Αναμένοντας τροφή…
Θα το έλεγε κανείς και «γάλα της ζωής» – όχι μητρικό γάλα , αλλά«γάλα της μήτρας». Για τις πρώτες 11 εβδομάδες της κύησης – πριν η παροχή του πλούσιου σε θρεπτικά συστατικά αίματος της μητέρας συνδεθεί με το έμβρυο – όλα τα υλικά και η ενέργεια που απαιτούνται για την οικοδόμηση ενός εμβρύου, παρέχονται από εκκρίσεις αδένων στο ενδομήτριο (την εσωτερική επένδυση της μήτρας).
Για πρώτη φορά, οι ερευνητές επεξεργάστηκαν λεπτομερώς τον τρόπο με τον οποίο τα θρεπτικά συστατικά βρίσκουν το δρόμο τους από αυτούς τους αδένες στο αναπτυσσόμενο έμβρυο. «Είναι σαν ένα ταχέως αναπτυσσόμενο εργοτάξιο », λέει ο John Αplin του Πανεπιστημίου του Μάντσεστερ, στο Ηνωμένο Βασίλειο.
Κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, το ενδομήτριο συμπεριφέρεται εντελώς διαφορετικά από το κανονικό: οι αδένες ξεκινούν να αποθηκεύουν μεγάλες ποσότητες γλυκόζης ως γλυκογόνο, το οποίο στη συνέχειαεκκρίνεται για να θρέψει το έμβρυο κατά τη διάρκεια των 11 πρώτων εβδομάδων της ζωής του.
Μετά από αυτό το διάστημα, η παροχή αίματος της μητέρας μέσω του ομφάλιου λώρου αναλαμβάνει δράση και οι εκκρίσεις του «γάλακτος της μήτρας» σταματούν. Ο τρόπος με τον οποίο το γλυκογόνο και άλλα υλικά για το «χτίσιμο» μεταφέρονταν στο έμβρυο και τον πλακούντα, αποτελούσε μέχρι σήμερα ένα μυστήριο για τους επιστήμονες.
Θρεπτικές ουσίες ζωτικής σημασίας
Για να το διερευνήσουν, ο Aplin και οι συνεργάτες του εξέτασαν μήτρες, πλακούντες και εμβρυϊκούς ιστούς που δώρισαν γυναίκες οι οποίες επέλεξαν να τερματίσουν την εγκυμοσύνη τους. Τα δείγματα προέρχονταν από όλα τα στάδια της πρόωρης εγκυμοσύνης, έτσι ώστε οι ερευνητές να είναι σε θέση να αναλύσουν τις αλλαγές με την πάροδο του χρόνου.
Με τη χρήση μιας χρωστικής βαφής, μπόρεσαν να δουν την παρουσία του γλυκογόνου σε όλα τα σημεία των ιστών. Βρήκαν, λοιπόν, ότι ήταν άφθονο στις εσοχές του ενδομήτριου, όπου είχε διασπαστεί σε μικρότερα μόρια. Αυτά τα μόρια στη συνέχεια διαχέονται σε μια κοιλότητα ακριβώς έξω από τον πλακούντα, γνωστή ως μεσολάχνιο διάστημα. Από εκεί, απορροφώνται από τον πλακούντα.
«Μόλις η γλυκόζη έχει φτάσει εκεί, μέρος της χρησιμοποιείται αμέσως ως ενέργεια για να βοηθήσει την ανάπτυξη του εμβρύου, και η υπόλοιπη μετατρέπεται και πάλι σε μόριο αποθήκευσης (γλυκογόνο)», λέει ο Aplin.
Η ομάδα εντόπισε επίσης τη μεταφορά ουσιών που ονομάζονται γλυκοπρωτεΐνες. Αυτές είναι ζωτικής σημασίας για την ανάπτυξη, επειδή εκτός από στοιχεία γλυκόζης, περιέχουν πρωτεΐνη που μπορεί να διασπαστεί σε αμινοξέα – τα δομικά, δηλαδή, στοιχεία από τα οποία συναρμολογείται ο ιστός.
Στάδιο αβεβαιότητας
Ο Aplin λέει ότι κατά τις πρώτες κρίσιμες εβδομάδες, το «γάλα της μήτρας» είναι η μοναδική πηγή διατροφής του εμβρύου. Αυτό δεν είναι τυχαίο: κατά την έναρξη της εγκυμοσύνης, ο πλακούντας είναι πολύ μεγαλύτερος από το αναπτυσσόμενο έμβρυο, επομένως η πίεση του αρτηριακού αίματος θα ήταν πιθανόν να αποσπάσει το έμβρυο από το τοίχωμα της μήτρας. Μόνο μετά από 11 εβδομάδες (περίπου) το έμβρυο είναι αρκετά μεγάλο για να αντέξει και να δεχθεί το αίμα της μητέρας του.
Στη συνέχεια, ο Aplin και οι συνάδελφοί του ελπίζουν να διερευνήσουν το πώς η διατροφή της μητέρας και άλλοι παράγοντες, όπως το κάπνισμα, επηρεάζουν τη συσσώρευση του γλυκογόνου στο ενδομήτριο. «Θα μπορούσαν αυτές οι αρχικές «ρυθμίσεις» στο έμβρυο να είναι εκείνες που επηρεάζουν και τον κίνδυνο παχυσαρκίας ή διαβήτη στη ζωή», λέει.
«Οι πρώτες εβδομάδες της εγκυμοσύνης είναι μια κρίσιμη φάση για την εμβρυϊκή ανάπτυξη», λέει ο Graham Burton του Πανεπιστημίου του Κέιμπριτζ, του οποίου η ομάδα ανακάλυψε το 2002 ότι το ενδομήτριο – και όχι το αίμα της μητέρας – θρέφει το έμβρυο.
«Κατά την τελευταία δεκαετία έχει επέλθει επανάσταση στη γνώση μας από την ανακάλυψη ότι τα θρεπτικά συστατικά παρέχονται από αυτούς τους αδένες στα τοιχώματα της μήτρας κατά τη διάρκεια του πρώτου τριμήνου – το λεγόμενο «γάλα της μήτρας»,» λέει ο Burton.
Η πιο πρόσφατη έρευνα προσθέτει νέες γνώσεις σχετικά με τα ένζυμα που βοηθούν την γλυκόζη να περάσει από τις μεμβράνες κυττάρων στο έμβρυο και τον πλακούντα, προσθέτει.
Αλέξανδρος Δ. Τζεφεράκος
Πηγή: tzeferakos.gr
