Με κάθε επισημότητα τίμησε και φέτος η Περιφερειακή Ενότητα Τρικάλων τη μνήμη των Μαχητών του 5ου Συντάγματος στο Ύψωμα 731. Μετά τη Δοξολογία στον Μητροπολιτικό Ναό του Αγίου Νικολάου, ακολούθησε επιμνημόσυνη δέηση στον χώρο του μνημείου, όπου πολιτικοί, εκπρόσωποι φορέων και συγγενείς των Ηρώων παρακολούθησαν «Το Χρονικό της Εποποιίας», ομιλία από τον Ταξίαρχο ε.α. κ. Ιωάννη Ξηρό.Στην εκδήλωση συμμετείχαν οι «Φουστανελοφόροι της Ράξας», το Δημοτικό Σχολείο και το Γυμνάσιο των Μεγάλων Καλυβίων καθώς και τα Ιδιωτικά Εκπαιδευτήρια Σακκά. Σημαντική ήταν η συνεισφορά του Προέδρου του Τοπικού Συμβουλίου Αγίας Κυριακής κ. Δημητρίου Μπρακατσά καθώς και του Συλλόγου Γυναικών Αγίας Κυριακής στην όλη διοργάνωση.
Κατά τη διάρκεια της τελετής οι μαθητές των Εκπαιδευτηρίων Σακκά απήγγειλαν ποιήματα και απέδωσαν τραγούδια της Εποποιίας του 1940,ενισχύοντας το κλίμα συγκίνησης στους παρευρισκόμενους.
Ακολούθησε η κατάθεση στεφάνων όπου, εκ μέρους του Περιφερειάρχη Θεσσαλίας κ. Κώστα Αγοραστού στεφάνι κατέθεσε ο Αντιπεριφερειάρχης Τρικάλων κ. Χρήστος Μιχαλάκης.Ακόμη κατέθεσαν ο Ανώτερος Διοικητής Φρουράς Τρικάλων Ταξίαρχος κ. Γεώργιος Λιάκος, εκ μέρους του Δημάρχου Τρικκαίων κ. Δημήτρη Παπαστεργίου ο Αντιδήμαρχος κ. Χρήστος Αναστασίου, ο Αστυνομικός Δ/ντής κ. Αθανάσιος Γραβάνης καθώς και πλήθος εκπροσώπων φορέων και συλλόγων. Ιδιαίτερη παρουσία μεταξύ των συγγενών των Ηρώων, η κα. Αγγελική Κασλά που εκπροσώπησε την οικογένεια του αείμνηστου Ταγματάρχη Δημητρίου Κασλά.
Η εκδήλωση ολοκληρώθηκε με τον Εθνικό Ύμνο από το άγημα της ΣΜΥ που απέδωσε τιμές στους ήρωες του Υψώματος 731.
Ομιλία Ταξιάρχου ε.α. Ιωάννη Ξηρού επί τη επετείω της Μάχης του Υψώματος 731
Υπάρχουν ορισμένα γεγονότα σε όλους τους πολέμους,τα οποία εκτός της στρατηγικής σημασίας αυτών εμπεριέχουν και τόση συμβολική σημασία,ώστε να καθίστανται σημεία αναφοράς και σύμβολα ταυτισμένα με τις μεγάλες στιγμές των λαών που τα δημιούργησαν.
Ποια μεγαλύτερα ιστορικά σύμβολα έχει ο Ελληνισμός από τις μάχες του Μαραθώνα,των Θερμοπυλών,της Άλωσης της Πόλης και του Μεσολογγίου; Ίσως άλλο κανένα,αλλά εμείς σήμερα εδώ τιμούμε ένα άλλο ελληνικό ιστορικό σύμβολο, όχι μεγαλύτερο, αλλά σίγουρα ισάξιο των συμβόλων που προανέφερα και βεβαίως εννοώ την Μάχη του Υψώματος 731.
Η μάχη αυτή υπήρξε μια τιτανομαχία η οποία μάλλον δεν έχει εκτιμηθεί επαρκώς, ούτε έχει αναδειχθεί όπως της αξίζει από τις Ιστορίες των λαών που την δημιούργησαν, του ελληνικού και του ιταλικού.
