Ο θερμικός τραυματισμός του οισοφαγικού βλεννογόνου είναι η αιτία που τα καυτά ροφήματα προκαλούν καρκίνο του οισοφάγου, όπως πρόσφατα αποκάλυψε επανεξέταση μελετών, η δημοσιοποίηση της οποίας προκάλεσε μεγάλη ανησυχία σε όσους αρέσκονται να απολαμβάνουν τον καφέ, τη σοκολάτα ή το τσάι τους πολύ ζεστό.
«Η χρόνια θερμική βλάβη που προκαλείται από την επαναλαμβανόμενη κατανάλωση καυτών ροφημάτων αυξάνει τις πιθανότητες εμφάνισης καρκίνου του οισοφάγου και όχι ένα μεμονωμένο περιστατικό», μας καθησυχάζει ο γενικός χειρουργός και εξειδικευμένος στη χειρουργική ογκολογία και προηγμένη λαπαροσκοπική χειρουργική Δρ. Εμμανουήλ Ζαχαράκης.
Τα ευρήματα της επανεξέτασης των μελετών και η μετέπειτα ανακοίνωση του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας προειδοποιούν ότι τα ζεστά ροφήματα που ξεπερνούν τους 65 βαθμούς Κελσίου μπορεί να αυξήσουν τον κίνδυνο για εμφάνιση καρκίνου στον οισοφάγο.
Το θετικό είναι ότι -σύμφωνα με την Dr. Mariana Stern από το Πανεπιστήμιο της Νότιας Καλιφόρνια και 22 άλλους επιστήμονες από 10 χώρες, που συναντήθηκαν στη Λυών της Γαλλίας, τον Μάιο, για να καθορίσουν εάν η κατανάλωση καφέ, ή άλλων πολύ ζεστών ροφημάτων προκαλούν καρκίνο- δεν ευθύνεται ο ίδιος ο καφές αλλά η θερμοκρασία πόσης του. Τα ευρήματά τους δημοσιεύθηκαν στο περιοδικό Lancet στις 15 Ιουνίου και θα εκδοθούν από το Διεθνές Κέντρο Έρευνας για τον Καρκίνο ως μονογραφία. Οι μονογραφίες χρησιμοποιούν ταξινομήσεις, που κυμαίνονται από την ομάδα 1 όπου η σύνδεση με τον καρκίνο είναι αναμφισβήτητη (όπως το κάπνισμα), ως την ομάδα 4 όπου είναι απίθανο να υπάρχει συσχέτιση.
Στο περιοδικό Lancet Oncology αναφέρεται ότι η νέα μονογραφία κατατάσσει την κατανάλωση πολύ ζεστών ροφημάτων στην ομάδα 2Α, το οποίο σημαίνει ότι είναι «πιθανώς καρκινογόνος για τον άνθρωπο». Όμως, ο καφές και το ματέ (καφεϊνούχο ρόφημα) όταν σερβίρονται κρύα ταξινομούνται στην ομάδα 3, που σημαίνει ότι δεν βρέθηκαν στοιχεία που να αποδεικνύουν ότι μπορούν να προκαλέσουν καρκίνο.
Όπως μας εξηγεί ο Δρ. Ζαχαράκης «ο καρκίνος προκύπτει όταν τα κύτταρα στο σώμα αρχίζουν να αναπτύσσονται ανεξέλεγκτα, το οποίο μπορεί να συμβεί σε οποιοδήποτε μέρος του σώματος. Ειδικότερα, ο καρκίνος του οισοφάγου ξεκινάει από τον βλεννογόνο και αναπτύσσεται προς τα έξω. Σύμφωνα με στατιστικά στοιχεία, οι άνδρες έχουν έως 4 φορές περισσότερες πιθανότητες να εμφανίσουν τη νόσο, με το αδενοκαρκίνωμα να είναι η πιο συχνή μορφή της στους Καυκάσιους. Αν και η νόσος συνοδεύεται παραδοσιακά από υψηλή θνητότητα, τις τελευταίες δεκαετίες οι βελτιωμένες συνδυαστικές θεραπείες, η αντιμετώπιση των ασθενών από εξειδικευμένους χειρουργούς, και η ριζική εκτομή των όγκων αυτών με εκτεταμένο λεμφαδενικό καθαρισμό τόσο στην κοιλιά όσο και στο θώρακα, έχουν οδηγήσει σε αύξηση του ποσοστού των ανθρώπων που επιβιώνουν για μια πενταετία σε πάνω από το 50%, ανεξαρτήτως σταδίου, ενώ σε περιπτώσεις έγκαιρης διάγνωσης το ποσοστό αυτό αγγίζει το 70%».
