Ξέρατε ότι τα σύκα ήταν γνωστά και αγαπητά από την αρχαιότητα;
Πέρα από την γλυκιά γεύση τους , τα σύκα έχουν από τη φύση τους πολλά θρεπτικά συστατικά, αντιοξειδωτικά και βιταμίνες. Τα αποξηραμένα σύκα θα μπορούσαν να θεωρηθούν και συμπυκνωμένη πηγή βιταμινών και μετάλλων.. και βέβαια είναι αρκετά θρεπτικά.
Βοτανικά τα σύκα ανήκουν οικογένεια των Μοροειδών (Moraceae), όπως και τα μούρα και στο γένος Ficus. To επιστημονικό όνομα είναι: Ficus carica.
H συκιά αγαπάει το εύκρατο κλίμα των τόπων, που περιβάλλουν τη Μεσόγειο και κυρίως την Ανατολική. Το δέντρο είναι εγγενές στην Ελλάδα, στη Μικρά Ασία και στην Τουρκία γενικότερα, στην Νότια Ιταλία, στην Κύπρο και σε άλλες περιοχές της μεσογειακής λεκάνης. Σήμερα καλλιεργείται σε ορισμένες περιοχές ως σημαντική πηγή φρούτων για το εμπόριο (π.χ. ΗΠΑ). Η κύρια καλλιέργειά της όμως, γίνεται τοπικά σε κήπους σπιτιών, όπου θεωρείται ένα οπωροφόρο δέντρο.
Κατά τη διάρκεια κάθε σεζόν παράγει, αρκετές εκατοντάδες φρούτα που έχουν σχήμα μικρού αχλαδιού. Υπάρχουν ποικιλίες που μας δίνουν σύκα δύο φορές το χρόνο. Το χρώμα, το μέγεθος και η γεύση του φρούτου διαφέρουν αρκετά, ανάλογα με την ποικιλία. Αρχικά ο φλοιός του φρούτου, είναι πράσινος και καθώς ωριμάζει γίνεται είτε βιολετί είτε σκούρο πράσινο είτε ανοιχτό πράσινο (ανάλογα με την ποικιλία). Η ψίχα κάτω από την εξωτερική φλούδα έχει μικρό πάχος και είναι άσπρη, ενώ πιο μέσα ο καρπός είναι κοκκινωπός με πολλά σποράκια. Τα σποράκια αυτά είναι μικρά και συνδέονται με λεπτές ίνες με την εσωτερική ψίχα. (Θα τα συναντήσουμε και με το όνομα αχαίνια). Το σύκο συγκαταλέγεται στα ινώδη φρούτα.
Ποικιλίες
Υπάρχουν εκατοντάδες καλλιεργούμενες ποικιλίες συκιάς οι οποίες μπορούν να ταξινομηθούν σε τρεις τύπους:
1. Ποικιλία άγρια. Ο καρπός της δεν είναι βρώσιμος αλλά χρησιμοποιείται για τη γονιμοποίηση των σμυρναϊκών σύκων «αρίνιασμα».
2. Ποικιλία Σμυρναϊκή ή μονόφορη. Όλες οι μορφές της δίνουν άριστης ποιότητας νωπά ή ξερά σύκα.
3. Ποικιλία Κηπευτική. Καρποφορεί δύο ή τρεις φορές το χρόνο με πρώτη σοδειά τον Ιούνιο.
Οι σπουδαιότερες ποικιλίες που καλλιεργούνται στην Ελλάδα είναι η Καλαμών, η Βασιλική Μαύρη (μονόφορη, έγχρωμη), η Βασιλική λευκή, τα Μαύρα Μαρκοπούλου, το Πολίτικο(μονόφορη, λευκή), η Πρασινοσυκιά Λέσβου,η Φρακασάνα (δίφορη, λευκή), η Βασιλική λευκή (μονόφορη), τα μαντουλάρικα (Αττικής), η σμυρναική(σύκα μπαρδατζίκια) κτλ. Στην περιοχή μας γνωρίζουμε τα καρβελόσυκα,τα αυγόσυκα, τα ροϊδόσυκα, τα μαυρόσυκα και πολλά άλλα που δεν γνωρίζουμε την ονομασία τους ή την ύπαρξή τους.