Οι σκληρότερες μάχες του Πολέμου 1940-41 μεταξύ Ιταλών και Ελλήνων έλαβαν χώρα τον Μάρτιο 1941 στην περιοχή μεταξύ Αώου και Άψου ποταμού και συγκεκριμένα στα Στενά της Κλεισούρας, τα οποία φράζουν τον δρόμο προς τα ελληνικά σύνορα.Τα υψώματα της Τρεμπεσίνας, του Μπρέγκου Ράπιτ, του 717, του 731 και άλλων δημιουργούν έναν κόμπο.Όποιος θέλει να εισβάλει στην Ελλάδα από Βορράν θα πρέπει πρώτα να λύσει αυτόν τον κόμπο.Και η Ιστορία όλης της Βαλκανικής,όπως όλοι γνωρίζουμε, είναι γραμμένη στις κλεισούρες της.
Τα βουνά αυτά που φιλοξένησαν τις σκληρότερες μάχες εκείνου του πολέμου θα αποτελούν πάντα αιώνιους μάρτυρες της ανδρείας και του ηρωισμού και των δύο αντιπάλων, οι οποίοι κατά την ιταλική εαρινή επίθεση από 7 έως 19 Μαρτίου 1941 προσπάθησαν σκληρά, οι μεν Ιταλοί να ανατρέψουν τους Έλληνες και να προελάσουν, οι δε Έλληνες να ακυρώσουν τα σχέδια του εχθρού και να κρατήσουν τις εντός της Βορείου Ηπείρου θέσεις τους, τις οποίες με τόσο βαρύ φόρο αίματος είχαν κερδίσει.
Οι Ιταλοί, οι οποίοι καθ’όλη την διάρκεια του φθινοπώρου και του χειμώνα 1940-41 υπέστησαν δεινές ήττες, αποδεικνύοντες και κατ’αυτόν τον τρόπο οτι η ιταλική κοινή γνώμη της εποχής μικρή σχέση είχε με το πνεύμα επεκτατισμού και βίας που περιείχε ο φασισμός της ηγεσίας του και φοβούμενοι ίσως ολοκληρωτική ήττα και παγίδευση στην Αλβανία μεταξύ του ελληνικού Στρατού και του βρετανικού Ναυτικού σε μια εχθρική στεριά και θάλασσα,αποφάσισαν αυτή την φορά να πολεμήσουν και πράγματι πολέμησαν γενναία,όπως όλοι οι Έλληνες στρατηγοί της εποχής παραδέχονται.Ο Μπενίτο Μουσολίνι,ο τελευταίος των Ρωμαίων,όπως τον ονόμαζε ο συνεταίρος του Χίτλερ, ένας από τους χειρότερους και πλέον μοιραίους εχθρούς του Ελληνισμού, πρόξενος της Κατοχής και του επακόλουθου εμφυλίου πολέμου, ήταν παρών στην μάχη, ως θεατής βέβαια.
Ποια μεγαλύτερα ιστορικά σύμβολα έχει ο Ελληνισμός από τις μάχες του Μαραθώνα,των Θερμοπυλών,της Άλωσης της Πόλης και του Μεσολογγίου; Ίσως άλλο κανένα,αλλά εμείς σήμερα εδώ τιμούμε ένα άλλο ελληνικό ιστορικό σύμβολο, όχι μεγαλύτερο, αλλά σίγουρα ισάξιο των συμβόλων που προανέφερα και βεβαίως εννοώ την Μάχη του Υψώματος 731.
Η μάχη αυτή υπήρξε μια τιτανομαχία η οποία μάλλον δεν έχει εκτιμηθεί επαρκώς, ούτε έχει αναδειχθεί όπως της αξίζει από τις Ιστορίες των λαών που την δημιούργησαν, του ελληνικού και του ιταλικού.
Οι σκληρότερες μάχες του Πολέμου 1940-41 μεταξύ Ιταλών και Ελλήνων έλαβαν χώρα τον Μάρτιο 1941 στην περιοχή μεταξύ Αώου και Άψου ποταμού και συγκεκριμένα στα Στενά της Κλεισούρας, τα οποία φράζουν τον δρόμο προς τα ελληνικά σύνορα.Τα υψώματα της Τρεμπεσίνας, του Μπρέγκου Ράπιτ, του 717, του 731 και άλλων δημιουργούν έναν κόμπο.Όποιος θέλει να εισβάλει στην Ελλάδα από Βορράν θα πρέπει πρώτα να λύσει αυτόν τον κόμπο.Και η Ιστορία όλης της Βαλκανικής,όπως όλοι γνωρίζουμε, είναι γραμμένη στις κλεισούρες της.