Η αναπληρώτρια καθηγήτρια Προληπτικής Ιατρικής και Ουρολογίας στο Keck School of Medicine του Πανεπιστημίου της Νότιας Καλιφόρνια Mariana Stern δήλωσε: «Απολαύστε τον καφέ σας, αλλά βεβαιωθείτε ότι δεν είναι πολύ ζεστός. Υπάρχουν απτές αποδείξεις ότι τα πολύ ζεστά ροφήματα μπορούν να συμβάλλουν στην κυτταρική βλάβη του οισοφάγου και έτσι στο σχηματισμό του καρκίνου».
Η ερευνητική ομάδα, αφού επανεξέτασε περισσότερες από 1.000 μελέτες οι οποίες αφορούσαν πάνω από 20 διαφορετικούς τύπους καρκίνου, διαπίστωσε ότι η κατανάλωση οποιοδήποτε ροφήματος με θερμοκρασία άνω των 65οC είναι «πιθανώς καρκινογόνος για τον άνθρωπο». Στην ίδια ομάδα επικινδυνότητας που οι ερευνητές κατέταξαν τα ζεστά ροφήματα έχουν ενταχθεί το DDT, τα τηγανητά φαγητά σε υψηλές θερμοκρασίες, η κατανάλωση κόκκινου κρέατος και ο ιός των ανθρώπινων θηλωμάτων (HPV).
Η θερμοκρασία σερβιρίσματος του καφέ και ειδικά του ματέ (που πίνεται στη Νότια Αμερική με μεταλλικό καλαμάκι) ξεπερνά κατά πολύ τη θερμοκρασία που οι ερευνητές θεωρούν ασφαλή. Όπως δήλωσε η Dr. Stern, στις Ηνωμένες Πολιτείες η θερμοκρασία σερβιρίσματος των ζεστών ροφημάτων κυμαίνεται μεταξύ 37-88ο Κελσίου, με τη μέση θερμοκρασία να είναι περίπου 60ο Κελσίου.
Σύμφωνα με τα ευρήματα λοιπόν, δεν υπάρχει κανένας λόγος ανησυχίας τόσο στις ΗΠΑ όσο και στην Ευρώπη όπου οι άνθρωποι απολαμβάνουν τον καφέ, το τσάι ή τη σοκολάτα τους κάτω από τους 60˚C, προσθέτοντας συχνά γάλα που μειώνει τη θερμοκρασία του ροφήματος.
Η Dr. Stern επισήμανε ότι οι επιστήμονες αξιολόγησαν πιο προσεκτικά την επίδραση του ίδιου του ματέ αλλά και την επίδραση της θερμοκρασίας πόσης του και κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι η παρατηρούμενη σχέση μεταξύ της κατανάλωσης ματέ και καρκίνου του οισοφάγου φαίνεται να οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στο ότι πίνεται πολύ ζεστό. «Παρόμοιες σχέσεις παρατηρήθηκαν και σε άλλα πολύ ζεστά ροφήματα, όπως το τσάι ή ο καφές».
«Παλαιότερες μελέτες είχαν προειδοποιήσει ότι η πόση και η βρώση πολύ ζεστών ροφημάτων και τροφών (στερεών και υγρών) προκαλεί καρκίνο του οισοφάγου. Μετά την παρούσα επιβεβαίωση, συστήνεται η κατανάλωση ροφημάτων και φαγητών κάτω των 60˚C, αλλά επειδή δεν είναι ο μοναδικός παράγοντας κινδύνου για εμφάνιση καρκίνου του οισοφάγου, για την αποφυγή του επιβάλλεται και η διακοπή του καπνίσματος, η διατήρηση ενός φυσιολογικού βάρους και η υγιεινή διατροφή, με ένταξη φρούτων και λαχανικών στο καθημερινό διαιτολόγιο», συμβουλεύει ο Δρ. Ζαχαράκης και καταλήγει: «Σημαντική είναι επίσης η εκτίμηση της ομάδας ότι ένα φλιτζάνι καφέ ημερησίως μειώνει τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του ήπατος κατά 15%, καθώς η συγκεκριμένη μορφή καρκίνου είχε πολύ χαμηλά ποσοστά επιβίωσης, κυρίως λόγω των υποκείμενων νοσημάτων όπως η κίρρωση».
