθόντος. Με απλά λόγια αποτελεί τη σύνδεση του παρελθόντος με το παρόν.

Το τοπωνύμιο Ζαγόρι προέρχεται από τη σλαβική πρόθεση Za που σημαίνει πίσω και την αιτιατική του ουσιαστικού gora που σημαίνει βουνό, δηλαδή περιοχή πίσω από το βουνό. Είναι μετάφραση του αρχαίου ονόματος της περιοχής, «Παρωραία», που σημαίνει «παρά το όρος», από σλαβικά φύλα που κατήλθαν στην περιοχή τον 6ο αιώνα.

Τα Ζαγοροχώρια αποτελούν μια ξεχωριστή οικιστική, ιστορική και πολιτιστική ενότητα 46 χωριών που χωρίζονται σε ανατολικό, κεντρικό και Δυτικό Ζαγόρι διάσπαρτα στις πλαγιές του όρους Τύμφη, με υψηλότερη κορυφή τη Γκαμήλα στα 2.497 μέτρα. Δεύτερη ψηλότερη κορυφή η Αστράκα, πάνω από το χωριό Πάπιγκο, στα 2.436 μέτρα με τους εντυπωσιακούς πύργους του.

Τα φυσικά όρια τους καθορίζονται νότια από το βουνό Μιτσικέλι, βόρεια από τον ποταμό Αώο, ανατολικά από τα βουνά του Λύγκου και δυτικά από τον ορεινό όγκο της Τύμφης.

Μικρό Πάπιγκο

Φτάνοντας κανείς στο μικρό Πάπιγκο, το σίγουρο είναι ότι ένα πράγμα τού κεντρίζει το ενδιαφέρον: οι επιβλητικοί πύργοι της Αστράκας που δεσπόζουν από πάνω του. Στην είσοδο του χωριού υπάρχει η εκκλησία των Αγίων Ταξιαρχών. Εδώ Θα συναντήσουμε πολλά από τα 1.750 είδη φυτών που υπάρχουν στον Εθνικό Δρυμό Βίκου Αώου.

Από εδώ είναι η αφετηρία όλων των ορειβατικών διαδρομών για το καταφύγιο της Αστράκας, τη δρακόλιμνη και όλη την οροσειρά της Τύμφης.

Δίκορφο Κεντρικό Ζαγόρι

Στο Ζαγόρι δεν είναι δύσκολο να βρεις και να συνθέσεις το κάδρο σου. Κάθε χωριό σού προσφέρει τα δικά του (μυστικά) σημεία, αρκεί να έχεις την όρεξη να τα ψάξεις και να τα περπατήσεις. Το Δίκορφο, χωριό του κεντρικού Ζαγορίου, είναι χτισμένο σε υψόμετρο 1.000 μέτρων στις βορειοανατολικές πλαγιές του όρους Μιτσικέλι. Η έκταση του χωριού καλύπτεται σε μεγάλο βαθμό από δάση, ενώ έχει και πλούσια πανίδα. Το υπέδαφος αποτελείται από σχιστόλιθο και ασβεστόλιθο.

Ο οικισμός χρονολογείται τουλάχιστον από το 1431 (“Μικρή Τζοντίλα”), όταν μαζί με άλλους οικισμούς της περιοχής συνθηκολόγησε με τους Τούρκους και απέκτησε προνόμια, με αντάλλαγμα 38 “βοϊνίκηδες”, άνδρες στην υπηρεσία των σουλτανικών στάβλων. Ωστόσο, στην περιοχή έχουν ανακαλυφθεί ερείπια φρουρίου και αγγεία της ύστερης ρωμαϊκής περιόδου.

Πάπιγκο Ζαγόρι

Στο Μεγάλο Πάπιγκο ο χειμώνας ήρθε για τα καλά με την έναρξη της νέας χρονιάς και η δύση του ήλιου με βρήκε λίγο έξω από το χωριό, σε μια πανέμορφη τοποθεσία.