Τα βουνά αυτά που φιλοξένησαν τις σκληρότερες μάχες εκείνου του πολέμου θα αποτελούν πάντα αιώνιους μάρτυρες της ανδρείας και του ηρωισμού και των δύο αντιπάλων, οι οποίοι κατά την ιταλική εαρινή επίθεση από 7 έως 19 Μαρτίου 1941 προσπάθησαν σκληρά, οι μεν Ιταλοί να ανατρέψουν τους Έλληνες και να προελάσουν, οι δε Έλληνες να ακυρώσουν τα σχέδια του εχθρού και να κρατήσουν τις εντός της Βορείου Ηπείρου θέσεις τους, τις οποίες με τόσο βαρύ φόρο αίματος είχαν κερδίσει.
Οι Ιταλοί, οι οποίοι καθ’όλη την διάρκεια του φθινοπώρου και του χειμώνα 1940-41 υπέστησαν δεινές ήττες, αποδεικνύοντες και κατ’αυτόν τον τρόπο οτι η ιταλική κοινή γνώμη της εποχής μικρή σχέση είχε με το πνεύμα επεκτατισμού και βίας που περιείχε ο φασισμός της ηγεσίας του και φοβούμενοι ίσως ολοκληρωτική ήττα και παγίδευση στην Αλβανία μεταξύ του ελληνικού Στρατού και του βρετανικού Ναυτικού σε μια εχθρική στεριά και θάλασσα,αποφάσισαν αυτή την φορά να πολεμήσουν και πράγματι πολέμησαν γενναία,όπως όλοι οι Έλληνες στρατηγοί της εποχής παραδέχονται.Ο Μπενίτο Μουσολίνι,ο τελευταίος των Ρωμαίων,όπως τον ονόμαζε ο συνεταίρος του Χίτλερ, ένας από τους χειρότερους και πλέον μοιραίους εχθρούς του Ελληνισμού, πρόξενος της Κατοχής και του επακόλουθου εμφυλίου πολέμου, ήταν παρών στην μάχη, ως θεατής βέβαια.
Oι δύο αντίπαλοι, αφού πέρασαν αμφότεροι έναν μαρτυρικό χειμώνα, επέπεσαν ο εις εναντίον του άλλουμε την απόφαση του απελπισμένου που θέλει είτε με την ολοκληρωτική νίκη, είτε με τον θάνατό του να δώσει επιτέλους ένα τέλος στο δράμα.Τελικά, η υπέρτερη ελληνική στρατιωτική αξία, συνδυαζόμενη βεβαίως με το αίσθημα του δικαίου που δίνει δύναμη σε κάθε άνθρωπο μια άδική επίθεση, έδωσαν πάλι την νίκη στα ελληνικά όπλα και οι Ιταλοί δεν μπόρεσαν να περάσουν.
Τα οστά των θυσιασμένων για την Πατρίδα Ελλήνων είναι πάντα εγκατεσπαρμένα εκεί, διότι οι Έλληνες θεωρούμε και ορθώς οτι ο Έλλην στρατιώτης πρέπει να θάπτεται εκεί όπου πίπτει και μάλιστα όταν εκεί όπου πίπτει είναι έδαφος αμιγώς ελληνικό, όπως ήταν τότε ολόκληρη η Βόρειος Ήπειρος.
Η ρήση του Περικλέους ”ανδρών επιφανών πάσα γη τάφος” είναι γραμμένη στα ελληνικά στρατιωτικά νεκροταφεία της Βορείου Ηπείρου, πράγμα που επιβεβαιώνει την ορθότητα των λόγων μου.
Το Ύψωμα 731 υπερασπίστηκαν από 9 έως 13 Μαρτίου το 5ο και 51ο Συντάγματα Πεζικού, αποτελούμενα από Τρικαλινούς και Καρδιτσιώτες, τμήματα της θεσσαλικής Σιδηράς Μεραρχίας.Στην μάχη ο στρατηγός Ούγγο Καμπαλλέρο έριξε 4 Μεραρχίες Πεζικού και 2 Τάγματα Μελανοχιτώνων.
Η Μάχη άρχισε την 6η πρωινή με βολή 100.000 βλημάτων και επίθεση από αέρος 190 βομβαρδιστικών.Την 9η πρωινή ο Διοικητής Κασλάς του 11|5 Τάγματος Πεζικού απευθυνόμενος προς τους Διοικητές των Λόχων του απηύθυνε το εξής μύνημα, το οποίο του υπαγόρευσαν ο Λεωνίδας της Σπάρτης,ο Κωνσταντίνος Παλαιολόγος και ο Αθανάσιος Διάκος, των οποίων τις φωνές άκουγε ο άνθρωπος αυτός από τα βάθη των αιώνων.”Άνδρες γενναίοι.Επί των κατεχομένων θέσεων θα αμυνθώμεν μέχρις εσχάτων.Ουδείς θα κινηθεί προς τα οπίσω.Τότε μόνον θα διέλθει ο εχθρός, όταν άπαντες αποθάνωμεν επί των θέσεών μας”,πράγμα που αποδεικνύει οτι ο Έλληνας,παρά τα φοβερά ελαττώματά του στην ειρήνη,είναι ικανός να κάνει θαύματα σε έναν δίκαιο πόλεμο, να κάνει τις πιο απίστευτες θυσίες παντού και πάντα, όταν η Πατρίς τον καλεί και αυτό δεν αλλάζει όσοι αιώνες και αν περάσουν.
