“Ελεύθερη Βούληση, Αλήθεια ή Ψευδαίσθηση;”

Μου είναι αρκετά δύσκολο να ερμηνεύσω και να εξηγήσω την συμπαντική διαδικασία και κατ’ επέκταση την ίδια την φύση. Και αυτό διότι συμβαίνουν πράγματα σε αυτή που εγώ δεν αντιλαμβάνομαι με τις αισθήσεις μου  και δεν τα ζώ μέσα από τις εμπειρίες μου. Ως εκ τούτου δεν μπορώ να τα εξηγήσω με την λογική και την αντίληψή μου. Γι’ αυτό παρακολουθώ με ενδιαφέρον τις επιστημονικές έρευνες και μελέτες για να καταλήξω σε συμπεράσματα.

Γράφει ο Αριστοτέλης Κωλώτης Κερασοβίτης

Ο μεγαλύτερος προβληματισμός μου είχε να κάνει με το αν ίσχυε τελικά η ελεύθερη βούληση του ανθρώπου. Η επικρατούσα άποψη απο την εποχή της κυριαρχίας του χριστιανισμού εως σήμερα για τους περισσότερους είναι η Αιτιοκρατία η οποία εκδηλώνεται σε τέσσερις βασικές εκδοχές. Την Θεοκρατική, την Μεταφυσική, την Λογική και την Επιστημονική. Είναι η γνωστή θέση: Αιτία=Αποτέλεσμα στην οποία κυριαρχεί μία νομοτέλεια (πεπρωμένο) η ένας θεός που έχουν προκαθορίσει όλα όσα έχουν συμβεί η πρόκειται να συμβούν στο μέλλον.

Ο Ιερός Αυγουστίνος, στηριζόμενος και σε µια ιδιαίτερη ερμηνεία της προς Ρωµαίους επιστολής του Αποστόλου Παύλου [Ρωµ. 7, 19] ενίσχυσε τον θείο παράγοντα ως το σηµείο κατάργησης του ανθρωπίνου και διατύπωσε τη θεωρία του απόλυτου προορισμού. ∆έχτηκε πως, ο άνθρωπος διαπράττοντας το προπατορικό αμάρτημα έχασε την ικανότητα να σωθεί αφ, εαυτού µε αποτέλεσμα η σωτηρία του να αποτελεί αντικείµενο της θείας βούλησης και µόνο…

Μία τέτοια εκδοχή μου ήταν αδύνατο να την αποδεχτώ μιάς και μου στερούσε το δικαίωμα να αναλάβω τις ευθύνες των επιλογών μου. Ευτυχώς που η εμφάνιση της Κβαντομηχανικής και το πείραμα με την αρχή της Απροσδιοριστίας του Χάιζενμπεργκ ξεκαθάρισε πλήρως τα πράγματα και επανέφερε την δυνατότητα στον άνθρωπο να είναι Κύριος του εαυτού του και των επιλογών του. Πλέον αυτό που ισχύει και αποδέχθηκε η επιστημονική κοινότητα στο σύνολο της είναι το εξής: Αιτία=πιθανότητες+τύχη και αναίτια γεγονότα.

Ο Επίκουρος ήταν ο πρώτος που διατύπωσε την αρχή της Αναιτιοκρατίας και εισήγαγε την θεωρία της παρέγκλισης προσδίδοντας ταυτόχρονα σε αυτή την ελευθερία της ανθρώπινης βούλησης.

Σύμφωνα με την παρέγκλιση την οποία με εύστοχο τρόπο αναλύει ο Κώστας Καλεύρας τα άτομα (σωματίδια) κινούνται μέσα στο κενό κατευθυνόμενα εξ αιτίας του βάρους τους, από πάνω προς τα κάτω. Η κίνηση αυτή ωστόσο, παρατήρησε ο Επίκουρος, δεν είναι κάθετη αλλά παρουσιάζει ελαφρά παρέγκλιση, η οποία έχει ως αποτέλεσμα τα άτομα να συγκρούονται μεταξύ τους. Από τις συγκρούσεις που προκαλούνται κατά την παρέγκλιση των ατόμων δημιουργούνται στις περιοχές του κενού χώρου περιδινήσεις, δηλαδή περιστροφικές κινήσεις, από τις οποίες δημιουργούνται τα κοσμικά συστήματα τα οποία χωρίζονται μεταξύ τους από κενά διαστήματα, τα μετακόσμια.

Κατά τον Επίκουρο η απόκλιση αυτή των ατόμων δεν είναι προϊόν κάποιας εξωτερικής αιτίας ή συνέπεια μιας αλλαγής, που σημειώθηκε μέσα στα ίδια τα αποκλίνοντα άτομα, αλλά πρόκειται για μία εντελώς αναίτια εκδήλωση.

Πολλά σπουδαία μυαλά, μεταξύ των οποίων ο μεγάλος Αϊνστάιν, αρνήθηκαν να πιστέψουν σε έναν τυχαίο, πιθανοκρατικό Κόσμο. Αξέχαστη θα μείνει στην Ιστορία η περίφημη φράση του:  «δεν μπορώ να πιστέψω πως  Θεός παίζει ζάρια», για να  απαντήσει πριν λίγα χρόνια ο Στίβεν Χώκινγκ πως «όχι μόνο παίζει ζάρια, αλλά δεν ξέρει και πού τα ρίχνει».

Ο σοφός, γράφει ο Επίκουρος, κοροιδεύει <την ειμαρμένη> που κάποιοι φυσικοί φιλόσοφοι (εννοώντας τους Στωικούς), την παρουσιάζουν ως απόλυτη κυρίαρχο των πάντων, και βεβαιώνει ότι άλλα πράγματα συμβαίνουν κατ’ ανάγκην, άλλα οφείλονται στην τύχη, άλλα όμως περνούν από το χέρι μας. Γιατί το βλέπει πως η αναγκαιότητα δεν φέρει καμία ευθύνη και η τύχη είναι άστατη, ενώ εκείνο που εξαρτάται από εμάς είναι ελεύθερο, και φυσικά επιδέχεται τη μομφή όσο και τον έπαινο.

Η επιστήμη έχει βαλθεί να δικαιώσει τον Επίκουρο…

Αριστοτέλης Κωλώτης Κερασοβίτης