Πάπιγκο Ζαγόρι Sunset

 Ήταν ένα χειμωνιάτικο απόγευμα στις πρώτες μέρες του Ιανουαρίου του 2012 στο Μεγάλο Πάπιγκο Ζαγορίου. Μια υπέροχη χιονισμένη μέρα έφτανε στο τέλος της και ήξερα ότι θα μου χάριζε ωραία χρώματα στη δύση της. Ως ανήσυχο φωτογραφικό μάτι και λάτρης του τόπου μου, αφού είχα βρει το κάδρο μου και είδα ότι οι συνθήκες έγιναν ιδανικές γι’ αυτό που είχα στο μυαλό μου, άρχισα τα κλικ. Πιστεύω πως στη συγκεκριμένη φωτογραφία κατάφερα να καταγράψω τη μαγεία αυτού του τόπου.

Δίλοφο Ζαγόρι

Το Δίλοφο είναι ορεινό χωριό του νομού Ιωαννίνων και ανήκει στο συγκρότημα των Ζαγοροχωρίων της Ηπείρου. Είναι χτισμένο σε υψόμετρο 1.000 μέτρων στις πλαγιές της Τύμφης. Το Δίλοφο ανήκει στον δήμο Κεντρικού Ζαγορίου και ο πληθυσμός τους σύμφωνα με την απογραφή του 2001 είναι 39 κάτοικοι, οι οποίοι ασχολούνται με την κτηνοτροφία και τον τουρισμό. Απέχει 32 χιλιόμετρα από τα Ιωάννινα. Η απαγόρευση διέλευσης αυτοκινήτων μέσα από τον οικισμό έχει βοηθήσει σημαντικά στην διατήρηση του παραδοσιακού χαρακτήρα του Κεντρικού Ζαγορίου. Ο χαρακτηρισμός μάλιστα του οικισμού ως παραδοσιακού και διατηρητέου έχει ενισχύσει τον αναλλοίωτο χαρακτήρα του μίας και σε αυτό επιτρέπονται μόνο αναστηλώσεις και ανακατασκευές παλαιών κτισμάτων.

Το παλαιότερο όνομα του χωριού μέχρι το 1920 ήταν Σωπετσέλι ή Σο(μ)ποτσέλι, ονομασία η οποία στα σλάβικα και βλάχικα σημαίνει “τόπος με πολλά νερά”. Το Δίλοφο είναι από τα καλύτερα διατηρημένα χωριά του Ζαγορίου. Είναι χαρακτηριστικό δείγμα Ζαγορίτικης αρχιτεκτονικής, καθώς όλα τα κτίσματα είναι φτιαγμένα από τον τοπικό σχιστόλιθο, γι’ αυτό τον λόγο το χωριό έχει ανακηρυχθεί παραδοσιακός οικισμός, όπου μόνο ανακατασκευάζονται ή αναστηλώνονται παλαιά κτίρια.

Στα αξιοθέατά του περιλαμβάνονται πέτρινες βρύσες, λιθόστρωτα καλντερίμια, μικρά εκκλησάκια και αρχοντικά, ανάμεσα στα οποία και η ψηλότερη κατοικία στα Ζαγοροχώρια, ύψους 13,5 μέτρων, το αρχοντικό Μακρόπουλου. Σύμφωνα με την παράδοση, ο γιος ενός πλούσιου Ζαγορίτη παντρεύτηκε μία κοπέλα από το γειτονικό χωριό Κουκούλι. Όταν εγκαταστάθηκαν στο σπίτι του γαμπρού στο Δίλοφο, η κοπέλα εξέφρασε έντονη νοσταλγία για το χωριό της. Τότε λοιπόν, ο σύζυγος έκτισε το πανύψηλο αρχοντικό για να μπορεί η γυναίκα του να αγναντεύει το χωριό της από τα ψηλότερα πατώματα του.

Ο οικισμός χρονολογείται από το 540, όταν εισέβαλαν οι Σλάβοι στην Ήπειρο κι οι κάτοικοι του Πιτουρνίου μετοίκησαν στην περιοχή όπου βρίσκεται σήμερα το χωριό. Αργότερα, και οι κάτοικοι ενός άλλου κοντινού χωριού με το τότε όνομα Ζλάροβο μετακινήθηκαν στο Σοποτσέλι, ίσως το 1583.

Το 1870, το χωριό είχε 550 κατοίκους και ένα ελληνικό σχολείο, ενώ αργότερα δυο, ένα θηλέων κι ένα αρρένων. Ωστόσο, μαστιζόταν από επιδρομές και ληστείες και έτσι μειώθηκε ο πληθυσμός του. Το 1940 είχε 140 κατοίκους.