Επειδή τα φρέσκα σύκα δε μπορούν να διατηρηθούν για μεγάλο διάστημα σε θερμοκρασία περιβάλλοντος, μια εναλλακτική μέθοδος συντήρησης είναι να αποξηραίνονται στον ήλιο. Το σύκο Κύμης είναι Προστατευόμενη Ονομασία Προέλευσης αναγνωρισμένη από την Ευρωπαϊκή Ενωση. Αποξηραμένα σύκα βρίσκουμε από τις ποικιλίες της Καλαμάτας στην περιοχή της Πελοποννήσου και του Ταξιάρχη ή της Κύμης στην περιοχή της Εύβοιας.
Σύκα και υγεία
– Τα φρέσκα σύκα, και κυρίως τα μαύρα, περιέχουν φλαβονοειδή πολυ-φαινολικά αντιοξειδωτικά συστατικά, όπως καροτένια, λουτεΐνη, τανίνες, χλωρογενικό οξύ κ.α. Η αντιοξειδωτική αξία τους είναι συγκρίσιμη με εκείνη των μήλων (3200 umol/100g).
– Επιπλέον, τα φρέσκα φρούτα περιέχουν αντι-οξειδωτικές βιταμίνες όπως η βιταμίνη Α ,η Ε και η Κ. Όλα αυτά τα συστατικά των σύκων που έχουν αντιοξειδωτικές ιδιότητες, βοηθούν στη δέσμευση των επιβλαβών ελευθέρων ριζών του οξυγόνου (μπορεί να παράγονται από το σώμα ή να προέρχονται από το περιβάλλον) και έτσι συμβάλλουν στην προστασία μας από διάφορες εκφυλιστικές ασθένειες και λοιμώξεις. Επίσης τόσο τα φρέσκα, όσο και τα ξηρά σύκα περιέχουν βιταμίνες του συμπλέγματος Β, όπως νιασίνη, πυριδοξίνη, φυλλικό και παντοθενικό οξύ. Αυτές οι βιταμίνες λειτουργούν σαν συν-παράγοντες για το μεταβολισμό των υδατανθράκων, των πρωτεϊνών και των λιπών.
– Πρέπει επίσης, να αναφέρουμε ότι έρευνες δείχνουν πως το χλωρογενικό οξύ των σύκων μπορεί να συμβάλλει στη μείωση των επιπέδων σακχάρου στο αίμα και στον έλεγχο των επιπέδων γλυκόζης σε διαβήτη τύπου II (διαβήτη ενηλίκων και στην αρχή της εκδήλωσης).
– Τα ξηρά σύκα είναι πηγές μετάλλων όπως το ασβέστιο, ο χαλκός, το κάλιο, το μαγνήσιο, ο σίδηρος, το σελήνιο και ο ψευδάργυρος. 100 γραμμάρια ξηρών σύκων περιέχουν 640 mg καλίου, 162 mg ασβεστίου, και 2,03 mg σιδήρου. Το κάλιο είναι ένα σημαντικό συστατικό των κυτταρικών και των σωματικών υγρών, που βοηθά τον έλεγχο του καρδιακού ρυθμού και στη φροντίδα της αρτηριακής πίεσης. Ο χαλκός απαιτείται για την παραγωγή των ερυθρών αιμοσφαιρίων.
Ο σίδηρος απαιτείται για τον σχηματισμό των ερυθρών αιμοσφαιρίων, καθώς και για την κυψελοειδή οξείδωση. Βέβαια οι περιεκτικότητες σε διάφορα συστατικά μπορεί να διαφέρουν , ανάλογα με την ποικιλία του σύκου.