Ακολουθεί επίθεση ιταλικού πεζικού.Οι Ιταλοί πίστευαν οτι από τον βομβαρδισμό αυτό ουδείς θα έμενε ζωντανός.Εκεί όμως δέχονται εύστοχα πυρά του ελληνικού πυροβολοκού, τα οποία τους αποδεκατίζουν.Παρ’όλα αυτά ενισχύονται και συνεχίζουν την επίθεση.Τότε, μέσα από τα ορύγματα, τους γαιόσακους και τις οπές που άνοιξαν στο έδαφος οι οβίδες ξεπηδούν Τρικαλινοί και Καρδιτσιώτες και με εφ’όπλου την λόγχη τους καταδιώκουν.Δύο φορές αυτό το σκηνικό την 9 Μαρτίου και 4 με 5 φορές ημερησίως επί δύο εβδομάδες συνεχίστηκε αδιάκοπα.Ως την 13 Μαρτίου κράτησαν έτσι το Ύψωμα 731 οι Τρικαλινοί και οι Καρδιτσιώτες και μετά αντικαταστάθηκαν από Σερραίους του 19ου Συντάγματος Σερρών,οι οποίοι εξίσου ηρωικά κράτησαν το Ύψωμα731,μέχρι που ο Μουσολίνι ταπεινωμένος επέστεψε στην Ρώμη,κλείνοντας έτσι στην ουσία τον ελληνοιταλικό πόλεμο 1940-41.
451 Tρικαλινοί και 470 Καρδιτσιώτες θυσιάστηκαν εκεί.Η μαρτυρία ενός Ιταλού Ανθυπολοχαγού μαρτυρά το μέγεθος της τιτανομαχίας.”Δεν περιμέναμε μετά από τόσες βολές Πυροβολικού να εύρωμεν ζωντανούς.Πάντα όμως οι Έλληνες ήταν εκεί με τις λόγχες έτοιμες.Είχαν υπερβεί τον άνθρωπο.Δεν ήταν άνθρωποι,ήταν θηρία”.
Και όμως ο Ιταλός κάνει λάθος.Οι άνθρωποι αυτοί ήταν απλοί και ειρηνικοί με αγάπη προς την ζωή.Ο στρατιώτης Λούης εξ Αθηνών σηκωνόταν κατά την ώρα της μάχης από το όρυγμά του και χόρευε.Το ελληνικό φιλότιμο κάνει τον Έλληνα υπεράνθρωπο,το φιλότιμο όμως δύσκολα εξηγείται,μάλλον θα μείνει αιωνίως ανεξήγητο.
Τελειώνοντας και ατενίζοντας με δέος και όχι απλώς επετειακά τους ανθρώπους αυτούς που είχαν ως ιδανικό να μάχονται υπέρ Πατρίδος, η ταπεινότης μου προβάλλει ένα και μόνο παράδειγμα.Τον συγγραφέα και λογοτέχνη Γεώργιο Θεοτοκά, ο οποίος έβαλε ως μέσον τον Στρατηγό Γυαλίστρα προκειμένου να πάει να πολεμήσει στην πρώτη γραμμή, παρόλο που η ηλικία του επέτρεπε να τοποθετηθεί στα μετόπισθεν.Επομένως, αν συγκρίνουμε την ευρωστία του πνεύματος αυτού με την ασθενικότητα του σημερινού, εύκολα θα συμπεράνουμε οτι η όποια σημερινή κρίση,οτιδήποτε ονομάζουμε κρίση, έχει την αιτία της στην άλωση του μυαλού, στην βλάβη που η υπέστη η ελληνική ψυχή χρόνια τώρα, στην καχεκτικότητα ψυχών σκοτισμένων από αλλότρια ή ανύπαρκτα ιδεολογήματα, ψυχών ξένων προς το θαύμα και την προέλαση της αληθινής ζωής και τέχνης που επιμένει να ορθώνεται και να ζητά ΑΕΡΑ.
Ιωάννης Ξηρός
