Του Κωνσταντίνου Κυπριζλή, Διεθνολόγου
Της Φωτεινής Παπαστεργίου, Δημοσιολόγου
Αν κάποιος τα επόμενα χρόνια πει ότι δεν υπάρχουν και πράγματα ακατόρθωτα, θα του υπενθυμίζουμε την εκλογή Trump ως 45ου Προέδρου των Ηνωμένων Πολιτειών Αμερικής. Μήνες ολόκληρους οι δύο αντίπαλοι διασταύρωσαν τα ξίφη τους , έθεσαν στο περιθώριο το καλό της χώρας και αρκέστηκαν σε έναν πόλεμο άνευ προηγουμένου με εκατέρωθεν χτυπήματα κάτω από τη ζώνη και αλληλοκατηγορίες. Για την Αμερική η νίκη του Trump και η σθεναρή μάχη της Hillary Clinton προμηνύουν ένα νέο γεωπολιτικό κλίμα. Προεκλογικά σε δεκάδες άρθρα αναλύθηκαν ενδελεχώς στοιχεία του χαρακτήρα και των δύο, προτερήματα και μειονεκτήματα τους. Τώρα όμως ο πλανήτης είναι αντιμέτωπος πια με την πικρή αλήθεια.
Οι Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής έχουν ένα ιδιαιτέρως πολύπλοκο εκλογικό σύστημα –εν προκειμένωη Hillary είχε περισσότερες λαϊκές ψήφους έναντι του συνυποψηφίου της, o Donald εξασφάλισε περισσότερες εκλεκτορικές έδρες και έτσι εξελέγη πρόεδρος- και έτσι δύσκολα θα μπορούσαν να προωθηθούν οι ριζοσπαστικές αλλαγές που προανήγγειλε ο Πρόεδρος Trump καθ’ όλη τη διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας.
Το μη αναμενόμενο, ή μάλλον μη επιθυμητό αποτέλεσμα, τάραξε όλον τον πλανήτη και πάγωσε τις ηγεσίες των ευρωπαϊκών χωρών. Είναι γνωστό ότι ο νέος πρόεδρος είναι προσκολλημένος σε απόψεις και θεωρίες που μόνο καλό δεν κάνουν στη χώρα. Το άστατο στυλ και η ρητορική απομονωτισμού του Τrump φαίνεται ότι άρεσε στους ψηφοφόρους των ΗΠΑ, που και αυτοί ως φάνηκε εκ του αποτελέσματος πλανήθηκαν από τα όμορφα λόγια και τις υποσχέσεις.
Όμως, όπως έχουν εξελιχθεί τα πράγματα, Αμερική, Ευρώπη και οι άλλοι θυμίζουν ένα καράβι. Για να στρίψει ένα καράβι χρειάζεται αργή και συντονισμένη κίνηση. Όμως αυτό το καράβι είναι τεράστιο. Το μεγαλύτερο που έχει γνωρίσει ποτέ ο κόσμος. Έτσι θα στρίψει πιο αργά. Και αν η θάλασσα δεν είναι καλή; Τα κύματα θα είναι τόσο μεγάλα που μπορούν και να ανατρέψουν το καράβι σαν σκούνα σε θαλασσοταραχή. Ποιος μπορεί να ξεχάσει τις εκλογές του 2000 που η υφήλιος ζούσε πάλι τη φρενίτιδα των αμερικανικών εκλογών που η ενσωμάτωση της Φλόριντα θα οδηγούσε τον Τζορτζ Μπους Τζούνιορ στην προεδρική καρέκλα και θα οδηγούσε τον κόσμο στο χάος του Ιράκ;
Δεν τίθεται θέμα συζήτησης για το εάν ο νέος πρόεδρος είναι λαϊκιστής ή όχι; Ο Donald Τrump είναι το καθαρό παράδειγμα ενός καθαρού λαϊκιστή. Το μεγάλο όπλο των λαϊκιστών ηγετών είναι ότι απλοποιούν την σύνθετη πραγματικότητα σε συνθήματα και logos κατανοητά από τον μέσο άνθρωπο. Και η Αμερική έχει όλες τις κατηγορίες ανθρώπων. Ο Trump είχε πιο ξεκάθαρη πολιτική. Είχε στοχεύσει σε συγκεκριμένες μερίδες πολιτών. Αυτών που αρκούνται στο να ακούσουν τα μεγάλα λόγια και να επηρεαστούν τόσο πολύ θέτοντας τον ίδιο τους τον εαυτό σε κατάσταση επανάστασης και να θεωρήσουν τους ίδιους το ίδιο έξυπνους με τον πρόεδρο τους. Ίσοι μεταξύ ίσων.