– Το σύκο – λόγω των πολλών ινών που περιέχει – συμβάλλει στην καταπολέμηση τηςδυσκοιλιότητας
– Τα σποράκια που περιέχει το εσωτερικό του φρούτου μπορεί να προκαλέσουν έξαρση σε περιπτώσεις κολίτιδας ή άλλων νόσων του γαστρεντερικού συστήματος. Απαιτείται λοιπόν η γνώμη ειδικού γιατρού και διαιτολόγου
| Μέση Διατροφική Ανάλυση 100g σύκων (Ficus carica) |
||
| Θρεπτικό συστατικό | Τιμή | % ΣΗΠ |
| Ενέργεια | 74 Kcal | 4% |
| Υδατάνθρακες | 19.18 g | 15% |
| Πρωτείνες | 0.75 g | 1.5% |
| Ολικά λιπαρά | 0.30 g | 1% |
| Χοληστερόλη | 0 mg | 0% |
| Φυτικές Διαιτητικές ίνες | 2.9 g | 7% |
| Βιταμίνες | ||
| Φυλλικό οξύ | 6 μg | 1.5% |
| Νιασίνη | 0.400 mg | 2.5% |
| Παντοθενικό οξύ | 0.300 mg | 6% |
| Πυριδοξίνη | 0.113 mg | 9% |
| Ριβοφλαβίνη | 0.050 mg | 4% |
| Θειαμίνη | 0.060 | 5% |
| Βιταμίνη A | 142 IU | 5% |
| Βιταμίνη C | 2 mg | 3% |
| Βιταμίνη E | 0.11 mg | 1% |
| Βιταμίνη K | 4.7 μg | 4% |
| Ηλεκτρολύτες | ||
| Νάτριο | 1 mg | 0% |
| Κάλιο | 232 mg | 5% |
| Μέταλλα | ||
| Ασβέστιο | 35 mg | 3.5% |
| Χαλκός | 0.070 mg | 8% |
| Σίδηρος | 0.37 mg | 5% |
| Μαγνήσιο | 17 mg | 4% |
| Μαγγάνιο | 0.128 mg | 5.5% |
| Σελήνιο | 0.2 μg | <1% |
| Ψευδάργυρος | 0.15 mg | 1% |
| Φυτοχημικά | ||
| ß-καροτένιο | 85 μg | — |
| Λουτείνη – Ζεαξανθίνη | 9 μg | — |
Επιλογή και αποθήκευση
Τα καλύτερα σύκα είναι αυτά, που είναι διαθέσιμα από το Μάιο έως το Νοέμβριο. Όταν αγοράζετε φρέσκα σύκα είναι καλό να επιλέγετε τα ώριμα, που είναι μαλακά στο χέρι και έχουν γλυκό άρωμα. Αποφύγετε όμως τα πολύ μαλακά, τα μελανιασμένο, και αυτά που έχουν περίεργες χρωματιστές κηλίδες. Επίσης αποφύγετε τα άγουρα πράσινα φρούτα που είναι σχετικά σκληρά και αυτά που έχουν άσχημο άρωμα.
Γενικά τα σύκα, αλλοιώνονται σχετικά γρήγορα και είναι καλό να τρώγονται γρήγορα μετά από τη συλλογή τους. Στο ψυγείο μπορούν να διατηρηθούν καλά για 2-3 ημέρες. Τοποθετήστε τα σε περιέκτη που κλείνει καλά, και τοποθετείστε τον στο ψυγείο σε χώρο με σχετικά υψηλή υγρασία. Τα αποξηραμένα σύκα μπορούν να διατηρηθούν για 6-8 μήνες.
Προτάσεις κατανάλωσης
Τα σύκα είναι πολύ νόστιμα και καταναλώνονται ευχάριστα μόνα τους. Χρησιμοποιούνται όμως και για την παρασκευή γλυκού του κουταλιού καθώς και μαρμελάδας. Μπορούν να προστεθούν και σε διάφορες σαλάτες δίνοντάς τους μια ιδιάιτερη γεύση. Υπάρχουν επίσης και πολλές συνταγές, στις οποίες τα σύκα μαγειρεύονται με κρέας ή χρησιμοποιούνται σε σάλτσες για το φαγητό.
Προσοχή
Στα φύλλα του σύκου ή στο κοτσάνι (ειδικά του άγουρου φρούτου), υπάρχει ένα γαλακτώδες παχύρευστο υγρό, το οποίο όταν έρθει σε επαφή με το δέρμα πιθανόν να δημιουργήσει αίσθηση φαγούρας ή καψίματος. Υπάρχουν άτομα που εμφανίζουν μεγαλύτερη ευαισθησία ή και αλλεργία. Για οποιαδήποτε σχετική συμβουλή πρέπει να συμβουλεύεστε τον γιατρό σας.
Έχει παρατηρηθεί επίσης δυσανεξία ή αλλεργία από την κατανάλωση σύκων. Είναι καλό, τα άτομα με ιστορικό αλλεργιών να συμβουλεύονται τον γιατρό τους.
Με τη συνεργασία των:
Δήμητρα Ξενάκη, Χημικός, (M.Sc. , PHD Δομικής Χημείας Τροφίμων)
Βίκυ Γαλαυτή , Τεχνολόγος Τροφίμων
πηγή : http://www.onmed.gr/diatrofi/story/346278/poso-kala-gnorizete-ta-syka