Oι κορυφές της Τύμφης

Εδώ, στις ψηλές κορυφές της Τύμφης, ο χειμώνας είναι βαρύς και πολύ διαφορετικός, απόκοσμος· το χιόνι και ο αέρας χτυπούν τις κορυφές. Η θέα που αντικρίζεις, όμως, από το καταφύγιο της Αστράκας σε αποζημιώνει και σε κάνει να ξεχνάς την κούραση της επίπονης ανάβασης.

Το χαράδρα του Βίκου

Στα δυτικά του Δρυμού βρίσκεται η χαράδρα του Βίκου που διασχίζει το δυτικό και το κεντρικό Ζαγόρι, ξεκινώντας βόρεια του χωριού Βίκος και καταλήγοντας νοτιοανατολικά στα χωριά Κουκούλι και Κήποι. Έχουν εντοπισθεί ίχνη ανθρώπινης δραστηριότητας από το 40.000 π.Χ. Το φαράγγι είναι υδατογενές και εκτείνεται σε μήκος 12 χιλιομέτρων και έχει καταγραφεί στο βιβλίο Γκίνες ως το φαράγγι με το μικρότερο άνοιγμα παγκοσμίως, καθώς με βάθος άνω των 1.000 μέτρων είναι το βαθύτερο φαράγγι του πλανήτη. Το πλάτος του ποικίλλει από 100 ως 1.000 μέτρα. Ο παραπόταμος του Αώου, ο Βοϊδομάτης, που διατρέχει το φαράγγι έχει νερό μόνο εποχιακά.

Τα φαράγγι δημιουργήθηκε από έντονες γεωλογικές ανακατατάξεις. Η χλωρίδα που συναντάται στη περιοχή του φαραγγιού είναι ιδιαίτερα μεγάλης ποικιλίας. Μέχρι και τις αρχές του 20ου αιώνα τα βότανα του φαραγγιού χρησιμοποιούνταν από πρακτικούς γιατρούς, τους λεγόμενους «Βικογιατρούς» για θεραπευτικούς σκοπούς. Η θέα από ορισμένα σημεία κατά μήκος του φαραγγιού είναι μαγευτική. Ιδιαίτερα από το χωριό Βραδέτο (θέση Μπελόη), όπως και από τη θέση Οξιά. Στο Μονοδένδρι βρίσκεται και το «πέτρινο δάσος», ένα σύνολο τεράστιων βράχων που ορθώνονται σαν απότομα δέντρα, με αλλεπάλληλα στρώματα πέτρας, αξιοπρόσεκτο γεωλογικό φαινόμενο. Η Μονή της Αγίας Παρασκευής, που βρίσκεται ακριβώς στο χείλος του γκρεμού, είναι κτισμένη το 1413.

Το Φαράγγι του Βίκου αποτελεί μία από τις πιο δημοφιλείς διαδρομές περιηγητών, η διάρκεια της περιήγησης για μία έμπειρη ομάδα δεν διαρκεί πάνω από 5 ώρες, προσφέροντας μοναδικές εικόνες. Στην περιοχή του φαραγγιού απαγορεύεται αυστηρά οποιαδήποτε ανθρώπινη δραστηριότητα έχει σχέση με κτηνοτροφία και φυσικά η υλοτομία.

Μικρό Πάπιγκο

Στο Ζαγόρι ο καιρός αλλάζει κάθε λεπτό. Μέσα από τα σύννεφα εμφανίζονται τα χώρια σαν φαντάσματα, αρκεί να είσαι στο κατάλληλο σημείο τη σωστή στιγμή για να αποτυπώσεις την μαγεία τις πέτρας και του δάσους που δείχνει να ξυπνά μέσα από τη δροσιά της βροχής και της άνοιξης.

Το Φεγγάρι στο Πάπιγκο

Τα βράδια του Αυγούστου η Τύμφη, συγκεκριμένα οι πύργοι του Παπίγκου προσφέρουν στον επισκέπτη του χωριού ένα μοναδικό θέαμα που γίνεται ομορφότερο το βράδυ της πανσελήνου, όπου το φεγγάρι ξεπροβάλει σιγά σιγά πίσω από τους πύργους της Αστράκας.

Δίλοφο Ζαγόρι

πηγή : trivago.gr