Ο νέος πρόεδρος στην επινίκια ομιλία του τα είδε όλα τόσο ιδανικά , σαν να ξεκινούσε την οργάνωση μιας νέας χώρας. Είπε ότι πρέπει να ανακτηθεί η μοίρα της χώρας και να γίνουν μεγάλα και τολμηρά όνειρα. Χρησιμοποίησε είκοσι περίπου φορές της λέξη «great» και άλλες τόσες τις λέξεις «amazing και beautiful», ενώ το «big dream to make America great» κάπου τις διπλάσιες φορές. Για την εξωτερική πολιτική ζήτησε να υπάρξει νέα επανεκκίνηση με την Αμερική να συναλλάσσεται δίκαια με όλους.
Ο Trump πέτυχε αυτό που δεν κατάφερε να καταλάβει η Clinton. Nα δείξει στον αγρότη της Nεμπράσκα πως μπορεί να αντιμετωπίσει τον επιχειρηματία της Νέας Υόρκης και να δώσει στον Λατίνο την εντύπωση πως είναι ίδιος με τον πολίτη της Καλιφόρνια. Η δύναμη του λαϊκισμού έκανε τον Trump αντιληπτό από όλους. Αυτό ήταν τελικά και το όπλο του. Και με αυτό πέτυχε.
Όμως δεν πρέπει τίποτα να προδικάζεται και κακώς έχει σχηματισθεί η λανθασμένη εντύπωση για τον Trump. Παρόλα τα αρνητικά του χαρακτήρα του μπορεί να αποδειχθεί πρωτοποριακός σε πολλά ζητήματα του αμερικάνικου βίου. Χαρακτηριστικό είναι ότι σε κάθε εκλογική διαδικασία όποιος εκλέγεται είναι εκ προοιμίου « κακός και ανίκανος». Και αβίαστα θυμόμαστε τα σχόλια όταν είχε αναλάβει πρόεδρος ο Ρόναλντ Ρήγκαν το 1981 που τον αποκαλούσαν « παλιάτσο και αφελή» και αποδείχθηκε με το τέλος της θητείας του το 1989 ο καλύτερος μεταπολεμικός πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών Αμερικής. Αυτός ήταν που έφερε την ακατόρθωτη και τότε αδιανόητη νίκη στο δυτικό κόσμο έναντι της Σοβιετικής Ένωσης στη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου και αυτός που έθεσε την ισότητα ως βασική αρχή σε όλες τις πράξεις του Αμερικανικού Δημοσίου.
Ακόμα είναι σχεδόν βλασφημία και ιεροσυλία να πούμε το ίδιο για τον Trump. Πλέον τα μπαλκόνια και οι εξέδρες τελείωσαν .Τώρα θα μιλήσει ο ίδιος από τον Λευκό Οίκο. Πολλά άλλαξαν από χθες. Και κάθε μέρα αλλάζουν γιατί ο λαός θέλει το κάτι καινούργιο στη ζωή του. Κουράστηκε από τις υποσχέσεις και την κοροιδία. Και αυτό φάνηκε στις εκλογές των ΗΠΑ. Καθοριστικότατο δείγμα.
Σε τι κοινωνία ζούμε; Μας ενδιαφέρει τελικά το θέαμα ή η πολιτική βούληση; Είναι η πολιτική τελικά ένα θέατρο που νικάει αυτός που καταφέρνει να μαζέψει τον περισσότερο κόσμο και να γελάσει περισσότερο; Και αν ναι, ποιο είναι τελικά αυτό το κοινό και πώς διαμορφώνεται η πολιτική του βούληση. Αβέβαιες οι απαντήσεις. Ένα όμως είναι πια σίγουρο. Ότι γράφεται η ιστορία εκ νέου. Θα την γράψει αυτήν την ιστορία ο Donald Τrump ή θα τον ξεγράψει οριστικά αυτή; Αναμένουμε…
